№ 9 (2025) Инновационные исследования в современном мире: теория и практика

Raqamli texnologiyalar hozirgi zamonaviy jamiyatning ajralmas qismiga aylangan bo‘lib, turli sohalarda samaradorlikni oshirish, avtomatlashtirish va innovatsiyalarni rivojlantirishda muhim rol o‘ynamoqda.  Ularning qo‘llanilish sohasi juda keng bo‘lib, quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

Elektron tijorat tizimlari zamonaviy iqtisodiyotning muhim bo‘g‘ini bo‘lib, internet va raqamli texnologiyalar orqali tovarlar hamda xizmatlarni sotish va sotib olish jarayonlarini o‘z ichiga oladi. Ushbu tizimlar biznes operatsiyalarining samaradorligini oshirish, xarajatlarni kamaytirish va mijozlarga qulaylik yaratishda katta ahamiyatga ega.

Elektron karmon — bu elektron tizimlar va qurilmalarning ishlash prinsiplarini o'rganish va ularga asoslangan texnologiyalarni ishlab chiqish bilan shug'ullanadigan ilmiy soha. Ushbu soha elektronika, fizika, informatika va matematikaning integratsiyasini talab etadi. Elektron karmon tizimlarining optimallashtirish, boshqarish va nazorat qilish imkoniyatlari zamonaviy sanoatning ko'plab sohalarida, masalan, avtomatizatsiya, sun'iy intellekt, energetika va telekommunikatsiya tizimlarida muhim ahamiyat kasb etadi. Elektron karmonning asosiy maqsadi turli tizimlarning samarali ishlashini ta'minlash va ularni bir-biri bilan muvofiqlashtirishdir. Ushbu mavzu bo'yicha ilmiy tadqiqotlar va yangi texnologiyalarni ishlab chiqish natijasida samarali tizimlar va qurilmalar yaratish, jahon bozorida innovatsion yechimlar taqdim etish imkoniyatlari paydo bo'ladi.

Ushbu maqolada elektron to‘lov vositalari va ularning zamonaviy iqtisodiyotdagi ahamiyati haqida so‘z yuritiladi. Elektron to‘lov tizimlarining turlari, afzalliklari, xavfsizlik muammolari va kelajakdagi rivojlanish tendensiyalari tahlil qilinadi. Shuningdek, bank kartalari, mobil to‘lovlar, elektron hamyonlar va kriptovalyutalar kabi vositalarning ishlash mexanizmlari batafsil ko‘rib chiqiladi.

Ushbu maqolada harbiy-pedagogik ta’lim jarayonida bo‘lajak komandirlarni “Soft Skills” ko‘nikmalarini rivojlantirishda “Fidbek” va “Refleksiya”ning o‘ziga xos xususiyatlari, ularni asl mohiyati “Soft Skills” ko‘nikmalarini shakllantirishda ularning o‘rni va roli yoritib berilgan.

Ushbu maqolada oliy harbiy ta’lim bilim yurtlarida kursantlar bilan harbiy-pedagogik ta’lim jarayonini olib borishda “Soft Skills” (yumshoq) ko‘nikmalarning ijtimoiy-psixologik xususiyatlari, shuningdek kursantlarda ushbu ko‘nikmalarni rivojlantirishning ahamiyatli tomonlari yoritib berilgan.

Ushbu tezis ingliz va o‘zbek tillarida shaxs ismlarining umumiy va farqli jihatlarini lingvistik nuqtayi nazardan tahlil qiladi. Ismlarning kelib chiqishi, semantik tasnifi, grammatik va fonetik xususiyatlari hamda ijtimoiy-madaniy kontekstdagi roli o‘rganiladi. Tadqiqot natijalari ushbu tillarning leksik tizimi va madaniy aloqalarini anglashga hissa qo‘shadi.

Bul maqalada qaraqalpaq hám inglis tilleri misalinda gender leksikasın úyreniwde paremiologiyalíq birliklerdin’ a’hmiyeti, gender menen baylanıslı bolǵan qaraqalpaq hám inglis tillerindegi birliklerdiń qollanılıwı, olardıń semantikaliq ma’nileri haqqinda sóz etiledi. Maqalada E.Berdimuratov, G.Aynazarova, T.Jumamuratov, Mamatov E, A.Pirniyazova, G.Allambergenova siyaqli alimlardıń ilimiy jumislari ha’m pikirleri analiz qilinadi.

Maqolada nemis va o‘zbek tillarida fe‘l so‘z turkumi, uning nemis va o‘zbek tillarida qo‘llanishi, fe‘l zamonlari, ularning har ikki tillardagi hususiyatlari shu bilan birga ularning o‘ziga hos tomonlari, hamda o‘xshash va farqli tomonlari bayon qilinadi.

