Tadqiqot maqsadi: mioma va adenomiozning birlashgan shakllari bo‘lgan ayollarning immunologik sitokin holatini o‘rganish va ularning kasallik jarayonida rolini aniqlash edi. Usullari: bachadon miomasi va/yoki adenomiozi bo‘lgan jami 165 nafar ayol tekshirilib, bemorlar 3 guruhga bo‘lingan. Tadqiqot usullari: UTT va doppler yordamida tugunlarda qon oqimini dinamik o‘rganish va immunologik testlar yordamida sitokinlar o‘zgarishi o‘rganildi. Natijalar: davolashdan oldin bemorlarda yallig‘lanish IL-1, IL-6 va TNF-a va yallig‘lanishga qarshi sitokinlar IL-10, VEGF darajasi yuqoriligi, davlashdan keyin esa yallg‘lanish sitokinlari IL-1, IL-6 va yallig‘lanishga qarshi sitokin VEGFning sezilarli kamayganligi aniqlandi, bu esa olib borilgan terapiya samaradorligi ko‘rsatadi. Munozara: bachadonda birlashgan va alohida kelgan mioma va adenomiozda immunologik status o‘zgarishi va davolashdan keyin ular miqdorining kamayishi, bu patologiyalar rivojlanishi asosida immunitet tizimidagi o‘zgarishlar katta rol o‘ynashini ko‘rsatadi.
It is known that in chronic liver diseases, secondary immunodeficiency is formed, which is of great importance for the dental system and the entire body as a whole. Therefore, it becomes clear the importance of studying the state of the protective system of oral tissues in chronic viral liver pathology, which requires timely and constant correction. The aim of this study was to evaluate the activity of proinflammatory cytokines and cytolytic enzymes in patients with chronic viral hepatitis before tooth extraction. The level of cytokine IL-1 in patients with CVI before tooth extraction was on average 43.97±3.56 pg / ml, whereas in healthy people the studied indicator was on average 5.41 ± 0.42 pg / ml. The patients showed an increase in the level of IFN in the blood serum by an average of 6.2 times, the level of interleukin-18, belonging to the IL-1 family, was statistically significantly increased by 2.4 times in patients with CVI, compared with the control group. The features of CVH are dissociations between the levels of proinflammatory cytokines IL-1, IL-6, IL-18 and interferon. This indicates the disintegration of the inflammatory process occurring in the periodontal tissues and with the transition to a chronic course of the disease. Changes in the level of IL-1, IL-6, IL-18 and interferon in the blood serum of patients with CVI from normal parameters before tooth extraction is an indicator of the severity of the inflammatory process in the liver, as evidenced by changes in the dynamics of cytolytic enzymes.
It is known that in chronic liver diseases, secondary immunodeficiency is formed, which is of great importance for the dental system and the entire body as a whole. Therefore, it becomes clear the importance of studying the state of the protective system of oral tissues in chronic viral liver pathology, which requires timely and constant correction. The aim of this study was to evaluate the activity of proinflammatory cytokines and cytolytic enzymes in patients with chronic viral hepatitis before tooth extraction. The level of cytokine IL-1 in patients with CVI before tooth extraction was on average 43.97±3.56 pg / ml, whereas in healthy people the studied indicator was on average 5.41 ± 0.42 pg / ml. The patients showed an increase in the level of IFN in the blood serum by an average of 6.2 times, the level of interleukin-18, belonging to the IL-1 family, was statistically significantly increased by 2.4 times in patients with CVI, compared with the control group. The features of CVH are dissociations between the levels of proinflammatory cytokines IL-1, IL-6, IL-18 and interferon. This indicates the disintegration of the inflammatory process occurring in the periodontal tissues and with the transition to a chronic course of the disease. Changes in the level of IL-1, IL-6, IL-18 and interferon in the blood serum of patients with CVI from normal parameters before tooth extraction is an indicator of the severity of the inflammatory process in the liver, as evidenced by changes in the dynamics of cytolytic enzymes.
Тадқиқот объектлари: ревматоид артритли ЮЗта бемор, 20та соғлом хохловчилар.
