ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
794
XIZMATLAR SOHASINI RIVOJLANTIRISHNING XORIJIY TAJRIBALARI.
Ikromov Elyor Ibodulloyevich
Osiyo xalqaro universiteti
"Iqtisodiyot" kafedrasi o’qituvchisi.
https://doi.org/10.5281/zenodo.11002460
Annotatsiya.
ushbu maqolada Xizmat ko’rsatish sohasi milliy iqtisodiyotning muhim
tarkibiy qismi hisoblanadi. U mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida, xususan, ehtiyojlarini
qondirishda, aholi bandligini ta’minlash, turmush darajasi va sifatini oshirishda, davlat budjetini
shakllantirishda munosib o’rin tutadi. Shu bilan bir qatorda, xizmat ko’rsatish sohasi ko’p
tarmoqli va turli yo’nalishlarda faoliyat olib boruvchi sohadir. Xizmatlar sohasi mamlakat
iqtisodiy o‘sishi, arzon ish o‘rinlari yaratish, bandlikni ta’minlash va kambag‘allikni
qisqartirishda muhim ahamiyatga ega.
Kalit so’zlar:
Xizmat ko’rsatish. servis, Milliy iqtisodiyot, YaIM, bandlilik. Xorij
tajribalari.
FOREIGN EXPERIENCES OF SERVICE SECTOR DEVELOPMENT.
Abstract.
In this article, the service sector is an important component of the national
economy. It plays a significant role in the socio-economic development of the country, in
particular, in meeting its needs, providing employment, raising the standard and quality of life,
and forming the state budget. In addition, the service industry is multi-disciplinary and operates
in various directions. The service sector is important for the country's economic growth, creating
cheap jobs, providing employment and reducing poverty.
Keywords:
Service. service, national economy, GDP, employment. Foreign experiences.
ЗАРУБЕЖНЫЙ ОПЫТ РАЗВИТИЯ СФЕРЫ УСЛУГ.
Аннотация.
В данной статье сфера услуг является важной составляющей
национальной экономики. Он играет значительную роль в социально-экономическом
развитии страны, в частности, в удовлетворении ее потребностей, обеспечении
занятости, повышении уровня и качества жизни, формировании государственного
бюджета. Кроме того, сфера услуг многопрофильна и действует в различных
направлениях. Сектор услуг важен для экономического роста страны, создавая дешевые
рабочие места, обеспечивая занятость и сокращая бедность.
Ключевые слова:
Сервис. услуги, национальная экономика, ВВП, занятость.
Зарубежный опыт.
Iqtisodiy jihatdan taraqqiy etgan mamlakatlar iqtisodiyotida ro‘y berayotgan tub
o‘zgarishlar xizmatlar sohasining tez sur’atlarda rivojlanishi bilan bog‘liq. Bugun dunyo
miqyosida insoniyat tomonidan yangi texnika va texnologiyalarni yaratish va ularni o‘zlashtirish
natijasida xizmatlar sohasi jadal sur’atlarda riviojalnib bormoqda. Rivoljangan davlatlar kabi
mamlakatimizda ham xizmatlar sohasini rivojlantirish va aholining unga bo‘lgan talabini to‘liqroq
qondirish maqsadida xizmat ko‘rsatish sohasini rivojlantirishning xorijiy tajribalarini o‘rganamiz.
Tarixga nazar tashlaydigan bo‘lsak, Buyuk Britaniya, Fransiya, Germaniya va AQSH kabi
rivojlangan davlatlarda XVIII asrda xizmatlar sohasi rivojlana boshlaganini va bunga asosiy sabab
dunyo miqyosida sodir bo‘lgan sanoat revolyutsiyasi ekanligini ko‘rish mumkin.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
795
Xizmatlar sohasining rivojlanishi ko‘p jihatdan boshqa tarmoq va sohalarning
ixtisoslashuvi bilan ham bog‘liqdir. Bugungi kunda rivojlangan davlatlar YAIMning 75%ini va
rivojlanayotgan mamlakatlar YAIMning 50 %ini xizmatlar sohasi tashkil etmoqda.
Bu mamlakatlarning tajribasini o‘zlashtirish maqsadida AQSH, Yaponiya, Germaniya va
Buyuk Britaniya davlatlarida xizmatlar sohasini rivojlantirish tajribasini o‘rganishga harakat
qilamiz.
AQSHning xizmatlar sohasini rivojlantirish tajribasi
.
