Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2
97
биринчидан, давлат қарзларининг
классик формаси давлатнинг иқтисодий
агент сифатида ҳамма бирдек манфаатдор
бўлиши лозим бўлган ижтимоий (бойлик-
лар) неъматларни тақдим этиш билан боғ-
лиқ харажатларни молиявий таъминлаш на-
тижасидаги дефицитни монетизациялаш
усули ҳисобланади (Билетсизлар муаммоси
(англ.
free-rider problem
)).
иккинчидан, давлат қарзларини қоп-
лашнинг манбаларидан бири бўлган солиқ-
лар барча солиқ тўловчилар томонидан тў-
ланади.
иккинчидан, давлат қарзларини қоп-
лашнинг манбаларидан бири бўлган солиқ-
лар барча солиқ тўловчилар томонидан тў-
ланади.
давлат қарз сиёсатининг макроиқти-
содий самарадорлиги жалб қилинган молия-
вий ресурслар ҳисобига инвестицион фаол-
ликнинг кучайиши ва пировард натижада
миллий даромад, миллий иқтисодиёт экс-
порт потенциалининг барқарор ўсиши орқа-
ли ифодаланади.
Давлат қарз сиёсатининг ижтимоий са-
марадорлиги ижтимоий неъматларни дав-
лат томонидан тақдим этишнинг сифат кўр-
саткичларига боғлиқдир.
Шундай қилиб, давлат қарзи ҳар қан-
дай давлатнинг иқтисодий тизимида муҳим
рол ўйнайди ва унинг молиявий тизимининг
ажралмас қисми ҳисобланади.
Манба ва адабиётлар руйхати:
1.
THE WORLD BANK, INTERNATIONAL MONETARY FUND REVISED GUIDELINES FOR PUBLIC DEBT MANAGEMENT.
Prepared by the staffs of the World Bank and the International Monetary Fund Approved By Jeffrey D. Lewis (World Bank) and
José Viñals (IMF) April 1, 2014
2.
Alfred Greiner, Bettina Fincke Public Debt, Sustainability and Economic Growth Theory and Empirics. Springer
International Publishing Switzerland 2015.- p.267.
3.
Головачев Д.Л. Государственный долг: российская и мировая практика. М., 1998. С. 14.
4.
Barro, Robert J. 1974. Are government bonds net wealth? Journal of Political Economy 82(6): 1095-1117.
5.
Lucas, Robert (1976), "Econometric Policy Evaluation: A Critique", in Brunner, K. & Meltzer, A., The Phillips Curve
and Labor Markets, vol. 1, Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, New York: American Elsevier, с. 19–46,
6.
Rohe, John F., A Bicentennial Malthusian Essay: conservation, population and the indifference to limits, Rhodes &
Easton, Traverse City, M. 1997.
7.
Блауг М. Милль, Джон Стюарт // 100 великих экономистов до Кейнса = Great Economists before Keynes: An
introduction to the lives & works of one hundred great economists of the past. — СПб.: Экономикус, 2008. — С. 214—217. —
352 с. — (Библиотека «Экономической школы», вып. 42). — 1 500 экз. — ISBN 978-5-903816-01-9.
8.
История экономических учений: учебное пособие / Под ред. В. Автономова, О. Ананьина, Н. Макашевой. —
М.: ИНФРА-М, 2004.
9.
Долан Э. Дж. , Линдсей Д. Макроэкономика / Пер. с англ. Лукашевича В. и др.; под. общ. ред. Лисовика Б. и др. -
СПб, 1994. - 405 с
10.
Samuelson, Paul A. (2002), Paul Samuelson and the Foundations of Modern Economics, Transaction
Publishers, ISBN 978-0-76-580114-2
11.
Fisher S., Sahay R., Vegh C. A. Modern Hyper- and High Inflations // NBER Working Paper Series. — 2002,
Январь. — P. 8930
12.