Ишнинг мақсадн: паст частотали физик омилларининг цитокинларга ва липопероксидация жараёнларига таъсирини ўрганиш ва РА бўлган беморларда клиник-лаборатор кўрсаткичларга таъсирини хисобга олган ҳолда уларни кўлланишнинг самарадорлигини илмий асослаб бериш.
Тадқиқот усули: клиник-лаборатор текшириш, кон зардоби ва синовиал суюқликдаги цитокинлар даражасини иммунологик текшириш, ПОЛ ва АОС кўрсаткичларини биокимёвий текширишлар, фосфолипаза-А2 активлигини, носпецифик фосфатазаларни ва озод (эркин) оксипролинни текшириш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгнлиги: РА бўлган беморларни даволашда ва реабилитация килишда бензкетозон ультрафонофорезининг клиник самарадорлиги ўрганилган. Яллигланиш олди ва яллигланишга карши цитокинлар ўртасидаги дисбаланс, шунингдек эритроцитлар мембраналаридаги ва кон зардобидаги ПОЛ активланиши хужайраларнинг мембрана стуктураларини дестабилизация килиши, фосфолипаза-А2 фаолиятини ошириши, шу тариқа яллигланиш медиаторлари -простагландинлар синтезини рагбатлантириши исботланган. Паст частотали физик омиллар кўшилган комплекс терапия ва айникса бензкетозон ультрафонофорезининг яққол ижобий эффект бериб, яллигланиш олди ва яллигланишга карши цитокинлар ўртасидаги нисбатни меъёрлаштириши, фосфолипаза-А2 активлигини, ПОЛ махсулотларини пасайтириши ва АОС кўрсаткичлари микдорини кўпайтириши исботланди.
Амалий ахамияти: Терапевтик амалиётга физикғфармакологик метод ғ бензкетозон ультрафонофорези киритилишининг максадга мувофиқлиги асослаб берилган. РА бўлган беморларни реабилитация килишда паст частотали физик даволаш методларини тайинлашга ишлаб чикилган дифференциацияланган кўрсатмалар ремиссия муддатларини узайтириш, пациентлар ҳаёт сифатини яхшилашга имкон беради.
Тадбик этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: амалий тавсияномалар Республика Ревматологик Маркази артрологик ИАДКга, 1чи шаҳар клиник касалхонаси, Зангиота тумани Марказий шифоҳонаси амалиётига жорий килинган.
Қўлланиш сохаси: ревматология, физиотерапия.
Ишнинг клиникопатологик-лаборатория қисми сурункали умумий периодонтит билан касалланган 96 нафар беморларнинг тадқиқотига асосланган. Улардан гипотиреоз билан бирга келувчи -22 нафар бемор сурункали умумий периодонтитнинг енгил даражаси, 42 нафар бемор сурункали умумий периодонтитнинг ўрта даражаси ва 32 нафар бемор сурункали умумий периодонтитнинг оғир даражаси билан касалланган. Периодонт тўқимасини клиник баҳолаш мақсадида, қуйидаги кўрсаткичлар ишлатилди: периодонтал индекс, папилло-маргино-алвеоляр индекс ва Кетзе индекслари. Яллиғланиш жараёнининг жадаллиги аниқлаш учун Шиллер-Писарев пробаси ишлатилади. Периодонтал чўнтаклар чуқурлигини аниқлаш мақсадида рентген текшируви ўтказилди. Бунда антиоксидант ҳимоянинг сустлашуви шуни кўрсатдики қалқонсимон безнинг гипофункциясида сурункали умумий периодонтитнинг оғир даражаси кузатилди. Аниқланишича қалқонсимон безнинг функцияси бузилиши натижасида қон зардобидаги ситокинларнинг активлиги ошади, иммун тизимининг яққол активлашуви юз бериши кузатилган. ИЛ-1 ва ИЛ-4 ларнинг энг юқори кўрсаткичи сурункали умумий периодонтитнинг ўрта даражасида кузатилган.
