Преступность в сфере экономики приобрела за последние годы достаточно широкое распространение и причинила правовому обществу большой народнохозяйственный и морально-психологический ущерб.Между тем, характер ее причин, механизм действия криминологических факторов, взаимосвязь антиобщественных поступков конкретных лиц, правонарушителей с особенностями функционирования хозяйственного механизма Узбекистана качественно отличаются от ранее существовавших 2.
Диссертация мавзусининг долзарблиги ва зарурияти. Замонавий физикавий кимё ва юкори молекуляр бирикмалар кимёсининг долзарб муаммоларидан бири, ионалмаш увчи ва комплекс ҳосил килувчи хоссаларига эта функционал полимерлар синтезининг фундаментал асосларини ишлаб чикиш хисобланади.
Толасимон материаллар асосидаги анион алмашинувчи ва комплекс хосил килувчи бирикмалар катта солишгирма сиртга эта бўлиб, юкори тезликда сорбция ва десорбция жараёнларини ўтказиш имкониятини таъминлайди. Улар, айниқса, хаво ва сув муҳитидаги заҳарли моддаларни нихоятда кичик микдорда бўлганда ҳам ажратиб олишда юкори самарадорликка эта. Узбекисгондаги Навоийазот ОАЖ да ишлаб чикариладиган полиакрилонитрил (нитрон) толаси алохида кизикиш уйғотади.
Узбекистон Республикаси фанлар акадсмияси, Тошкент тўкимачилик ва енгил саноат институтида “нитрон” толаси асосида толасимон ион алмашувчи материаллар олиш бўйича тадкикотлар ўтказилган бўлсада, улар мантикий ниҳоясигача стказилмаган. Шу билан бир каторда бу материалларнинг физик-кимёвий хоссаларини ўрганишга старли эътибор берилмаган.
Ион алмашувчи материаллар олишнинг фундаментал асосларини яратишда ушбу юкори молекуляр бирикмаларнинг синтези ва хоссаларининг физик-кимёвий жихатларини тадкик килишга катта ахамият бсрилади. Бу тадқиқотларни амалга оширишнинг асоси шундан иборатки, улар синтез жараёнларини бошкаришда кулайликлар тутдиради, ва демак, ксракли таркиб ва комплекс хоссали полимерлар олиш имконини бсради.
Юкорида кўрсатиб ўтилганидек, шу вақтгача анионитлар ва комплексионитлар олишнинг физик-кимёвий асосларини ўрганишга ксракли эътибор берилмаган. Шу муносабаг билан ‘"нитрон” толаси асосидаги анионитлар ва поликомплексонлар хосил бўлиши ва хоссаларининг физик-кимёвий асосларини ўрганиш ҳам назарий, ҳам амалий нуқтаи назардан долзарб хисобланади.
Диссертациянинг бажарилишита бўлган зарурият шунинг билан ифодаланадики, жахонда рангли ва кимматбахо металларни ажратиб олиш бўйича замонавий технологиялар ион алмашувчи материалларсиз амалга ошмайди. Бу техноло! ияларда асосан донадор сорбентлар қўлланилади, айни вактда толали сорбентлар қўлланилаётган ион алмашувчи полимерларнинг тахминан уч фоизини ташкил килади. Ион алмаштирувчи материаллар ишлатиладиган технология бўйича сув ўтлари ва нефть хамда газ конларидаги табиий тузли эритмалардан 90 фоизгача йод ва бром ажратиб олинади. Иод тутувчи сорбентлар ичимлик сувларини микроорганизмлардан зарарсизлантириш, окава сувлар ва газ-хаво чикиндиларидан симобни ажратиб олишда фойдаланилади. Уларни технологик эритмаларни ва бошка биологик фаол моддаларни концентрлашда, металл нанозаррачалари билан каталитик системалар олишда ишлатиш мумкин. Шуни таъкидлаш керакки, бундай полимерлар саноатда кенг кўлланишига карамасдан Узбекистонда донадор ва толасимон сорбентларни саноаг миқёсида ишлаб чикариш ҳозирги вақтгача йўлга қўйилмаган.
Тадкикотнинг максади полиакрилонитрил толасини модификациялаш орқали анионит ва поликомплексонлар синтези ҳамда хоссаларини физик кимёвий жихатларини ўртаниш.