Қурбонов Х.А. Давлат молиясини бошқариш. Ўқув қўлланма. –Т.: Иқтисодиёт, 2019 й.
ЎЗБЕКИСТОНДА ХИЗМАТ КЎРСАТИШ БОЗОРИДА ҲАЛҚАРО СТАНДАРТЛАРНИ
ЖОРИЙ ҚИЛИШ ВА ТАКОМИЛЛАШТИРИШ ЙЎНАЛИШЛАРИ
(СУҒУРТА ХИЗМАТЛАРИ МИСОЛИДА)
Зайнутдинова Умида Джалаловна,
Халикулова Ширин Уткир қизи –
Тошкент молия институти
Аннотация:
Мақолада Ўзбекистонда хизмат кўрсатиш бозорида ҳалқаро стандартларни жорий қилиш
муаммолари ёритилган, хизмат кўрсатиш бозоридаги суғурта хизматларининг ўрни ва уни жорий қилиш
масалалари кўриб чиқилган, ҳамда муаммолар бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.
Таянч сўзлар:
хизматлар, суғурта хизматлари, стандарт, серфикат, сифат, менежмент.
Аннотация:
В статье рассматриваются проблемы внедрения в Узбекистане международных стандартов в
сферу услуг, роль страховых услуг на рынке услуг и вопросы его внедрения, а также приведены предложения и
рекомендации по выявленным проблемам.
Ключевые слова:
услуги, страховые услуги
,
стандарт, серфикат, качество, менеджмент.
МОЛИЯ ВА СОЛИҚЛАР
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2
98
Аnnotation:
The article deals with the problem of implementation in Uzbekistan of international standards in the
sphere of services, the role of insurance services in the market and issues of its implementation, and provides suggestions and
recommendations on the issues identified.
Key words:
services, insurance services, standard, serfikat, quality, management.
Иқтисодиётни модернизациялаш ша-
роитида республика корхоналарида халқаро
стандартларга мувофиқ бўлган сифатни
бошқариш тизимларини жорий этиш дол-
зарб масала бўлиб келмоқда. Чунки ҳозирги
глобаллашув шароитида истеъмолчи нафа-
қат ишлаб чиқарилаётган маҳсулот ва кўрса-
тилаётган хизматларни сифат сертификатга
эга бўлишини, балки маҳсулотнинг сифати
ва ишончлилигига ҳам кафолат талаб қил-
моқда.
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга муро-
жаатномасида
“2020 йилда халқаро стан-
дартлар асосида молиявий ҳисоботларни ту-
зиш, захираларни қайта ҳисоблаш, корпора-
тив ошкораликни татбиқ этиш каби ишлар-
ни якунлаш зарур[1]” деб такидладилар.
Сўнги йилларда Ўзбекистон хизматлар бозо-
ри кўлами кенгайиб бормоқда, хизмат кўрса-
тиш соҳасида суғурта хизматларининг ўрни
беқиёс. Миллий суғурта бозори барқарор ри-
вожланиш тенденцияларини намоён этмоқ-
да. Суғурта компанияларининг фаолиятида
сифат ўзгаришлари юз бераяпти. Шу ўринда
қайд этиш лозимки, суғурта бозорида рақо-
бат муҳитининг кучайиши, суғурталовчилар
томонидан юқори сифатли суғурта хизмат-
лари кўрсатишни тақозо қилади. Суғурта
хизматларининг сифат кўрсаткичларини
ошишида сифатни бошқариш бўйича халқа-
ро стандартлар ва нормаларнинг аҳамияти
катта.