Tarixiy jihatdan xizmat ko‘rsatish sohasining rivojlanishi jamiyatning tarixiy rivojlanishi
bilan bevosita bog‘liqdir. Jamiyat o‘z taraqqiyotining turli bosqichlarida har doim ham xizmat
turlari, sifati va texnikasiga yuqori talablar qo‘ygan.
Iqtisodiyotda xizmat ko'rsatish sohasining alohida faoliyat turi sifatida taqsimlanishi XX
asrnig boshlarida sodir bo‘lgan, o‘sha davrda birinchi marta A. Fisher, keyinroq esa D. Bell
nomoddiy ishlab chiqarish iqtisodiyotning uchinchi sektori to‘g’risida fikr bildirgan.
U.Vitt va K.Grosslarning tadqiqotlariga ko‘ra 1970 yildan 2005 yilgacha Amerika qo‘shma
shtatlarida transport va sanoatda arzon energiya vositalarining paydo bo‘lishi mehnat
unumdorligining oshishiga va xizmatlar sohasining jadal rivojlanishiga sabab bo‘lgan.
AQSHda yaratilgan texnologik innovatsiyalar juda tez sur’atlar bilan turizm, bank-moliya,
tibbiyot, ta’lim va boshqa xizmatlarga jalb etilishi sohaning yetakchi tarmoqqa aylanishiga sabab
bo‘ldi deyish mumkin.
Yaponiyada xizmatlar sohasining rivojlanish tendensiyasi.
ohasi sanoatni rivojlanishi taʼminlovchi sektor sifatida
shakllangan, Xizmat ko‘rsatish sohasida chakana va ulgurji savdoning ulushi yuqori hisoblanadi.
Yaponiyada 1980 yillardan boshlab reklama, maʼlumotlarni qayta ishlash, nashriyot,
turizm, dam olish sohalari, koʻngilochar va boshqa sohalar jadal rivojlana boshladi. Dastlab xizmat
koʻrsatish sohalarining aksariyati kichik hajmda faoliyat yurituvchi va mehnat sigʻimkorligi yuqori
bo’lgan, hukumat tomonidan komp’yuter va elektron mahsulotlarning xizmat koʻrsatish sohasida
qoʻllanishi yoʻlga qoʻyilib texnologik jihatdan rivojlanib bordi.
Yaponiyada xizmat koʻrsatish sohasida bandlar ulushi, 75%ni tashkil etadi. Yaponiyada
savdo, moliyaviy va sugʻurta xizmatlari hamda bank xizmatlarini koʻrsatish xizmatlar sohasida
yuqori oʻrin egallaydi. Bugungi kunda Yaponiya iqtisodiyotida axborot, turizm, aloqa
xizmatlarining ham roli oshmoqda.
Yaponiyada savdo xizmatlari rivojlangan. Savdo sohasi qoʻshilgan qiymat yaratilgan
tovarlar savdosiga asoslanadi. Yaponiyada xom ashyo import orqali kiriladi, qayta ishlanadi va
qoʻshilgan qiymat yaratilgan sanoat tovorlari eksport qilinadi. Yaponiya imperiyasi davrida savdo
yengil sanoatga ixtisoslashgan edi. Ikkinchi jahon urushidan keyin neft va yoqilgʻi mahsulotlari
import qilinib, mashinasozlik, avtomobilsozlik, yarim oʻtkazgichlar, yugori texnologik
uskunalarni eksport qilina boshlandi. Bu davr kelib, savdo ogʻir va kimyo sanoati mahsulotlariga
ixtisoslashdi. 1980 yildan boshlab Yaponiya savdo balansi ijobiy boʻla boshladi. 1990 yildan
boshlab Yaponiya kompaniyalari qator ishlab chigarish zavodlarni Osiyo mamlakatlariga koʻchira
boshladi. Osiyo mamkatlarida ishlab chiqilgan tovarlarni esa import qilishga oʻtdi.
Yaponiyada moliya xizmatlari rivojlangan. Mamlakat iqtisodiyoti moliya bozori
infrastrukturasining rivojlanganligi oʻz zaxiralarini va mavjud resurslarini samarali ishlata olgan.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
796
2022 yilda xizmat ko‘rsatish sohalariga ijtimoiy taʼminot (34,2 foiz), davlat qarziga xizmat
koʻrsatish (23,6 foiz); mahalliy ajratmalar, soliq imtiyozlari va boshqalar (16,1 foiz), jamoat ishlari
(6,1 foiz), taʼlim va fan (5,4 foiz) va milliy mudofaa (5,2 foiz) mablag’ ajratilgan.