Ushbu maqolada 10-11-sinflarda ingliz tili ta'limi jarayonida autentik matnlardan foydalanish orqali grammatik xatolarni bartaraf etish strategiyalari tahlil qilinadi. Maqolada autentik matnlarning o‘quvchilarning lingvistik qobiliyatlarini rivojlantirishdagi ahamiyati, ularning motivatsiyani oshirishdagi roli va amaliy qo‘llanilishi yoritiladi.

В статье отражены понятия о понятии кредита, видах кредита, принципах кредитования, субъектах кредита, функциях кредита, источниках кредитных ресурсов, сущности кредита, кредита и форм кредита.

II jahon urushi yillarida qishloq xo‘jaligidan tortib maorifgacha barcha soha urushga safarbar etilgan. Maktablarda har qanday fandan ta’lim berish jarayonida albatta frontdagi holat haqida o‘quvchilarga ma’lumot berib o‘tilishi o‘qituvchilar uchun shart etib qo‘yilgan. Tibbiyotga doir xabarlar, ruknlar doimiy tarzda vaqtli matbuot sahifalaridan joy olgan. Maqolada II jahon urushi arafasida va urush yillarida ijtimoiy hayot masalasin tibbiyot va maorif misolida yoritiladi.

Gipovitaminoz yoki vitaminlar yetishmovchiligi aftoz stomatitining takrorlanishiga olib keladigan omil sifatida tan olinmoqda, va bu holat og'iz bo'shlig'ining shilliq bo'shlig'ida vaqti-vaqti bilan og'riqli hosilalar paydo bo'lishi bilan tavsiflanadi.

This article discusses the traditional Rishtan school of ceramics. In particular, they talked about the creative center of the International Ceramics Center in Rishtan and creative activity of master potter Alisher Nazirov. In addition, conditions have been created in our country to preserve the ancient traditions of ceramics, which are being developed as a national value, to increase its authority at the international level, and to popularize it.

Статья посвящена исследованию логоэпистемы как когнитивно-дискурсивного явления, которое отражает сложное взаимодействие языка, мышления и культуры. Рассматриваются основные теоретические подходы к изучению логоэпистемы, включая когнитивную лингвистику, дискурс-анализ и семиотику, а также разрабатывается методология её анализа на материале русского языка. Особое внимание уделено вкладу российских учёных, таких как В.Г. Костомаров, Н.Д. Бурвикова, Е.С. Кубрякова и В.И. Карасик, в развитие концепции логоэпистемы. В работе анализируются конкретные примеры логоэпистем в текстах различной жанровой принадлежности, предлагаются методы их выявления и интерпретации. Результаты исследования подчёркивают значимость логоэпистемы как инструмента анализа культурно-языковых процессов и её потенциал для дальнейших междисциплинарных исследований.

This article examines the role of paralinguistic features in oral communication, emphasizing their combined impact on interlocutors, which is often difficult to convey in written language. It explores the significance of vocalic and suprasegmental means such as speech tempo, volume, timbre, pausing, and articulation clarity. It highlights how speech tempo is inherently uneven and influenced by both individual and situational factors, including the speaker’s emotional state. Additionally, the article discusses how linguistic compression (e.g., contractions and reductions in English) affects speech perception, particularly for non-native speakers.

Boshlang‘ich sinf darslarida sinfdan tashqari mashg‘ulotlar orqali raqamlashgan dunyoni o‘rgatish – bu o‘quvchilarga matematikani nafaqat darsda, balki hayotda, atrof-muhitda, o‘yinlar va amaliy mashg‘ulotlar orqali o‘rgatishning samarali usulidir. Raqamlashgan dunyo – bu raqamlar va hisoblashning kundalik hayotda qanday ishlashini ko‘rsatadigan va bolalarning analitik fikrlashini rivojlantiradigan yondashuvdir.

The back translation method is essential for ensuring the accuracy and consistency of railway terminology across languages. This process involves translating a text into a target language and then translating it back into the original language by a different translator. In the railway sector, where precision is critical for safety, back translation helps verify translated terms, identify discrepancies, and enhance clarity. By maintaining terminological consistency and addressing cultural nuances, this method supports effective communication among international stakeholders, contributing to safer and more efficient railway operations.

Ushbu tezisda yurtimiz ta’lim tizimidagi islohotlar va ularning ahamiyati, inklyuziv ta’limni rivojlantirish masalalari, ta’limi tizimida inklyuziv ta’limni rivojlantirish mohiyativa inkluziv ta’lim muammolari tahlil qilingan.

На сегодняшний день уже доказано, что эпителиальный барьер, покрытый муцинозным слоем, является первой линией защиты иммунной системы слизистой оболочки, поскольку он обеспечивает физическое разделение между иммунными клетками хозяина и люминальными микробами и синтезирует антимикробные пептиды. Повреждение эпителиального барьера, по данным F. Heller и соавт. (2015)  приводит к повышению проницаемости, возможно, из-за дефектной регуляции плотных соединений. Эта потеря барьера обеспечивает повышенное поглощение просветных антигенов. Однако неясно, предшествует ли такая дисфункция язвенному колите или является результатом хронического воспаления.

