306
12. Umidjon, Y., & Farangiz, A. (2023). GLOBALLASHUVNING IJTIMOIY-
PSIXOLOGIK VA TARIXIY XUSUSIYATLARI.
International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research
, 382-386.
13. Umdjon, Y., & Madina, A. (2023, April). PROFESSIONAL MOTIVATION
AND ITS STRUCTURE IN THE MANAGEMENT PROCESS. In
E Conference
Zone
(pp. 11-16).
14. Umidjon, Y., & Munavvar, E. (2023). O ‘SMIRLARDA AGRESSIV
XULQ-ATVOR
SHAKLLANISHINING
IJTIMOIY-PSIXOLOGIK
JIHATLARI.
International Journal of Contemporary Scientific and Technical
Research
, 391-394.
15. Umidjon, Y., & Humora, V. (2023). GENDER FARQLARNING IJTIMOIY
PSIXOLOGIK TOMONLARI.
International Journal of Contemporary Scientific and
Technical Research
, 386-390.
IJODIY TAFAKKURNI RIVOJLANTIRISH
Yusupov Umidjon Salim oʻgʻli
Oʻzbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali
Avalboyeva Charos
Oʻzbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali talabasi
Annotatsiya:
Ushbu tesizda ijodiy tafakkurni insonlarda rivojlantirishning
psixologik jihatlari, shaxslarda o‘z-o‘zini rivojlantrishning ijtimoiy jihatlari,
qobilyatlar va istedodlarni shakllantrish masalalari yoritilgan.
Kalit so‘zlar:
ijodiy tafakkur, kreativlik, qarorlar qabul qilish, tarbiya berish,
o‘qitish, kommunikatsiya, o‘z-o‘zini rivojlantirish, fikrlash, ijodiy g‘oya, iste’dod,
qobilyat.
Hozirgi globallashgan dunyoda yoshlar orasida ijodkorlikni ulardagi turli xil
kreativ fikrlash hayot tarzini yaratish muhim omillardan sanaladi. Jahon miqyosida
o‘tkaziladigan turli xil sport madaniyat va ommaviy tadbirlarda o‘z aksini topmoqda.
Qaysi kasb egasi bo’lishidan qati nazar ulardagi ijodkorlik intelektual bilimdonlik
bilimlar turli xil sohalar va dunyo taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shmoqda. Bolalarda
ijodiy tafakkurni rivojlantirishda ularga berilayotgan ta‘lim sifati, atrofdagi
insonlarning qo’llab quvvatlashi, bolalarga psixologik mativatsiyalarning berilishi juda
muhimdir. Har bir shaxsda bunday qobilyatlarning rivojlanishi yangi kashfiyotlar va
yechilmagan muammolarni yechishga xizmat qiladi.
Ijodiy tafakkur rivojlanishi, insonlar uchun kreativlik va oʻz-oʻzini rivojlantirish
uchun muhim bir koʻnikmadir. Ijodiy tafakkur, yangi idealarni va yechimlarni topish,
muammolarga alternativ yechimlar qidirish, oʻzining oʻziga xos tahlil va baholash
bilan bogʻliqdir. Oʻzini oʻzi tahlil qilish: Ijodiy tafakkur, oʻz-oʻzini tahlil qilishni va
307
oʻziga xos xususiyatlarni aniqlashni oʻrgatadi. Bu, oʻzining qobiliyatlarini va
limitlarini tushunish, oʻzining iste’dodini sohalar va qobiliyatlarga ega boʻlishga
yordam beradi.
Ijodiy tafakkur, muammolarni tahlil qilish va ularning oʻziga xos yechimlarini
qidirishni oʻrganishni oʻz ichiga oladi. Bu jarayonda, muammolarni turli
perspektivalardan koʻrish, ularning asosiy sabablari va oqibatlari haqida oʻz fikrini
bildirish, yangi va kreativ yechimlarni topishni oʻrganishga imkon beradi. Ijodiy
tafakkur, oʻz-oʻzini isbotlash va oʻzning fikrini boshqalarga yetkazishga yordam
beradi. Bu, fikrlarini rivojlantirish, ularni amalga oshirish, ularni taklif qilish va
ularning oqibatlari haqida fikrlarini ifodalashni oʻrganish bilan bogʻliqdir.