Yaponiyada transport xizmatlari yuqori darajada rivojlangan. Ayniqsa, mamlakatning yirik
shaharlarini bog‘lovchi “Sinkansen“ tezyurar poyezdlari alohida eʼtiborga sazovordir.
Yaponiyada turizm xizmatlari yaxshi rivojlangan. Har yili Yaponiyaga 30 mln. atrofida
xorijiy sayyohlar tashrif buyuradi. Yaponiyaning eng muhim turistik resursi uning boy va betakror
tarixiy-madaniy merosi hisoblanadi. Mamlakatda turizm iqisodiyotning yetakchi tarmogʻi
hisoblanadi. Yaponiyada turistlar uchun 1600 ta muzey, 357 ta milliy va prefektura parklari, 290
ta hayvonot bogʻi va botanika bogʻlari, 76 ta akvarium va “Tokio Disneylendi” qatorida 227 ta
koʻngilochar majmualar faoliyat yuritadi. Turizm xizmatlari hajmi yildan-yilga oshmoqda.
Yaponiyada xizmatlar sohasining jadal rivojlanishiga ushbu davlatdagi yirik
korporatsiyalarning xorijga investitsiya kiritishi bilan ham bog‘liq.
Xizmat ko‘rsatish sohalari orasida restoran, reklama, ko‘chmas mulk, mehmonxona va
dam olish biznesi va ma’lumotlarni qayta ishlash sohalari rivojlangan.
Germaniyada xizmatlar sohasining rivojlanishi
. Germaniya yuqori darajada
shaharlashgan va sanoati rivojlangan davlatlardan biridir. Germaniyada xizmatlar sohasi, shu
jumladan savdo va moliya bandlikning eng katta qismini tashkil qiladi. XXI asrning boshlarida
ishchilarning taxminan beshdan bir qismi ishlab chiqarishda, 2 %i qishloq xo‘jaligi bilan bog‘liq
sohalarda, qolgan qismi esa xizmat sohalarida, ya’ni moliya, bank, maishiy xizmatlar, sug‘urta va
xizmat ko‘rsatishning boshqa sohalarida faoliyat olib boradi. Germaniyada aholi yoshi ulg‘ayib
borgani sari iqtisodiy o‘sish sur’ati pasayib bormoqda. 2050 yilga borib, Germaniyada ishchi kuchi
soni 28%ga qisqarishi prognoz qilingan.
Germaniya davlatida XX asrning o‘rtalarigacha ishlab chiqarishni rivojlantirishga juda
katta e’tibor berilgan bo‘lsa, keyinchalik globalizatsiya va ixtisoslashuv jarayonlari tufayli
xizmatlar sohasini rivojlantirishga e’tibor berila boshlandi. J.Gershuni va I.Maylsning
tadqiqotlariga ko‘ra rivojlangan davlatlarda, shu jamladan, Germaniyada insonlar ko‘proq vaqtini
xizmatlarni sotib olishdan ko‘ra o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatishni afzal bilishadi.
Germaniyada ish haqi xarajatlarining yuqoriligi sababli unumdorligi past bo‘lgan xizmat
turlarini rivojlantirish juda qimmatga tushadi, shu sababli, mamlakatda ko‘p xizmatlar autsors
shaklga o‘tgan. Masalan, ko‘pgina nemis korxonalarida dasturlash xizmatlari xorijiy korxonalar
tomonidan ko‘rsatadi.
Bugungi kunda Germaniyada malakali kadrlarga bo‘lgan yuqori talab xizmatlar sohasi,
ishlab chiqarish, chakana savdo va qurilish sohalarida sezilmoqda. 2021 yilda malakali ishchilar
yetishmovchiligi rekord darajaga yetib, mamlakat bo‘ylab bo‘sh ish o‘rinlari soni 1,8 mlnni tashkil
qildi. GFR hukumati Germaniyada ish topishdagi to‘siqlarni kamaytirish maqsadida
mamlakatning immigratsiyaga oid qonun hujjatlariga o‘zgartirish kiritish rejalarini ishlab chiqdi.