Ўзбекистон суғурта бозорида биринчи-
лардан бўлиб “Ўзбекинвест” экспорт-импорт
миллий суғурта компанияси 2004 йил ян-
варь ойида сифатни бошқариш тизими ISO
9001:2000 халқаро стандарти талабларига
мос келишини тасдиқловчи сертификатни
олди. 2011 йил февраль ойида эса мазкур
компания сифатни бошқариш тизими “SGS
Tashkent ltd” сертификация компанияси то-
монидан сифатни бошқариш тизими ISO
9001:2008 халқаро стандарти талабларига
мос келишини тасдиқловчи сертификатни
олди. 2016 йил компания сифатни бошқа-
риш тизими ISO 9001:2015 халқаро стандар-
ти талабларига мос келишини тасдиқловчи
сертификатни қўлга киритди. Бундан ташқа-
ри суғурта бозорининг энг йирик иштирок-
чиси “Ўзагросуғурта” ДАСК ва бошқа суғурта
ташкилотлари хам бирин кетин сифатни
бошқариш тизими халқаро стандартларини
тасдиқловчи сертификат олишмоқда. Сифат-
ни бошқариш тизими халқаро стандартлари-
ни тасдиқловчи сертификатни Ўзбекистонда
Швейцариянинг “SGS Tashkent ltd” ташки-
лоти ва Чехиянинг “CERT International”
ташкилотлари тақдим этишмоқда[2].
Сифатни бошқариш тизими, замонавий
тилда айтганда, сифат менежменти, ўзида
бошқарувнинг меъёрий услубларини акс эт-
тирувчи стандартларга асосланади. Унинг
таъсири, ҳуқуқий кучга эга бўлган, меъёрий
ҳужжатлар кўринишида шаклланадиган
меъёр ва қоидаларни ўрнатиш йўли билан
амалга оширилади.
Стандарт - маҳсулот сифатига қўйила-
диган асосий талабларни ўзида акс эттирув-
чи техник-меъёрий ҳужжатдир. Сифатни
бошқаришда техник шартлар қисман рол ўй-
найди. Техник шартлар – бу давлат стандарт-
ларига қўшимча тарзда белгиланадиган,
агар улар мавжуд бўлмаган тақдирда маҳсу-
лот сифат кўрсаткичларига мустақил талаб
қўя оладиган техник меъёрий ҳужжатдир.
Стандартлар маҳсулотнинг барча ҳаё-
тийлик цикли босқичларида унинг сифатини
оширишни режалаштириш тартиби ва ус-
лубларини белгилайди, сифатни назорат қи-
лиш ва баҳолаш услублари ва воситаларга
талабни белгилайди. Маҳсулот сифатини
бошқариш давлат, халқаро, тармоқ ва корхо-
на стандартлари асосида амалга оширилади.
Таклиф даражасининг талаб даражаси-
дан ортиб кетиши, харидорлар учун рақобат
курашининг олиб борилиши суғурталовчи
ишлаб чиқараётган маҳсулотни баҳолай
олиш имконини берувчи объектив кўрсат-
кичларни ишлаб чиқишни зарурият қилиб
қўяди. Бунда шартнома амал қиладиган
барча муддатларда суғурта
маҳсулотларнинг
сифат даражаси барқарор, муқаррар бўлиши
керак. Суғурта
компаниясида халқаро стан-
дартларга мувофиқ келувчи сифат тизими-
нинг
мавжуд бўлиши барқарорлик кафолати
бўлиб хизмат қилади.
Халқаро стандарт ташкилоти (Interna-
tional Standart Organization - ISO) маҳсулот-
лар ёки хизматлар сифатини
бошқариш бў-
йича стандартлар ишлаб чиқади. Халқаро
стандарт ташкилоти 1946 йилда БМТ қоши-
МОЛИЯ ВА СОЛИҚЛАР
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2
99
даги стандартларни мувофиклаштириш бў-
йича қўмита йиғилишида дунё миқёсида
халқаро товарлар алмашиниш ва ўзаро
ёрдамни енгиллаштириш; интеллектуал,
илмий, техник, иқтисодий фаолият муҳити-
да ҳамкорлик қилишни кенгайтириш мақса-
дида ташкил қилинди[3].