Диссертация тадқиқотининг илмий янгилиги куйидагилардан иборат:
илк бор сувли ва органик муҳитларда азот тутган асослар билан полиакрилонитрил толаси ўзаро таъсир кинетикасининг ўзига хос жихатлари намоён этилган;
модификацияланган толалар юкори солиштирма сиртга зга бўлганли учун модификация рсакциясининг тезлиги каттик фазада жойлашган полимернинг нитрил гурухдари концентрациясига боғлиқлиги кузатилган;
илгари аникланган кам микдордаги гидроксиламиннинг азот тутган асослар билан “нитрон” толасини модификациялаш жараёнига каталитик таъсир мсханизми исботланган;
полиакрилонитрил толасини этилендиамин ва дихлорэтан билан кстма-кст ишлов бсриш йўли оркали тармоқланган тузилишли анионитлар олиш усули ишлаб чикилган;
этилендиамин ва гексаметилендиамин билан ПАН толаларининг ўзаро таъсири натижасида таркибида кучсиз ва кучли асос хоссага эга функционал гурухдар тутган анион алмашувчи толасимон материаллар ҳосил бўлиши аникланган;
илк бор гексаметилендиамин билан модификацияланган “нитрон” толасини амин гурухлари билан малеин ангидрид таъсирланиши оркали ёки колдик нитрил гурухларни гидролиз килиш оркали янги полиамфолит табиатига эга бўлган ноликомплексонлар олинган;
Cr(VI), Cu(II), галоген, арсеназо (III) ионларининг анионит ва ноликомплексонлар томонидан мувозанатли адсорбцияланиш константаларининг термодинамик киймати жараён термодинамик функциялар узгариши ютилаётган ионларга нисбатан ушбу ионалмашувчи материалларнинг юкори сорбциялаш кобилиятига эга эканлиги исботланган.
ХОТИМА
1. Импорталмаштирувчи махсулот олиш ва ишлаб чикаришни локаллаштииш максадида “Навоиазот” ОАЖда ишлаб чикарилаётган “нитрон” толасини азоттутган асослар билан модификациялаб анионалмаштирувчи материаллар олинди.Активланиш энсргиясининг киймати реакциянинг нитрил ва азот тутган асослар буйича тартиби гетсроген шароит булишига карамасдан гомоген рсакцияларда кузатиладиган конуниятларга бўйсуниши кўрсатилди. Кузатилаётган эффект модификация килинаётган толанинг солиштирма сирти катталиги учун полимер нитрил гурухларига реагентлар бориши осон ксчиши билан тушунтирилади. (Физик кимё, Юкори молекуляр бирикмалар).
2. Полиакрилонитрил толасини диамин (гексаметилен- ва этилендиамин) лар билан таъсирланиш кинстикаси тадкики натижасида олинган анионитларнинг мустахкамлигини, кимёвий баркарорлигини ва сорбцион хоссаларини модификациялаш жараёнини физик-кимёвий параметрларни ўзгартириш оркали бошкариш мумкинлиги кўрсатилди. Шу билан бирга “нитрон”ни бундай модификацияси, айникса, органик мухитларда юкори сорбцион кобилиятга эга бўлган кучли асосли анионитлар олиш мумкинлиги аникланди. Пайванд қилинган полиэтиленполиамин занжиридан иборат юкори сорбцион кобилиятга эга бўлган кучли асосли анионитларни олиш “нитрон” толасини этилендиамин билан дихлорэтан иштирокида модификациялаш оркали олиш кўрсатилди. (Юқори молекуляр бирикмалар, физик кимё).
3. ИҚ- спекторскопик ва аналитик усуллар оркали азот тутган асослар билан нолиакрилонирил толасини кимёвий модификациялаш жараёнига гидроксиламиннинг каталитик таъсир этишининг илгари таклиф қилинган механизми исботланди. Алмашиниш реакциясидан сўнг эркин гидроксиламин ва полимер занжирида оралик амидоксим гуруҳлар ҳосил бўлишини кўрсатди. (Физик кимё).
4. Ноликомплексонлар олиш имконияти ва шароитлари гексаметилендиамин билан модификацияланган полиакрилонитрил толасини малеин ангидриди билан таъсирланиши оркали, ҳамда гексаметилен- ва этилендиамин билан модификацияланган “нитрон” толасини колдик нитрил гуруҳлари гидролизи оркали ишлаб чикилди. (Юкрри молекуляр бирикмалар, Физик кимё).
5. Полиакрилонитрил толасининг диаминлар билан таъсирланиши натижасида кучли асосли ионитлар хосил бўлиши ва улар циклик амидинли гурухлар тутиши кўрсатилган. Маълум бўлган мунчоқсимон ионитларга Караганда олинган толасимон сорбентларнинг солиштирма сирти икки даража юкорилиги ва улардаги тўрсимон тузилишларнинг чокланиши битта макромолекула таркибида 100 та тугун борлигини кўрсатилди. (Физик кимё).