Buyuk Britaniyada xizmatlar sohasining rivojlanishi
. Buyuk Britaniyada 2016 yilda
YAIMning 75%ini xizmatlar tashkil etgan va jami bandlarning 79%i xizmatlar sohasiga to‘g‘ri
kelgan. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida bo‘layotgan o‘zgarishlar xizmatlar
sohasining tarkibi va ishlash tartibini tubdan o‘zgartirib yubordi. Bugungi kunda Zoom, Skype
kabi dasturlar insonlarga masofadan turib video muloqot qilish imkoniyatini yaratib berish bilan
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
797
birga mehnat bozorida dasturchi, tizim boshqaruvchisi kabi yangi ish o‘rinlarining paydo
bo‘lishiga sabab bo‘ldi.
1970 yilda Britaniya hukumati xizmatlar sohasida mehnat unumdorligini oshirish
maqsadida sohada faoliyat olib boruvchi sub’yektlar uchun maxsus soliqlarni joriy etdi.
Britaniyada xizmatlar sohasida yangi imkoniyatlarni o‘rganish va kelajakda
rivojlanishtirish strategiyalarini tuzish bilan shug‘ullanuvchi maxsus Xalqaro savdo departamenti
tashkil etilgan.
Xizmatlar sohasini jadal sur’atlarda rivojlantirish uchun Buyuk Britaniyada statistik
ma’lumotlarni yig‘ish va tahlil qilish mexanizmi juda yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Bugungi kunda
mamlakat darajasida boshqaruv qarorlarini qabul qilishda intelluktual texnologiyalar (nevral
tarmoqlar va boshqa katta hajmdagi ma’lumotlarni tahlil qilish algoritmlari) dan foydalanish
odatiy holga aylandi. Virtual xizmatlarning rivojlanishi, ayniqsa, moliya sohasida an’anaviy
xizmatlarning rivojlanishi katta xavf-xatarni keltirib chiqaradi. Virtual xizmatlar mijoz bilan
to‘g‘ridan to‘g‘ri vositachilarsiz aloqaga kiradi va xizmat ko‘rsatishda minimal xarajatni talab
etadi. Shu sababli, kelajakda virtual xizmatlar an’anaviy xizmatlarning o‘rnini to‘liq egallaydi.
XX asrning oxirlariga kelib, chet el iqtisodchilari ommaviy shaklda xizmat ko‘rsatish
faoliyati samaradorligi ko‘rsatkichlarini ilmiy jihatdan tadqiq qilishga e‘tibor bera boshladilar.
XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab xizmat ko‘rsatish sohasining rivojlanishi
insonlarning moddiy farovonligi va turmush sifati darajasini oshishiga olib keldi. XIX asrning
oxirlarida E.Engel tomonidan aholi daromadini o‘sishi bilan iste‘mol tarkibini o‘zgarishini
statistik jihatdan bog‘liqligi asoslangan edi. Uning qoidasiga ko‘ra, aholining turmush sharoiti va
daromadlari darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, iste’molchi daromadining katta qismini yuqori sifatli
tovarlar va xizmatlarga sarflaydi. Boshqacha qilib aytganda, aholi daromadlari qanchalik yuqori
bo‘lsa, ular oilaviy byudjetining katta qismini servis xizmatlariga sarflashadi.
Rivojlangan mamlakatlarda oilaviy byudjetning 18-20%i oziq-ovqat mahsulotlariga, 35-
40%i esa xizmatlarga sarflanadi.
1990 dan 2005 yilgacha AQShda xizmat sohasida faoliyat olib boradigan xodimning ish
haqi sanoat sohasi xodimning ish haqini 67 %ni tashkil etgan. Yaponiyada xizmat sohasi
xodimining ish haqi, sanoat xodimiga nisbatan 7 %ga, Germaniyada – 15 %ga kam bo‘lgan. 1960
yillarda AQShda xizmat ko‘rsatish sohasida band bo‘lgan bir ishchiga to‘g‘ri keladigan ishlab
chiqarish hajmi sanoat xodimi ishlab chiqarishining 77,5 %ni tashkil etgan bo‘lsa, 1992 yilga
kelib, bu ko‘rsatkich 69,4 %ni tashkil etgan. Shu vaqt oralig‘ida bu sohada mehnat unumdorligi
0,35 %ga kamayib ketgan. Iqtisodiyotda xizmat ko‘rsatish sohasining roli oshib borishiga
qaramay, bu soha uzoq vaqt mobaynida unumsiz hisoblangan.