Ушбу мақола шифохонадан ташқари пневмония билан касалланган 25 нафар беморларда қон зардобидаги цитокинлар- интерлейкин -1 (ИЛ-1), интерлейкин - 4 (ИЛ-4), интерферонлар: -интерферон-альфа, аферон альфантиинтер, интерферон-гамма миқдорини текширишни ўз ичига олади. Муаллифлар фикрига кўра, назорат гуруҳи билан таққосланганда бемор болаларда яллиғланиш олди ва яллиғланишга қарши цитокинлар миқдори қон зардобида ортганлиги касалликнинг даврига ва патологик жараёнларга боғлиқдир.
Оксидативный стресс, синтез вазоконстрикторов, факторов воспаления и цитокинов, подавляющие продукцию оксида азота основного вазодилататора, влияют на возникновение и развитие дисфункции эндотелия (ЭД). ЭД всегда предшествует повреждению или нарушению функционирования любого сосуда независимо от его органной локализации. Оценить функциональное состояние эндотелия можно косвенно. Для этого необходимо исследовать в крови содержание факторов воспаления, повреждающих эндотелий – С реактивного белка (CRP), провоспалительных цитокинов и др. Уровень содержания данных факторов связан со степенью выраженности ЭД. Провоспалительные цитокины способствуют синтезу эндотелина-1 (ЭТ-1), уменьшают вазодилатацию, индуцированную ацетилхолином, дестабилизируют мРНК эндотелиальной синтазы NO, вызывая ЭД.
Тадқиқот объектлари: 107 та климактерий давридаги ревматоид артрит билан хасталанган аёллар.
Ишнинг мақсади: РА нинг аёлларда клиник, иммунологик ва рентгенологик кўрсаткичларининг климактерий даврлари билан боғликликда ўрганиш ва даволашга ёндошувларини такомиллаштиришдан иборат бўлди.
Тадқиқот усуллари: клиник текширувлар, ВАШ, қон зардобидаги прояллиғланиш цитокинларини аниқлаш, рентгенденситометрия, тана вазни индексини аниқлаш, климактерик синдромнинг оғирлик даражасини модификацияланган менопаузал индекс ёрдамида аниқлаш, Ричи ва Ли тести бўйича бўғим синдромини аниқлаш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: климактерий давридаги РА ли аёлларда репродуктивлик фаолияти бузилиш даражаларининг клиник-лаборатор кўрсаткичлар билан ўзаро боғлиқлиги илк бор тавсифланди. Ўткир фаза кўрсаткичлари, РО ва Ли тести натижалари билан климактерик синдром оғирлик даражаси ўртасида боғлиқлик аникланди. РА ва климактерик синдромнинг бир-бирини ўзаро огирлаштирувчи таъсири мавжудлиги исботланди. Климактерий давридаги аёлларда РА нинг прогностик аҳамиятли омиллари аникланди. РА ли аёлларда остеопороз климактерий давридан қанчалик аввал бошланган бўлса, климактерий даврида шунчалик суяк минерал зичлигининг кескин пасайиши билан кечади. Климактерий даврида бошланган РА да суяк минерал зичлигининг камайиши тезкор кечиши кўрсатилди. Прояллигланиш цитокинлари даражаси касаллик давомийлигига боғлиқлиги, ҳайз фаолияти нормал сақланган РА ли аёлларда ИЛ-ip кўрсаткичларининг регресси климактерий давридаги беморларга нисбатан секинроқ кечиши маълум бўлди. Климактерий давридаги аёлларда касаллик кечиши хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда РА ни даволаш стратегиялари бўйича тавсиялар ишлаб чикилди.
Ишнинг амалий ахамияти: климактерий давридаги РА билан хасталанган аёлларда рентгеноденситометрия ўтказиш, ЎНО-а, ИЛ-ip цитокинларини, Купперман бўйича модифицирланган менопаузал индексни аниклаш, ташхислаш ва прогнозлаш, адекват даво олиб боришга ёрдам беради. Комплекс давода плазмаферез ва климадиноннинг қўлланилиши РА ва климактерик синдром белгиларини камайтиради.