Ijodiy tafakkur, qoʻllanishlarda kreativlikni rivojlantirishga yordam beradi. Bu,
turli sohalar boʻyicha yangi yechimlar, usullar topish va qoʻllashni oʻrganishga imkon
beradi. Ijodiy tafakkur, hozirgi va kelajakni oʻrganishga xizmat qiladi. Bu, oʻzini oʻzi
yutuqlari, kelajakdagi maqsadlari va istaklari haqida oʻz fikrini rivojlantirishni
oʻrgatadi. Ijododkorlik koʻngillilik va tajriba almashishga yordam beradi. Bu, turli
sohalarda kengaytirilgan bilim va tajribalarga qiziqishni oʻrgatadi, yangi fikrlarni olish
uchun koʻngillikni boshqarishni oʻrganish imkonini beradi.
Risklarni qabul qilish va innovatsion yechimlarni qoʻllashga yordam beradi. Bu,
tanqidiy oʻylash va yangi yechimlarni qoʻllash orqali turli muammolarni hal qilishga
intilish imkonini beradi. Qaror qabul qilishni oʻrgatadi, turli variantlarni tahlil qilish,
ularga baholash va oʻz fikrini aniqlashni oʻrgatadi, shuningdek, qarorlarni amalga
oshirish va ularning oqibatlari haqida oʻz fikrini ifodalashga yordam beradi.
Tarbiya berish va oʻqitishda kreativlikni rivojlantirishga yordam beradi. Bu,
talabalar bilan ijodiy masalalar yechish, ularni innovativ yechimlarni topishga
qoʻllashga yoʻnaltiradi va ularga oʻz fikrlarini ifodalashga imkon beradi.
Kommunikatsiya va hamkorlik qobiliyatini rivojlantirishda muhim rol oʻynaydi. Bu,
fikrlarni boshqalarga yetkazish, ulardan takliflar olish va ular bilan hamkorlik qilish
orqali oʻzning ijodiy gʻoyalarini rivojlantirishga yordam beradi.
Ijodiy tafakkur, insonlar uchun kreativlik va oʻz-oʻzini rivojlantirish uchun
muhim bir amaldir. Bu koʻnikma orqali, insonlar yangi fikrlar va yechimlar topish,
muammolarni hal qilish, innovatsiya qilish va oʻzlarini insoniy va ilmiy sohada
rivojlantirish imkoniga ega boʻlishadi. İjodiy muhit yaratish yaratishga yordam beradi.
Bu, insonlarning oʻzlarini his qilish va kreativ fikrlarni rivojlantirish uchun oʻzaro
fikrlashish, hamkorlik qilish va qoʻllanishlarda kreativlikni oshirish imkonini beradi.
Ijodiy tafakkur, muammolarga alternativ yechimlar qidirishni oʻrganishni oʻz ichiga
oladi. Bu, muammolar va muammo holatlarini yangi va innovativ yechimlar bilan hal
qilishga intilish imkonini beradi.
Ijodiy tafakkur turli xil salbiy ta‘sirlarga qarshi boʻlishni oʻrgatadi. Bu, oʻzining
oʻziga xos va mos keladigan fikrlarni qoʻllash va muammolar yechishda alternativ
308
yechimlarni qoʻllashga yordam beradi. Ijodiy tafakkur, idora va rahbarlik qobiliyatini
rivojlantirishga xizmat qiladi. Bu, muammolarni hal qilishda innovativ yechimlarni
qoʻllash, taklif qilish, e'tibor bermoq va jamiyatni rivojlantirishga yordam beradi.
Ijodiy tafakkur, insonning oʻzini rivojlantirish va turli sohalarda innovatsiya
qilish imkonini beradi. Uning yordamida, insonlar kreativlik, alternativ yechimlarni
qidirishga va muammolarni hal qilishga intilish imkoniga ega boʻladi.
Kreativ fikrlarni oshirish ijodiy tafakkur, kreativ fikrlarni oshirish va yangiliklarni
topishga yordam beradi. Bu, muammolarni turli perspektivalardan ko'rish,
yaratuvchanlik va innovatsiya bilan bog'liq qobiliyatlarni rivojlantirish va kreativlikni
oshirish imkonini beradi.
Ijodiy tafakkur, muammolarni hal qilish uchun qiyinchiliklarni identifikatsiya
qilish va ularga yechim topishga yordam beradi. Bu, boshqa g'alabalar, qarama-qarshi
kelishuvlar yoki maslahatsizliklar bilan bog'liq muammolar uchun alternativ
yechimlarni topishga imkon beradi. İntuisiya va vaqtincha kelib chiqish: Ijodiy
tafakkur, intuisiya va vaqtincha kelib chiqish bilan bog'liq qobiliyatni rivojlantirishga
yordam beradi. Bu, biron bir muammoga yaqinroq qilish, o'z-o'zini intuisiyaga qarash
va vaqtincha kelib chiqish orqali yechimlarni topishga yordam beradi. Ijodiy tafakkur,
tahlil qilish va mulohaza qilish kabi kognitiv jarayonlarni rivojlantirishga yordam
beradi. Bu, ma'lumotlarni jamlash, ularni tahlil qilish, muhim odatlarni aniqlash va
ma'lumotlardan foydalanish qobiliyatini oshirishga imkon beradi.