Xizmat ko‘rsatish sohasida mehnat unumdorligini o‘sish sur‘ati statistikasi qiziqish
uyg‘otadi. XX asrning 80-yillarida xorijiy tadqiqotchilar YaIM hajmida xizmatlar hissasining
o‘sishini va postindustrial jamiyatda yuqori texnologiyali tarmoqlarda ayrim xizmatlarni
ko‘rsatish jarayonida mehnat unumdorligini yuqori bo‘lmasligini talqin etishga harakat qilishgan.
Ba‘zi bir rivojlangan mamlakatlarda unumdorlikni yuqori o‘sish sur‘atini ulgurji va
chakana savdo, transport, moliyaviy, shuningdek, telekommunikatsiya va aloqa xizmatlarida
ko‘rishimiz mumkin. Xususan, o‘tgan besh yil ichida bu tarmoqlarda unumdorlik Germaniyada
18%, Norvegiyada 17 %ni tashkil etgan.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
798
D.Treplet va B.Bosvortlarning fikricha IT asosan xizmat sohasining besh tarmog‘iga, ya‘ni
moliya, ulgurji va chakana savdo, ishblarmonlik xizmatlari, sug‘urta va kommunikatsiya
tarmoqlariga jiddiy ta‘sir ko‘rsatadi.
Xizmat ko‘rsatish sohalarini rivojlantirishning xorijiy tajribalarini o‘rganish va servis
faoliyati unumdorligi nuqtai nazaridan ko‘rasatkichlarni tahlil qilish asosida quyidagi xulosalarga
kelish mumkin:
1.
Xizmat ko‘rsatish sohasi unumdorligi xizmat ko‘rsatish jarayonida ITning ta‘siri va
iste‘molchilarni jalb qila olish darajasi bilan bog‘liq.
2.
Xizmat ko‘rsatish sohasi unumdorligi progressiv xizmatlar kategoriyasi bilan bog‘liq.
3.
Ijtimoiy xizmatlar tarkibida harakatsiz individual xizmatlar kamroq ahamiyatga ega.
Umuman olganda, iqtisodiy jihatdan taraqqiy etgan mamlakatlarning xizmatlar sohasini
rivojlantirishdagi tajribalarini puxta o‘rganish va samarali joriy etish mamlakatimizda xizmat
ko‘rsatish sohasini rivojlantirish imkonini beradi.
REFERENCES
1. Davronov, I. O., & Shadiyev, A. K. (2020). The cost-effectiveness of improving the quality
of hotel services. Academy, (4), 40-42.
2. Kayumovich, K. O., Gulyamovich, D. I., & Khudoynazarovich, S. A. (2020). Information
and information technologies in digital tourism. Special issue on financial development
perspectives of the life standard in Central Asia, 32.
3. Khudoynazarovich, S. A. (2022). Features of evaluating the effectiveness of activities at the
Bukhara State University. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 10(11),
153-159.
4. Shadiyev, A. (2022). FEATURES OF EVALUATING THE EFFECTIVENESS OF
ACTIVITIES AT THE BUKHARA STATE UNIVERSITY. ЦЕНТР НАУЧНЫХ
ПУБЛИКАЦИЙ (buxdu. uz), 23(23).
5. Базарова, М. С., Шарипова, М., & Нуруллоев, О. (2021). “РАҚАМЛИ ИҚТИСОДИЁТ”
ДА АҲОЛИНИНГ ИШ БИЛАН БАНДЛИГИ ХУСУСИЯТЛАРИ. САМАРҚАНД
ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ, 482.
6. Базарова, М. С. (2020). Развитие внимания дошкольников посредством дидактических
игр. In Исследования молодых ученых (pp. 37-40).
7. Бозорова, М. С. (2021). Глава 10. Стратегия внедрения цифровых технологий и
современных методов в образовательный процесс. In Инновационное развитие науки
и образования (pp. 122-132).
8. Базарова, М. С. (2021). ЭКОНОМИКА РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН И РОЛЬ
ИНОСТРАННЫХ ИНВЕСТИЦИЙ В ЕЁ РАЗВИТИИ. In Современные проблемы
социально-экономических систем в условиях глобализации (pp. 350-354).
9. Supievna, B. M., & Firuza, S. (2023). STRATEGIC WAYS OF IMPLEMENTING
PERSONNEL POLICY IN COMMERCIAL BANKS. THE THEORY OF RECENT
SCIENTIFIC RESEARCH IN THE FIELD OF PEDAGOGY, 1(7), 22-25.