Халқаро стандарт ташкилоти (Interna-
tional Standart Organization – ISO)нинг фао-
лият тури халқаро стандартларни ишлаб чи-
қиш ҳисобланади. ISO стандартлари кўллаш
учун жуда қулай ҳисобланади. Миллий стан-
дартлаштиришда улардан фойдаланиш со-
тув бозорини, экспортни кенгайтириш, иш-
лаб чиқарилаётган маҳсулотлар рақобатбар-
дошлигини оширишни қўллаб-қувватлаш
имконини беради.
Стандартлаш бўйича халқаро ташки-
лот маҳсулотлар ва хизматларга қўйилади-
ган талабларни белгилайди ва ISO стандарт-
ларида 9000 сериясини вужудга келтирди.
Сифат тизимини сертификатлашга
тайёрлаш. Истеъмолчилар учун ишлаб чиқа-
рилаётган маҳсулотлар сифатининг юқори
даражадаги барқарорлиги ва муқаррарлиги-
нинг кафолати бўлиб, сертификатга эга бўл-
ган сифат тизими ҳисобланади.
Сифат тизимида сертификатнинг мав-
жуд бўлиши бозорда рақобатни сақлашнинг
зарурий шарти бўлиб ҳисобланади. У ўзида:
Суғурта маҳсулоти истеъмолчилари
компаниядан сифатни бошқариш тизимини
сертификатлаган орган сертификатини сў-
раш орқали мижоз суғурталовчининг сифат-
ни бошқариш тизимини баҳолашда юқори-
даги вариантларидан фойдаланиши мумкин.
Сифатни бошқариш тизими халқаро
стандарти - ИСО:9001да қайд этилган таъ-
рифга кўра, сифат тизими – бу сифатнинг
умумий бошқарувини таъминловчи ташки-
лий таркиб, жавобгарлик, жараёнлар, проце-
дура ва ресурслар тақсимотининг мажмуи-
дир. Маҳсулотлар етказиб бериш бўйича
контракт тузиш учун хорижлик харидор иш-
лаб чиқарувчида сифат тизимининг мавжуд-
лигини ва бу сифат тизимига таниқли серти-
фикатлаш органи томонидан берилган сер-
тификатни кўрсатишни талаб килади.
Сифат тизими суғурта компанияси ол-
дига қўйилган мақсад ва белгиланган сиё-
сатни олиб боришни таъминловчи омил си-
фатида ташкил қилинади ва амалга жорий
этилади. Суғурта компаниясининг сифат бў-
йича сиёсати компаниянинг юқори раҳба-
рияти томонидан ишлаб чиқилади[4].
Сифат тизимининг асосий вазифалари
бўлиб: сифатни таъминлаш, сифатни бошқа-
риш, сифатни яхшилаш ҳисобланади. У су-
ғурта компанияси раҳбарияти томонидан
сифатни таъминлаш бўйича сиёсатни амалга
оширишнинг воситаси сифатида ташкил қи-
линади.
Сифат тизимида суғурта маҳсулоти
истеъмолчиси ва суғурта компанияси фао-
лият олиб боради. Сифат муҳитида компания
сиёсати ва мақсадини таъминлаш учун си-
фат тизимида:
маркетинг, бозорни ўрганиш;
техник талабларни лойиҳалашти-
риш ва ишлаб чиқиш;
материал-техник таъминот;
техник жараёнларни тайёрлаш ва
ишлаб чиқиш;
суғурта маҳсулотларини ишлаб чи-
қиш;
назорат, синов ва тадқиқотлар ўтка-
зиш;
сотиш ва тақсимот;
хизмат кўрсатишга техник ёрдам;
Суғурта компанияси раҳбарлари сифат
сиёсатини олиб боришда биринчи навбатда,
уни шакллантириб олиш ва расмийлаштири-
ши керак бўлади.