6. Турли хил органик ва ноорганик ионларнинг сорбцияланиш жараёни кинстикаси ва тсрмодинамикасини ўрганиш оркали Cr(VI), арссназо (III) ионлари факат кучли асосли анионитлар билан ютилиши, мис (II) ионларининг ноликомплексонлар билан ютилиши эса нафакат ионалмашиш хисобига эмас, балки хелатланиш хисобига хам боришини кўрсатилди. (Физик кимё).
7. Полимерларнинг бромидли комплексларини олиш шароитлари ва галогенларни синтез қилинган анионалмашувчи материаллар билан сорбцияланиш кинстикаси ва гсрмодинамикаси ўрганилди. Молекуляр бром молекуляр йодга нисбатан камрок ютилиши, молекуляр хлор эса умуман ютилмаслиги кўрсатилди. [Вт, ]’иони [J3]'ионита Караганда бскарорлиги ва молекуляр хлорни бундай ионни умуман ҳосил кила олмаслиги ушбу кузатилаётган ходисанинг сабаби килиб кўрсалди. (Физик кимё).
8. Хитозан ва йод тутган анионалмашувчи полиакрилонитрил толаси асосида комбинацион материаллар ишлаб чикилди. Иод тутган материаллар таркибига хитозанни киритиш уларни сув ютиш кобилияти оргишига олиб кслиши аникланди. Олинган комбинацион бактерицид боғловчи материаллар яллиғланишга ва бактсрияларга карши гаъсирга эга бўлиб. ю.мшок тўкималар йирингли-некрогик касалликларини даволашда самара кўрсатди. (Юкори молекуляр бирикмалар, Физик кимё).
Tadqiqotning maqsadi kalamushlarda paratsetamol tomonidan qo'zg'atilgan o'tkir toksik dori-darmonli gepatit modelida Darmonal moddasi va fitin birikmalarining himoya ta'sir mexanizmini o'rganish edi. Tadqiqot materiali va usullari og'irligi 140-200 g bo'lgan har ikki jinsdagi kalamushlarda o'tkazildi.Dori vositasida jigar shikastlanishi 2 kun davomida 500 mg/kg dozada paratsetamolni oshqozonga kiritish orqali ko'paytirildi. Sinov birikmalari Darmonal, Fitin-C va mos yozuvlar Liv.52 preparati gepatitning ko'payishidan keyin 7 kun ichida 100 mg / kg dozada kiritildi. Tanlangan supramolekulyar komplekslarning samaradorligi va ta'sir mexanizmini paratsetamol keltirib chiqaradigan toksik dori-darmonli gepatit modelida aniqlash uchun biz quyidagilarni o'rgandik: qon zardobidagi umumiy oqsil va albumin miqdori bo'yicha jigarning oqsil sintez qilish funktsiyasi, ekskretor va umumiy va to'g'ridan-to'g'ri bilirubin miqdori bo'yicha jigarning toksik funktsiyasi, qon zardobidagi karbamid miqdori bo'yicha endogen intoksikatsiya, indikator fermentlari (alanin aminotransferaza (ALT) va qon zardobidagi aspartat aminotransferaza (AST)) faolligiga ko'ra sitolitik sindrom. Tadqiqot natijalari. Darmonal, Fitin-S va ularning birgalikda qo'llanilishi bilan Liv.52 etalon preparatining o'ziga xos faolligini paratsetamol va uglerodli tetrakloridli gepatit modelida o'rganish shuni ko'rsatdiki, dorilar og'iz orqali 100 mg / dozada yuborilganda. kg, aniq gepatoprotektiv ta'sirga ega.
Тадқиқот объектлари: интакт ва яллиғланиш моделлари чақирилгаи ҳайвонлар - 670 та оқ сичқонлар, 1744 оқ каламушлар, 240 та қуёнлар ва 8 та мушуклар.
Тадқиқот мақсади: скрининг (саралаш) йўли билан танлаб олинган тиокарбаматнинг (УБ-421 шифрли) ҳамда тиомочевинанинг (БИК-15 шифрли) унумларининг яллиғланишга қарши, бошқа фармакологик, токсикологии хусусиятларини ўрганиш ва уларни тиббиёт амалиётида ишлатиш мумкинлигини асослаб бериш.