10. Khalilov, B. (2023). FINANCIAL INDICATORS OF BUSINESS EFFICIENCY IN
COMPANIES. Modern Science and Research, 2(10), 835-839.
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
799
11. Khalilov, B. (2023). FINANCIAL ELEMENTS OF BUSINESS STABILITY. Modern
Science and Research, 2(12), 877-882.
12. Xalilov, B. (2024). ISSUES OF IMPROVING THE FINANCIAL MECHANISM OF
SMALL BUSINESS ENTITIES. Modern Science and Research, 3(1), 747-753.
13. Xalilov, B. (2024). COBB-DOUGLAS PRODUCTION FUNCTION AND ITS
IMPORTANCE IN BUSINESS MATHEMATICS AND ECONOMIC ANALYSIS.
Modern Science and Research, 3(1), 754-758.
14. Khalilov, B. (2024). FOREIGN EXPERIENCE IN PERSONNEL MANAGEMENT.
Modern Science and Research, 3(2), 974-978.
15. қизи Рахмонқулова, Н. О. (2023). КИЧИК САНОАТ ЗОНАЛАРИНИНГ ҲУДУДЛАР
ИҚТИСОДИЁТИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДАГИ ЎРНИ. " Экономика и туризм"
международный научно-инновационной журнал, 6(14).
16. Raxmonqulova, N. O. (2022). THE IMPACT OF THE DIGITAL ECONOMY ON
RESOURCE CONSUMPTION. In Современные проблемы социально-экономических
систем в условиях глобализации (pp. 476-480).
17. Raxmonqulova, N. (2024). MAIN PRIORITY DIRECTIONS OF REGIONAL ECONOMY
DEVELOPMENT. Modern Science and Research, 3(2), 371-375.
18. Sh, Y. D., & Rakhmankulova, N. O. (2021). Risks in the Process of Digitalization of
Business Activities. TA'LIM VA RIVOJLANISH TAHLILI ONLAYN ILMIY JURNALI,
1(2), 19-22.
19. Sh, Y. D., & Rakhmanqulova, N. O. (2021). Innovative approaches to the use of digital
technologies in theeconomy. BARQARORLIK VA YETAKCHI TADQIQOTLAR
ONLAYN ILMIY JURNALI, 1(2), 77-80.
20. Raxmonqulova, N. (2024). IMPORTANCE OF PERSONNEL MANAGEMENT IN
BUSINESS DEVELOPMENT. Modern Science and Research, 3(1), 13-17.
21. Jumaeva, Z. K., & Gafurov, E. O. (2022). Fiscal policy in ensuring the economic security of
the state. In Экономическая безопасность социально-экономических систем: вызовы и
возможности (pp. 358-361).
22. Ruzmetov, B., Ruzmetov, S., Bakhtiyarov, S., Dzhumaeva, Z., & Juraev, K. (2023).
Formation of supporting points for production growth based on diversification of the
regional industry. In E3S Web of Conferences (Vol. 449, p. 01001). EDP Sciences.
23. Жумаева, З. К. (2024). Необходимость инновационного подхода в управлении
организациями.
24. Jumayeva, Z. K., & Mamadjonov, G. N. (2024). Ways to Strengthen Financial Control in
the Utilization of State Budget Funds. EUROPEAN JOURNAL OF BUSINESS
STARTUPS AND OPEN SOCIETY, 4(1), 61-64.
25. Жумаева, З. К. (2016). Эффективность стратегического управления предприятием.
Наука и образование сегодня, (2 (3)), 60-62.
26. Жумаева, З. К. (2023). ПОТЕНЦИАЛ ИНВЕСТИЦИОННОЙ СТРАТЕГИИ
РАЗВИТИЯ РЕГИОНА. Gospodarka i Innowacje., 41, 333-337.
27. ЖУМАЕВА, З. CТРАТЕГИЧЕСКИЕ НАПРАВЛЕНИЯ ФОРМИРОВАНИЯ ТОЧЕК
ПРОИЗВОДСТВЕННОГО РОСТА В БУХАРСКОЙ ОБЛАСТИ. ЭКОНОМИКА, 4,
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
800
455-458.
28. Rasulova, N. N., & Jumaeva, Z. K. (2019). Uzbekistan oil and gas industry: history and
development prospects. Теория и практика современной науки, (5 (47)), 52-57.