Ushbu mavzuda algoritm tushunchasi, uning xususiyatlari va turlari haqida umumiy ma’lumot beriladi. Algoritmlar – muammolarni hal qilish uchun aniq va izchil qadamlar to‘plamidan iborat bo‘lib, dasturlashning asosiy tarkibiy qismlaridan biridir. Ular bajarilish usuli va tuzilishiga qarab turli xil turlarga bo‘linadi, chiziqli, tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi algoritmlar. Shuningdek, algoritmlar taqdim etilish usuliga ko‘ra so‘z bilan ifodalangan, blok-sxema shaklida yoki dasturlash tillarida yozilgan bo‘lishi mumkin. Ushbu mavzu algoritmlarni tushunish va ulardan samarali foydalanish uchun zarur bo‘lgan asosiy bilimlarni o‘z ichiga oladi.

Mazkur maqolada informatika fanining rivojlanish tarixi, uning dastlabki shakllanish bosqichlari, rivojlanish jarayonlari va zamonaviy texnologiyalar bilan integratsiyasi tahlil qilinadi. Informatika fanining paydo bo‘lishi matematika, mantiq va hisoblash texnikasining rivojlanishi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, XX asrning ikkinchi yarmida axborot texnologiyalarining taraqqiy etishi natijasida mustaqil fan sifatida shakllangan. Maqolada informatikaning ilk rivojlanish bosqichlari, dasturiy va apparat vositalarining evolyutsiyasi, algoritmik fikrlash va sun’iy intellektning ahamiyati yoritiladi. Shuningdek, informatikaning bugungi kundagi holati, ta’lim tizimiga ta’siri va kelajakdagi istiqbollari haqida ham fikr yuritiladi. Ushbu maqola informatika fanining tarixiy rivojlanish bosqichlarini o‘rganish orqali kelajakdagi innovatsion yo‘nalishlarni aniqlashga xizmat qiladi, informatika fanining nafaqat texnologik, balki ilmiy va ijtimoiy jihatdan ham muhim o‘rin tutishini ko‘rsatadi.

Mazkur maqolada operatsion tizimlarning turlari va ularning asosiy funksiyalari keng yoritilgan. Operatsion tizimlar kompyuter tizimlarining ajralmas qismi bo‘lib, ularning samarali ishlashi uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Tadqiqotda operatsion tizimlarning bir vazifali, ko‘p vazifali, bir foydalanuvchili, ko‘p foydalanuvchili, real vaqt rejimidagi, taqsimlangan va mobil turlari tahlil qilingan. Shuningdek, ularning jarayonlarni boshqarish, xotirani taqsimlash, fayl tizimini tashkil etish, kiritish-chiqarish qurilmalarini boshqarish va xavfsizlikni ta’minlash kabi funksiyalari batafsil ko‘rib chiqilgan.

Ushbu maqolada sun’iy intellektning ta’lim jarayonidagi o‘rni va uning kelajakdagi rivojlanish istiqbollari tahlil qilinadi. Sun’iy intellekt texnologiyalari ta’lim jarayonini avtomatlashtirish, individual yondashuvni rivojlantirish va ta’lim samaradorligini oshirish imkonini beradi . Maqolada sun’iy intellektning ta’lim sohasida joriy etilishi bo‘yicha jahon tajribasi, shuningdek, ushbu texnologiyaning kelajakdagi rivojlanish yo‘nalishlari va kutilayotgan natijalari haqida fikr yuritiladi. Sun’iy intellektning ta’lim tizimidagi roli tobora ortib borayotganligi va uning samarali qo‘llanilishi ta’lim sifatini oshirishga xizmat qilishi ta’kidlanadi.

Ushbu maqolada maʼlumotlar tuzilmalari tushunchasi, ularning turlari va dasturlash hamda kompyuter fanida tutgan o‘rni yoritilgan. Maʼlumotlar tuzilmalari chiziqli va nochiziqli turlarga bo‘linib, har birining xususiyatlari, afzalliklari va qo‘llanilish sohalari tahlil qilingan. Shuningdek, samarali algoritmlarni yaratishda maʼlumotlar tuzilmalari qanday ahamiyatga ega ekani, ularning tezkorlik, xotira samaradorligi va dasturiy taʼminot sifatini oshirishdagi roli muhokama qilingan. Ushbu maqola dasturchilar va kompyuter fanlari bilan shug‘ullanuvchilar uchun foydali bo‘lib, ularni maʼlumotlarni samarali tashkil etish va ishlov berish bo‘yicha bilimlarini oshirishga yordam beradi.