Тадқиқотлар усули: фармакологик, токсикологии, биохимик, патофизиологик, гистоморфологик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: тиокарбамат ва тио-мочевинанинг текширувдан ўтказилган 20 та янги унумларини кўпчилиги формалинли яллиғланишга карши кучли таъсир қилиши, кам захарлилиги, шунингдек уларнинг фармакологик фаоллиги билан кимёвий тузилиш орасида узвий богланиш борлиги биринчи маротаба аниқланган. Ушбу гуруҳ моддаларининг истиқболли бўлганлари УБ-421 ва БИК-15 - асептик (турли моделларда) ва иммунологик (адъювант) артритларни, ҳамда яллиғланишнинг экссудация ва пролиферация жараёнларини ривожланишини пасайтириш хусусиятлари бўйича ҳозирги вактда қўлланиб келинаётган бутадиондан кучли ва индометацинга яқиндир. Янги препаратларнинг яллигланиш медиаторларига (гистамин, серотонин, простогландин, кининлар) антогонизми, томирлар ошиб кетган ўтказувчанлигини, гиалуронидаза фермента фаоллиги, липидлар перекисли оксидланишининг сусайиши ва буйрак усти безининг пўсток қисми билан боғлиқ. Улар оғриқни колдирувчи ва истимани пасайтирувчи хусусиятларга хам эгадирлар. УБ-421 ва БИК-15 препаратлари жуда кам заҳарли бўлиб, ҳазм йўлларининг шиллиқ пардаларини таъсирлантирмайди ва эмбриотоксик, тератоген ва канцероген таъсирлар кўрсатмайди. Бу жиҳатдан улар кўпчилик замонавий прспаратлардан ижобий томонга фарқланади. Шуларга асосланиб тиомочевина ва тиокарбаматнинг унумларини ностероид яллиғланишга қарши препаратларнинг янги гуруҳи деб тавсифлаш мумкин.
Амалий ахамияти: УБ-421 ва БИК-15 яллиғланишга карши юкори фаоллиги, жуда кам захарлилиги ва ульцероген таъсир кўрсатмаслиги сабабли янги ностсроид яллигланишга карши восита сифатида тиббиёт амалиётида қўлланилиши мумкин.
УБ-421 препарати бўйича материаллар уни «Тиокарбамин” номи билан таблетка ҳолида янги яллигланишга карши восита сифатида қўллашга клиник синовлардан ўтказиш учун УзР ССВ Фармакологик қўмитасига топширилди (28.04.06 29/01-12-сонли ҳужжат).
Қўлланилиш сохаси: соғлиқни сақлаш.
Для стран постсоветского пространства институт негласных следственных действий является относительно новым. Одним из первых он появился в Украине в 2012 году (Негласные следственные (розыскные) действия). Например, в Кыргызстане появился в 2019 году и назывался «Специальные следственные действия».
Мақолада Ямандаги замонавий инқирозни келтириб чиқарган сабаблар, ички ва ташқи омиллар кўриб чиқилган. Яманнинг буюк давлатлар манфаатлари тўқнашган нуқта эканлиги унинг Европани Ҳинд океани билан боғлайдиган муҳим стратегик денгиз йўлида жойлашганлиги билан изоҳланади. ХХ асрнинг иккинчи ярмида ташқи омиллар билан бир қаторда, Яманнинг ўзида Шимол ва Жануб ўзаро келишмовчиликлар туфайли иккига бўлиниб кетганлиги ёритиб берилган. 1990 йилда Яманнинг қайта бирлаштирилишидан сўнг, бирлаштириш шартларидан норози бўлган кучларнинг фаоллашуви кузатилиб, бу ҳаракатлар янги фуқаролар урушининг бошланишига олиб келгани қайд этилади. Мақолада асосий эътибор ХХ аср охирларидан Яман ҳаётида сиёсий диний омил ҳам қўшилганига қаратилган, яъни шимолдаги зайдийлар йўналишидаги шиалар ва жанубдаги суннийлар ўртасидаги қарама-қаршилик кучайди. Ямандаги ваххобийликнинг сиёсий ҳамда ғоявий куч сифатида ёйилиши, “Арабистон яриморолидаги Ал-Қоида”га асос солиниши мамлакатдаги шундоқ ҳам оғир аҳволни янада чуқурлаштириб юборганига эътибор қаратилди. “Хусий”-зайдийлар диний ҳаракатининг “Араб баҳори” тўлқинида ҳарбий-сиёсий кучга айланиши жараёни, унинг собиқ президент Али Абдуллоҳ Солиҳ тарафдорлари билан иттифоқда нафақат 2015 йил январ ойида Санада ҳокимиятни эгаллагани, балки шу билан бирга, ўз мавқеини Аденгача кенгайтиришга эришгани таҳлил қилинади. Мақолада асосий урғу 2015 йил мартдан Ямандаги можаронинг Сауд коалицияси (Саудия Арабистони, Баҳрайн, Иордания, Қувайт, Марокаш, Қатар, Судан, БАА ва Миср)нинг Абд Раббо Мансур Хадининг қувиб чиқарилишида Президент тарафида туриши билан ҳамда қурол кучи билан хусийларнинг Аден ва Баб ал-Мандеб бўғозидан чиқиб кетишга мажбур қилиниши билан халқаро хусусият касб этганига қаратилган. Охирги вақтларда АҚШ сиёсатида Сауд коалициясини қўллаб-қувватлаш борасида қандай ўзгаришлар содир бўлганлиги қайд этиб ўтилган. Эроннинг Ямандаги роли ва унинг тадқиқотчилар ўртасида турли баҳс-мунозараларга олиб келувчи хусийлар билан алоқалари кўриб чиқилади. Сўнгги воқеалар таҳлили асосида Сауд коалицияси олиб бораётган ҳарбий ҳаракатлар Яманнинг ягона давлат сифатида барҳам топишига олиб келиши мумкин деган хулосага келинди. Давом этиб келаётган қуролли можаро ҳамда сиёсий ечим топишга уринишларнинг натижасизлиги Яманда тинчлик ўрнатишни кейинга суради.