Тадбиқ этиш ва иқтисодий самарадорлиги: текшириш натижалари ТТА 1-шифохонаси ревматология, кардиоревматология бўлимлари, Республика ревматология марказининг амалиётига, ТТА ички касалликлар кафедраларининг маъруза курсларига тадбик этилди.
Қўлланиш сохаси: рематология, ички касалликлар.
Исследования по изучению стоматологической заболеваемости людей, страдающих хронической болезнью почек (ТИБП) показали, что у них чаще встречается патология зубов, пародонта и слизистой оболочки полости рта, чем у здоровых лиц аналогичной возрастной группы. Особенно неблагоприятное состояние стоматологического здоровья отмечено у лиц, страдающих хронической почечной недостаточностью, не зависимо от их нахождения на гемодиализной терапии.
Проблема увеличения детей с бронхиальной астмой во всем мире остается актуальной на протяжении последних нескольких десятилетий. При этом самыми частыми триггерами бронхиальной астмы у детей являются различные респираторные вирусы.
В последние десятилетия в качестве биомаркеров сепсиса было предложено более 200 соединений, в том числе маркеры острой воспалительной реакции – СРБ и провоспалительные цитокины, маркеры врожденного иммунного ответа, а также предшественники гормонов –прокальцитонин. При сравнении диагностической значимости ПКТ и СРБ пришли к заключению, что большая надежность в диагностике сепсиса все же принадлежит ПКТ-тесту. Обсуждается диагностическая значимость пресепсина, субстанции Р, лактата, тканевого фактора (TF) как ранних предикторов сепсиса. Однако, ввиду сложности патогенеза сепсиса и его гетерогенности, маловероятно, что единственный подходящий биомаркер будет когда-то найден [25]. Из-за схожести формирования ответа на рецепторы ассоциированных клеток ни один маркер не сможет со 100% специфичностью и чувствительностью отличить неспецифическое повреждение клеток от инфекционного процесса.
В мире пандемия COVID-19 привела к серьезному кризису системы здравоохранения, предотвратить его последствия, становится актуальной проблемой. По данным Всемирной организации здравоохранения (ВОЗ), «...В декабре 2019 года коронавирусная инфекция, диагностированная у населения Китайской Народной Республики, провинции Хубэй, Уханя и быстро распространяющаяся по всему миру, по-прежнему остается одной из актуальных проблем здравоохранения. По состоянию на 31 июля 2021 года во всем мире было зарегистрировано 198165746 случаев заражения коронавирусом, из которых 4227760 человек умерли...» 1 . «...В Республике Узбекистан за период пандемии было зарегистрировано 129327 случаев COVID-19, из которых умерло 874 человека...» 2 . Рост заболеваемости коронавирусной инфекцией, течение этого заболевания с различными клиническими проявлениями, особенно недостаточная изученность патогенетических механизмов дерматологических изменений после коронавирусной инфекции, требует проведения научных исследований по состоянию микроэлементного статуса, а также иммунного статуса у пациентов с дерматологическими изменениями после коронавирусной инфекции. В мире проводится ряд научных исследований, направленных на совершенствование приоритетных направлений дерматовенерологии, особенно ранней диагностики, лечения и профилактики дерматологических изменений после коронавирусной инфекции. Особое значение в этой связи имеет разработка и внедрение современных методов диагностики и лечения дерматологических изменений после коронавирусной инфекции. В нашей стране осуществляются масштабные реформы по развитию медицинской сферы, адаптации медицинских услуг к требованиям мировых стандартов, совершенствованию методов раннего выявления, лечения и профилактики заболеваний. Для перехода медицинского обслуживания населения на новый уровень, «...повышение эффективности, качества и доступности оказываемой медицинской помощи населению, разработка стандартов диагностики и лечения, эффективных моделей диспансерной и патронажной службы, поддержка здорового брака и профилактика заболеваний....» 3 определены приоритетные задачи. В связи с этим целесообразно снизить заболеваемость дерматологическими заболеваниями, разработать современные методы диагностики и лечения дерматологических изменений после коронавирусной инфекции.