29. Жумаева, З. К., & Расулова, Н. Н. (2019). Инновационный путь развития экономики
Узбекистана. Теория и практика современной науки, (5 (47)), 224-226.
30. Жумаева, З. К. (2019). СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ И НАПРАВЛЕНИЯ
РАЗВИТИЯ ИНВЕСТИЦИОННОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В РЕГИОНАХ РЕСПУБЛИКИ
УЗБЕКИСТАН.
In
СОВРЕМЕННЫЕ
ПРОБЛЕМЫ
СОЦИАЛЬНО-
ЭКОНОМИЧЕСКИХ СИСТЕМ В УСЛОВИЯХ ГЛОБАЛИЗАЦИИ (pp. 148-152).
31. Жумаева, З. (2023). МИРОВОЙ ОПЫТ РАЗВИТИЯ ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКИ.
Nashrlar, 318-321.
32. To’rayevna, S. N. (2024). YANGI IQTISODIYOT VA UNING MOLIYA
BOZORLARIGA TA'SIRI. Gospodarka i Innowacje., (45), 333-339.
33. Sodiqova, N. (2024). TECHNOLOGY DISCOURSE AND THE POLITICAL ECONOMY
OF NEW MEDIA. Modern Science and Research, 3(2), 376-384.
34. Sodikova, N. (2024). THE MAIN DIRECTIONS OF PROVIDING THE BUSINESS
SECTOR WITH QUALIFIED PERSONNEL. Modern Science and Research, 3(1), 133-
139.
35. Sodiqova, N. (2024). ТADBIRKORLIK SOHASINI MALAKALI КADRLAR BILAN
ТA’MINLASHNING АSOSIY YO’NALISHLARI. Modern Science and Research, 3(1),
123-132.
36. Toshov, M. (2024). STRATEGIC MANAGEMENT OF HIGHER EDUCATION. Modern
Science and Research, 3(2), 461-468.
37. Toshov, M. (2024). PERSONNEL MANAGEMENT SYSTEM. Modern Science and
Research, 3(2), 603-608.
38. Mirzabek, T. (2023). Marketing Kommunikasiyalari Tizimida Og'r Muloqotlar
Xususiyatlari. Innovations in Technology and Science Education, 2(14), 388-391.
39. Hakimovich, T. M. (2023). TA’LIM TIZIMI BOSHQARUVIDA PEDAGOGIK TAHLIL.
Gospodarka i Innowacje., 42, 415-420.
40. Alimova, S. O. FEATURES OF THE STRATEGIC MANAGEMENT SYSTEM OF
INDUSTRIAL ENTERPRISES.
41. Shamsiya, A. (2023). HR MANAGEMENT AND COACHING IN THE INNOVATIVE
ECONOMY AS A METHOD OF BUSINESS MANAGEMENT. Modern Science and
Research, 2(10), 712-717.
42. Abidovna, A. S. (2024). THE ROLE OF INFORMATION TECHNOLOGY IN THE
PERSONNEL MANAGEMENT SYSTEM.
43. Рахматов, Ж. А., Алимова, Ш. А., & Бобомуродов, К. Х. (2021). Стратегия
инвестиционной политики Республики Узбекистан.
44. Алимова, Ш. А., & Халимова, Д. Р. (2021). СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКАЯ
СУЩНОСТЬ СТРАТЕГИЙ ИНВЕСТИЦИОННОЙ ПОЛИТИКИ РЕСПУБЛИКИ
УЗБЕКИСТАН. In Современные проблемы социально-экономических систем в
условиях глобализации (pp. 340-344).
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
801
45. Alimova, S. (2023). THE CONCEPT AND TASKS OF A MODERN MANAGEMENT
SYSTEM ENTERPRISE PERSONNEL. Modern Science and Research, 2(12), 1085-1090.
46. Alimova, S. (2024). THE IMPACT OF E-ACCOUNTING IN MODERN BUSINESSES.
Modern Science and Research, 3(1), 928-932.
47. Alimova, S. (2024). THE ROLE OF INFORMATION TECHNOLOGY IN THE
PERSONNEL MANAGEMENT SYSTEM. Modern Science and Research, 3(2), 385-390.
48. Abidovna, A. S. (2024). FORMATION AND DEVELOPMENT OF CAREER AS
PERSONNEL TECHNOLOGY OF HUMAN RESOURCE MANAGEMENT. Gospodarka
i Innowacje., (45), 327-332.