Maqola Ikkinchi Jahon urushi davrida harbiy leksikadan professional foydalanishga, umumiy lug'atdagi o'ziga xos xususiyatlarni ifodalash bilan bog'liq barcha leksik va semantik jarayonlarga, shuningdek, harbiy voqelikni ifodalash uchun umumiy leksikadan foydalanishda harbiy leksikaning o'ziga xos xususiyatlariga bag'ishlangan.
Ушбу маколада х,арбий техника лутатининг лингвомаданий ва семантик хусусиятлари урганилган. Дунё жадал суратда узгаришлар ичида усиб бормокда ва у билан бир пайтда барча сохалардаги технологиялар хамда уларга тааллукли терминлар хам узгармокда. Мазкур маколада инглиз тилининг харбий терминлар базасида содир булаётган ана шу узгаришлар куриб чикилди.
Ushbu maqolada harbiy terminologiyaning o‘ziga xos xususiyatlari (o‘zbek va ingliz tillari materiallari bo‘yicha) ko‘rib chiqiladi. Tanlangan mavzuning dolzarbligi bir qator omillar bilan belgilanadi, jumladan: harbiy terminologiyaning so'z shakllanishi va tarkibiy xususiyatlarini chuqurroq o'rganish zarurati; terminologiyani tartiblangan tizim sifatida ko‘rib chiqish imkonini beruvchi qiyosiy tahlil doirasidagi terminologiya tadqiqotining ahamiyati; shuningdek, masalalarning yetarli darajada ilmiy ishlab chiqilmagani va hokazo.Maqolaning maqsadi ingliz va oʻzbek tillaridagi harbiy atamalarni qiyosiy tahlil qilish boʻlib, bu nafaqat oʻzbek va ingliz tilidagi harbiy atamalarni solishtirish, balki ularning oʻziga xos xususiyatlarini ham ajratib koʻrsatish imkonini beradi. Xususiyatlari. Muallif tomonidan olib borilgan tahlillarga asoslanib, ingliz va o‘zbek tillaridagi harbiy atamalarning asosiy xarakteristikasi boshqa terminologik xususiyatlar qatorida u yoki bu narsaga imkon beruvchi bir qator belgilar bilan belgilanadigan alohida faoliyat sohasi ekanligi qayd etilgan. so'z yoki ibora harbiy terminologiya sifatida tasniflanadi.
Maqolada harbiy terminologiyaning lingvistik xususiyatlarining xilma-xilligi AQSh armiyasining "Reynjer darsligi" jangovar nizomlari misolida ta'kidlangan. Harbiy hujjatlarning morfologik va sintaktik xususiyatlari tahlil qilindi. U Nizomning o'ziga xos xususiyatlarini aks ettiradi. Harbiy terminologiya tushunchasi ham ko'rib chiqildi.
Лекарственные поражения печени составляют около 10% от всех побочных реакций макроорганизма, связанных с применением фармакологических препаратов. Лекарственные поражения печени в США являются причиной 2,5 - 3,0% всех случаев остро развившейся желтухи, в Европе этот показатель еще несколько выше и составляет 3,0 - 4,0%. Говоря о фульминантной печеночной недостаточности, следует подчеркнуть, что лекарственные поражения печени являются ее причиной в 25 - 28% случаев, занимая второе место после вирусных заболеваний
В обзорной статье представлена современная концепция механизмов антиоксидантного и антигипоксического действия оригинального препарата Мексидол® (2-этил-6-метил-3-гидроксипиридина сукцинат).