Ijodiy tafakkur, ijodiy g'oyalar va loyihalar tuzish qobiliyatini oshirishga yordam
beradi. Bu, o'zning maqsad va maqsadlari uchun g'oyalar va loyihalar tuzishni
o'rganish, ularni amalga oshirish yo'li bilan bog'liqdir. Bu jarayonda, insonlar o'z fikrini
boshqalarga taqdim etish va ularga tushuntirishga ham imkon beradi.
Ijodiy tafakkur, insonning kreativlik, alternativ yechimlarni topish, intuisiya va
mulohaza qilish, tahlil qilish va ijodiy g'oyalar va loyihalar tuzishga yordam beradi. Bu
jarayonlarda rivojlanish, insonning fikrini, yaratuvchanlikni va mulohaza qilishni
oshiradi va uning innovativlik va yarat
İjodiy tafakkur uchun o'z vaqtini ajratish: İjodiy tafakkur rivojlantirish uchun o'z
vaqtini ajratish muhimdir. Bu, fikrlash, o'qish, o'rganish va tadqiqotlar uchun vaqt
ajratishni o'rgatadi. O'z vaqtini to'g'ri tashkil etish va qulay muhit yaratish, kreativ
fikrlarni oshirish uchun zarurdir.
Tarjima qilish va aloqalar: Ijodiy tafakkur rivojlantirish uchun turli sohalardagi
tarjima qilish va aloqalar muhimdir. Bu, turli sohalardagi fikrlarni o'rganish va ulardan
ma'lumot olishga imkon beradi. Boshqa sohalar bilan hamkorlik qilish va ular bilan
tajriba almashish, yangi yechimlarni topishda o'zining horizontini kengaytirishga
yordam beradi.
Ijodiy tafakkur uchun o'qish va tadqiqotlar o'rganish muhimdir. Bu, turli
sohalarda ko'p o'qish, xalqaro va ilmiy maqolalar yoki kitoblarni o'qish, tadqiqotlarni
309
olib borish va yangi fikrlar olish imkonini beradi. Bu jarayonda, insonlar o'z bilimlarini
rivojlantirish, yangi yechimlar topish va ijodiy fikrlarni oshirishga yordam
beradi.Rahbarlik va ilmiy mentorlik: İjodiy tafakkur rivojlantirish uchun rahbarlik va
ilmiy mentorlik o'rniga chiqish ham muhimdir. Bu, tajriba olish uchun mentorlardan
yordam olish, ularning tavsiyalari va yo'nalishlariga amal qilishga imkon beradi.
Rahbarlar va mentorlar insonning ijodiy potentsialini kengaytirish va o'zini
rivojlantirishga yordam berishadi.
Jamiyat bilan bog'liqlik: İjodiy tafakkur rivojlantirish jamiyat bilan ham
bog'liqdir. Jamiyat, fikrlar, ko'ngillar va ko'nikmalar almashishining muhim markazi
hisoblanadi. Fikrlarni boshqalarga taqdim etish, ulardan fikrlar olish, guruh ishlari va
hamkorlikning o'zini rivojlantirish imkonini beradi.
Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:
1. Barno, N., & Buvirobiya, H. (2023). MAKTABGACHA YOSH
DAVRIDAGI
BOLALAR
PSIXOLOGIYASINING
O
‘ZIGA
XOS
TOMONLARI.
International Journal of Contemporary Scientific and Technical
Research
, 394-397.
2. Shavkatovna, N. B. (2022). Axborot texnologiyalari bilan ishlovchi
shaxslarning
psixologik
xolatining
patologiyasi.
International
Journal
of
Contemporary Scientific and Technical Research
, 658-662.
3. Mingboyevich, U. B., & Shavkatovna, N. B. (2022). TA’LIM
TEXNOLOGIYALARI ASOSIDA DARS JARAYONINI TASHKIL ETISHNING
PSIXOLOGIK MEZONLARI.
International Journal of Contemporary Scientific and
Technical Research
, 276-279.
4. Норбекова, Б., & Орокбоева, М. (2022). Sharq mutafakkirlarining oilada
bolalar
shaxsida
etnopsixologik
xususisyatlarni
tarbiyalash
haqidagi
qarashlari.