49. Alimova, S. A., & Khaitov, V. S. (2022). ON THE WAY OF TOURISM DEVELOPMENT
IN UZBEKISTAN APPLICATION OF ELECTRONIC MARKETING STRATEGIES
OPPORTUNITIES. PEDAGOGICAL SCIENCES AND TEACHING METHODS, 303.
50. Akbarovna, N. N. (2024). OPPORTUNITIES FOR THE DEVELOPMENT OF
CRYPTOCURRENCIES IN THE DIGITAL ECONOMY. Gospodarka i Innowacje., (45),
320-326.
51. Akbarovna, N. N., & Bahodirovich, X. B. (2023). AKSIYADORLIK JAMIYATLARIDA
MOLIYAVIY HISOBOTNING XALQARO STANDARTLARI ASOSIDA MOLIYAVIY
HISOBOTLARINI TUZISH TARTIBI.
52. Ikromov, E. (2024). SCIENTIFIC AND THEORETICAL BASIS OF INCREASING THE
EFFICIENCY OF SERVICE ENTERPRISES. Modern Science and Research, 3(2), 103-
109.
53. Ikromov, E. (2024). FEATURES AND ADVANTAGES OF SERVICE ENTERPRISES.
Modern Science and Research, 3(2), 98-102.
54. Ikromov, E. (2024). THE IMPORTANCE OF MANAGERIAL WORK IN THE USE OF
MODERN MANAGEMENT PRINCIPLES AND METHODS. Modern Science and
Research, 3(1), 18-23.
55. Ikromov, E. (2024). CLASSIFICATION OF LEADERSHIP STYLES IN THE MODERN
MANAGEMENT SYSTEM. Modern Science and Research, 3(2), 615-621.
56. Ikromov, E. (2023). PROBLEMS IN IMPROVING THE FORECASTING OF LOCAL
BUDGET REVENUES. Modern Science and Research, 2(10), 794-797.
57. Mahmudovna, Q. G. (2024). RAQOBATDOSHLIKNI OSHIRISHDA INNOVATSION
SALOHIYATNING AHAMIYATI.
58. Qudratova, G. (2024). THE IMPORTANCE OF INNOVATIVE POTENTIAL IN
INCREASING COMPETITIVENESS. Modern Science and Research, 3(1), 933-938.
59. Qudratova, G. (2024). THE IMPORTANCE OF INNOVATIVE ACTIVITY IN
INCREASING THE COMPETITIVENESS OF HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS.
Modern Science and Research, 3(2), 1257-1261.
60. Azimov, B. F., & Qudratova, G. M. (2023). Oliy ta’lim muassasalarining
raqobatbardoshligini oshirish. Science and Education, 4(7), 476-481.
61. Bustonovna, J. Z. (2024). IQTISODIYOTNI TARTIBGA SOLISHDA DAVLATNING
ROLI.
62. Bustonovna, J. Z. (2024). O'ZBEKISTON IQTISODIYOTINING BARQAROR
ISSN:
2181-3906
2024
International scientifijournal
«MODERN SCIENCE АND RESEARCH»
VOLUME 3 / ISSUE 4 / UIF:8.2 / MODERNSCIENCE.UZ
802
O'SISHIDA SANOAT TARMOQLARINING AHAMIYATI.
63. Jumayeva, Z., & Nozimova, A. (2023). Palyno-Morphological Study of Allergenic Flora of
Samarkand, Uzbekistan. American Journal of Plant Sciences, 14(5), 533-541.
64. Jumayeva, Z., Nurullayeva, N., Nozimova, A., Tursunboev, X., & Dosjanova, G. (2024).
Dynamics and characteristics of allergenic plant pollen in the Republic of Uzbekistan. In
E3S Web of Conferences (Vol. 498, p. 02015). EDP Sciences.
65. Jumayeva, Z. (2024). IMPORTANCE OF INDUSTRIAL NETWORKS IN THE
SUSTAINABLE GROWTH OF THE ECONOMY OF UZBEKISTAN. Modern Science
and Research, 3(2), 257-262.
66. Jumayeva, Z. (2024). THE MAIN WAYS OF EFFECTIVE WORK ORGANIZATION IN
THE MODERNIZATION OF THE ECONOMY. Modern Science and Research, 3(2), 366-
370.