Сифат бўйича сиёсатни шаклланти-
ришда куйидаги йўналишларни танлаб олиш
мумкин:
1. Сифатни яхшилаш ҳисобига компа-
ниянинг иқтисодий ҳолатини яхшилаш.
2.
Бозорни кенгайтириш ва янгилари-
ни эгаллаш.
3.
Суғурта маҳсулоти техник даража-
сини илғор компаниялар даражасига олиб
чиқиш.
4.
Маҳсулот нуқсонини камайтириш
ва бошқалар.
Сифат бўйича сиёсат дастур
кўриниши-
да махсус ҳужжатларда баён этилиши керак.
Сифат кафолати бўйича фаолият қуйи-
дагиларни ўз ичига олади:
режалаштириш ва лойиҳалаштириш;
технологик жараёнлар ва ишлаб чи-
қаришга тайёргарликни лойиҳалаштириш;
маҳсулотни тайёрлаш;
сифатни назорат қилиш;
сифатнинг ёмонлашишини олдини
олиш;
реклама;
сотиш;
сотишдан кейин хизмат кўрсатиш;
истеъмолчидан ахборот олиш;
МОЛИЯ ВА СОЛИҚЛАР
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2
100
сифат кафолоти тизимини назорат
қилиш.
Суғурта компаниясида маҳсулот сифа-
тини назорат қилувчи сифат хизмати бўли-
мини ташкил қилиш компанияда олиб бори-
лаётган сифат бўйича барча фаолиятни му-
вофиқлаштиришга имкон беради. Сифат хиз-
мати сифат бўйича услубий таклифларни
ишлаб чиқади. Бу хизмат тури фақатгина
Бош директорга бўйсунади.
Суғурта компанияси раҳбарияти бу
хизмат орқали, нафақат маҳсулот сифати-
нинг ҳалқаро стандартларга жавоб бериши-
ни назорат қилиб боради, балки маҳсулот
сифатини доимий равишда такомиллашти-
риб бориш имкониятига ҳам эга бўлади.
Суғурта компанияси раҳбари компа-
нияда ташкил этилган сифатни бошқариш
тизими оркин истеъмолчилар эҳтиёжини ва
уларнинг маҳсулот сифатига қўядиган тала-
бини ўрганади.
Маҳсулот сифаташнг аниқ стандарт-
ларга жавоб бермаслиги, бевосита уни иш-
лаб чиқиш жараёни аниқланиши мақсадга
мувофиқ бўлади.
Суғурталовчи раҳбарлари маҳсулот си-
фатининг стандартдан четга чиқишини эмас,
балки уни олдиндан аниқлашга ва бартараф
этишга алоҳида эътибор қаратиши керак.
Барча ходимлар, сифат бўйича ишларга жалб
этилади. Бунинг учун ишчиларни рағбатлан-
тириш бўйича чора-тадбирлар белгилаб оли-
нади.
Юқорида келтирилганларга таянган
ҳолда суғурта менежментини такомиллаш-
тириш юзасидан қуйидаги таклифларни
билдирамиз:
1. Суғурталовчиларнинг самарали иш-
лаши ва юқори фойда олишида очиқ-ойдин-
ликни таъминлаш ҳамда суғурта компания-
ларининг стратегик йўналишларини аниқ-
лаш учун акционерларнинг ташаббуси ва
тавсияси билан таркиби 5 нафар аъзодан
иборат булган суғурта компанияларининг
Директорлар Кенгашини ташкил этишни
таклиф этамиз. Бу кенгаш таркибига акцио-
нерларнинг кириши шарт эмас, аммо улар-
нинг тавсиясига асосан турли соҳаларда,
хусусан, суғурта, аудит, юридик соҳаларида
юксак профессионализм сифатларига эга
бўлган мутахассисларни киритиш мумкин.
Энг муҳими, уларнинг ойлик маошларини су-
ғурта компаниясининг рентабеллик дара-
жасига боғлаб қўйиш керак.