Современные инновационные исследования актуальные проблемы и
развитие тенденции: решения и перспективы
,
1
(1), 440-442.
5. Norbekova, B. S. (2021). The Role of National Traditions in the Formation of
Ethnopsychological Characteristics in Children and Teenagers.
Turkish Journal of
Computer and Mathematics Education (TURCOMAT)
,
12
(10), 1848-1853.
6. Norbekova, B. (2021). MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR
NUTQINI RIVOJLANTIRISH YO’LLARI: MAKTABGACHA YOSHDAGI
BOLALAR NUTQINI RIVOJLANTIRISH YO’LLARI.
Мактабгача таълим
журнали
,
3
(3).
7.
Umdjon, Y., & Madina, A. (2023, April). PROFESSIONAL MOTIVATION
AND ITS STRUCTURE IN THE MANAGEMENT PROCESS. In
E Conference
Zone
(pp. 11-16).
8. Umdjon, Y., & Madina, A. (2023, April). PROFESSIONAL MOTIVATION
AND ITS STRUCTURE IN THE MANAGEMENT PROCESS. In
E Conference
Zone
(pp. 11-16).
310
9. Umdjon, Y., & Madina, A. (2023, April). PROFESSIONAL MOTIVATION
AND ITS STRUCTURE IN THE MANAGEMENT PROCESS. In
E Conference
Zone
(pp. 11-16).
10. Umdjon, Y., & Madina, A. (2023, April). PROFESSIONAL MOTIVATION
AND ITS STRUCTURE IN THE MANAGEMENT PROCESS. In
E Conference
Zone
(pp. 11-16).
11. Umidjon, Y., & Farangiz, A. (2023). GLOBALLASHUVNING IJTIMOIY-
PSIXOLOGIK VA TARIXIY XUSUSIYATLARI.
International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research
, 382-386.
12. Umidjon, Y., & Farangiz, A. (2023). GLOBALLASHUVNING IJTIMOIY-
PSIXOLOGIK VA TARIXIY XUSUSIYATLARI.
International Journal of
Contemporary Scientific and Technical Research
, 382-386.
13. Umdjon, Y., & Madina, A. (2023, April). PROFESSIONAL MOTIVATION
AND ITS STRUCTURE IN THE MANAGEMENT PROCESS. In
E Conference
Zone
(pp. 11-16).
14. Umidjon, Y., & Munavvar, E. (2023). O ‘SMIRLARDA AGRESSIV
XULQ-ATVOR
SHAKLLANISHINING
IJTIMOIY-PSIXOLOGIK
JIHATLARI.
International Journal of Contemporary Scientific and Technical
Research
, 391-394.
15. Umidjon, Y., & Humora, V. (2023). GENDER FARQLARNING IJTIMOIY
PSIXOLOGIK TOMONLARI.
International Journal of Contemporary Scientific and
Technical Research
, 386-390.
BIBLIOTERAPIYANING INSONLARGA PSIXOLOGIK TA’SIRI
Yusupov Umidjon Salim oʻgʻli
Oʻzbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali
Muhiddinova Yulduz
Oʻzbekiston Milliy universiteti Jizzax filiali talabasi
Annotatsiya:
Ushbu tesizda biblioterapeyaning insonning rivojlanishiga ta‘siri,
kitobning shaxsni o‘z-o‘zini aanglab yetishdagi muhim roli, insonlardagi induvidial
xususiyatlarning shakllanishi haqida yoritib berilgan.
Kalit so‘zlar:
biblioterapeya, o‘z-o‘zini aks ettirish, hissiy shifo, ruhiy
salomatlik, dinamik streotiplar, terapevtik yondashuvlar, komponent, indivudiallik,
madaniy sezgirlik.
Dunyodagi barcha rivojlangan davlatlar aholisi o‘rtasida kitob o‘qish, kitobga
oshno bo‘lish turmush tarzining asosiy qismini egallaydi. Biblioterapeya bilan
insonlarni davolash, ularni turli xil stress holatlaridan chiqarish ustuvor vazifalardan
biri hisoblanmoqda. Biblioterapiya, adabiyotdan shifo va shaxsiy o'sish vositasi
sifatida foydalanadigan terapevtik yondashuv, turli xil hissiy va psixologik
muammolarga duch kelgan odamlarga chuqur ta'siri tufayli e'tirof etilgan. Ushbu
tezisda kitoblar va yozma materiallar bilan shug'ullanish odamlarning farovonligiga