2. Суғурта компаниялари фаолиятига
халқаро сифат менежменти стандартларини
кенг жорий этиш лозим. Суғурта компания-
лари топ-менежери лавозимига тавсия эти-
лаётган шахсларга нисбатан малакавий та-
лаблар белгиланган. Аммо, унда илгари би-
рорта суғурта компаниясида
ишлаб, кейин-
чалик ушбу компанияни банкротлик ҳолати-
га олиб келган шахсларни қайтадан суғурта-
ловчи раҳбарлигига тавсия этишни
таъқиқ-
ловчи нормалар белгиланмаган. Шуни
эътиборга олиб, амалла бўлган
меъёрий-ҳу-
қукий ҳужжатларга бу норманинг киритили-
ши ва бу хақда
суғурта компаниясининг
акционерларига тавсия бериш мақсадга му-
вофиқ.
3.
Суғурта компанияларида алоҳида
бўлинма шаклида андеррайтерлар гуруҳини
ташкил мақсадга мувофиқ. Суғурта компа-
нияларининг рақобатбардошлигини оши-
риш мақсадида тўғридан-тўғри Кузатув Кен-
гашига бўйсунувчи ва янги суғурта маҳсу-
лотлари, молиявий инструментларни опти-
маллаштириш бўйича молия инжиниринги
хизматини ташкил этишни тавсия қиламиз.
5. Мамлакатимиз ҳудудларининг ўзига
хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда ҳар
бир минтақавий филиалларда суғурта соҳа-
сида бизнес жараённи ташкил этишда мус-
тақиллик бериш зарур. Бунда улар учун
муайян қоидаларни ишлаб чиқиб, бажариш
учун тақдим этиш керак. Шу билан бир қа-
торда, бизнес-жараённи тўғри ташкил эти-
лиши устидан ички аудит назоратини кучай-
тириш таклиф этилади.
6. Суғурта компаниясини бошқаришда
ходимлари ротациясини ташкил этиш катта
аҳамиятга эга. Бундан асосий мақсад:
- ходимларнинг суғурта соҳасининг
барча йўналишлари бўйича билим ва кўник-
маларини ривожлантириш;
-
ходимларнинг бир жойда кўп вақт
ишлаб қолиши айрим камчликларни юзага
келтиради ва бу ходим уни бартараф этиш
йўлларини қидиради. Бу ходимнинг ротация
йўли билан бошқа филиал ёки бўлимга ўт-
казиш, олдинги иш жойида юзага келган
хато ва камчиликларга йўл қўймасликка
олиб келади;
-
суғурта даъволарини кўриб чиқиш
билан шуғулланувчи мутахассисларнинг ҳар
хил хизмат кўрсатувчи ташкилотлар (авто-
сервис, баҳоловчи компания ва бошқалар)
билан ўзаро тил бириктириб, ноқонуний иш-
ларини олдини олиш учун уларни ротация-
МОЛИЯ ВА СОЛИҚЛАР
Иқтисодиёт ва таълим / 2020 № 2
101
сини ташкил этиш зарур.
Ўзбекистонда суғурта менежментини
такомиллаштириш бўйича юқорида билди-
рилган таклифлар, бизнинг фикримизча,
суғурта менежментини такомиллаштиришда
баҳоли қудрат хизмат қилади.
Манба ва адабиётлар руйхати:
1.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий мажлисга мурожаатномаси. 2020 йил
25 январь.
2.
Опыт внедрения системы менежмента качества на базе международного стандарта ISO 9001:2000 в
компании. Халқаро Ҳамкорлик Маркази//Менежмент сегодня, №1, 2014
3.
ISO в Узбекистане. Перспективы и проблемы внедрения.
"Отечественный рынок сертификации
ISO". КОММЕРСАНТ.UZ
4.
ДАВЛАТ МОЛИЯСИНИ ОҚИЛОНА ТАШКИЛ ЭТИШДА ДАВЛАТ-БЮДЖЕТ
СИЁСАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ МАСАЛАЛАРИ
Джумаев Соҳиб Ҳайитмуротович –
Тошкент давлат иқтисодиёт университети,
таълим-тарбия маслаҳатчиси
Гулмуродов Камолиддин Абдуқодир ўғли –
ТДИУ ҳузуридаги “Ўзбекистон иқтисодиётини
ривожлантиришнинг илмий асослари ва
муаммолари” ИТМ, ТДИУ магистранти
Аннотация:
Ушбу мақолада Ўзбекистон иқтисодиётининг ривожланиш шароитида, амалга оширилаётган
молиявий сиёсат, фискал сиёсат, тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш ва мамлакат турмуш даражасини
оширишдаги муаммолар ва бошқа муаммоларни ҳал этиш масалалари кўрилган.
Таянч сўзлар:
Молиявий сиёсат, фискал сиёсат, тадбиркорлик фаолияти, даромадлар ва харажатлар,
солиқлар, аҳоли турмуш даражаси.
Аннотация:
В данной статье рассматриваются вопросы финансовой политики, бюджетной политики,
поддержки предпринимательства, проблемы повышения уровня жизни населения страны и другие проблемы в
условиях развития экономики Узбекистана.
Ключевые слова:
Финансовая политика, налоговая политика, предпринимательская деятельность, доходы
и расходы, налоги, уровень жизни населения.
Annotation:
In this article, discusses of financial policy, fiscal policy, support of entrepreneurship and problems of
increasing the country's standard of living and other problems are discussed in the conditions of development of the economy of
Uzbekistan.
Key words:
Financial policy, fiscal policy, entrepreneurial activity, income and expenditure, taxes, standard of living of
the population.
Бугунги кунда Ўзбекистон Республика-
сининг иқтисодиётида амалга оширилаётган
туб ислоҳотлар молиявий сиёсатни, шу би-
лан бир қаторда фискал сиёсатни иқтисо-
диётни барқарор ривожлантиришдаги аҳа-
миятини оширмоқда. Иқтисодий барқарор-
ликни таъминлаш борасида Ўзбекистон Рес-
публикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев ўзи-
нинг 2020 йил 24 январда Олий Мажлис
Сенати ва Қонунчилик палатасига Мурожа-
атномасида “Янги солиқ сиёсати доирасида
иш ҳақига солиқ юки 1,5 баробарга камайти-
рилди. Натижада, расмий секторда ишлаёт-
ганлар сони йил давомида 500 мингтага кў-
пайди. Қўшилган қиймат солиғи ставкаси 20
фоиздан 15 фоизга туширилди. Бунинг ҳисо-
бидан ўтган йили солиқ тўловчилар ихтиё-
рида 2 триллион сўм қолди. Бир йилда тад-
биркорлар ихтиёрида шунча маблағ қолиши,
албатта уларга ўз бизнесларини ривожлан-
тириш учун жуда катта қўшимча имконият-
лар яратади” деб алоҳида таъкидлади[1].
Макроиқтисодий барқарорликни таъ-
минлашда иқтисодий ўсишдек асосий мақ-
садларга эришиш учун нархлар барқарор-
лиги ва тўлов балансининг барқарорлигини
таъминлаш керак. Пул-кредит ва бюджет-со-
лиқ сиёсатини мувофиқлаштиришни амалга
оширишда тўғри қарорлар қабул қилиш му-
ҳим аҳамиятга эга, чунки ушбу сиёсатлар-
нинг ҳар бирида қўлланилган чора-тадбир-
лар якунда иқтисодий фаолликка ўз таъси-
рини кўрсатади. Шунинг учун бу сиёсатлар-
нинг мувофиқлаштирилмаслиги молиявий
МОЛИЯ ВА СОЛИҚЛАР
