Ушбу мақолада жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаат қилишга оид ҳуқуқининг конституциявий-ҳуқуқий асослари ёритилган. Бунда Ўзбекистон Республикаси Конституциясида белгиланган мурожаат қилиш ҳуқуқини таъминлаш ва кафолатлашга доир нормалар тизимли таҳлил қилинган, бу борада хорижий давлатлар тажрибаси қиёсий ўрганилган, мавжуд муаммолар ва уларнингечими бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган, таҳлил қилинган соҳадаги қонун ҳужжатларини такомиллаштириш юзасидан таклифлар билдирилган.
Мақолада озодликдан маҳрум қилиш жойларида маҳкумлар билан муомала қилишнинг ҳалқаро-ҳуқуқий тушунчаси, қоидалари назарий-ҳуқуқий таҳлил этилиб, унинг юридик фаолият тушунчаси билан алоқадорлиги ва фарқловчи жиҳатлари очиб берилган. Шунингдек, мазкур ҳуқуқий фаолиятнинг тузилиши, мақсади, усуллари, шакллари ва воситалари масаласида илмий мушоҳада юритилган.
Инсонларнинг эгаллаб турган лавозими, касби, мавқейи, жамиятдаги обрў-эътибори унинг ҳаётида, турмуш тарзида муҳим рол ўйнайди. Қандайдир маънода бу унга нисбатан одамларнинг муносабатини ҳам белгилаб бериши ҳеч кимга сир эмас. Бизнинг мазкур мақоламиз ҳам айнан инсонларнинг ижтимоий мавқейи, касби, жамиятдаги эгаллаб турган ўрни билан боғлиқ сўзлар, мурожаат усуллари ҳамда уларнинг урду тилида қандай кўринишда акс этгани, Ҳиндистон ва Покистондаги табақаланиш, ижтимоий мавқе билан боғлиқ ҳозирги кундаги ва ўтмишдаги ҳолат, муаммолар, ҳиндлар ва покистонликлар ҳаётида табақаланишнинг аҳамияти, ҳар бир жамият вакилига, аёл ва эркакка нисбатан қўлланиши мумкин бўлган сўзлар ва мурожаат усуллариҳақида ёзилган. Яна алоҳида эътибор, мазкур хос сўзларни таржимон томонидан қандай, қай усулларни қўллаган ҳолда таржима қилинганига ҳам қаратилган ва таҳлилга тортилган. Ушбу илмий мақола учун адабий манба сифатида атоқли ўзбек ёзувчиси Пиримқул Қодировнинг “Юлдузли тунлар” асари ҳамда унинг урду тилига моҳир таржимон Манзар Салим томонидан نیلد اظہیر ن ب ب таржимаси танлаб олинди ва таҳлил қилинди. Таржима асаридаги барча ютуқлар келтириб ўтилди.
Мақолада Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатларини кўриб чиқиш тартиби борасидаги фикр-мулоҳазалар баён этилган. Жисмоний ва юридик шахслар мурожаатларини ўз вақтида тўлиқ кўриб чиқилишини таъминлаш механизмларини ишлаб чиқиш шунингдек, давлат ҳокимияти органлари ва уларнинг мансабдор
шахсларининг фуқароларнинг мурожаатларини кўриб
чиқишда жавобгарлигини кучайтириш масалалари
тўғрисида фикрлар билдирилган.
Уголовная ответственность за нарушение правил производства или обращения с наркотическими средствами или психотропными веществами предусмотрена ст. 275 Уголовного кодекса Республики Узбекистан (далее – УК РУз).
Мақолада сўнгги йилларда юртимизда жамоат хавфсизлигини сақлаш, бу борада давлат органларининг мажбуриятлари масалаларига тўхталиб ўтилган. Хусусан, таҳллилар орқали “жамоат хавфсизлиги”, “пиротехника воситалари” тушунчалари шарҳланган, пиротехника буюмларининг қонунга хилоф муомаласи ҳамда унинг олдини олиш масалалари назарий таҳлил этилган.
Мақолада арбитраж келишувларини қўллашга доир долзарб назарий ва амалий масалалар ёритилган. Муаллиф томонидан арбитраж келишувлари турлари, арбитраж келишувларига қўйиладиган талаблар ва уларнинг талаб этиладиган шартнлари изоҳланган. Умуман олганда мақола арбитраж келишувига арбитражга мурожаат қилиш асоси сифатида умумий шарх берилган.
Всеобщая декларация прав человека ООН от 10 декабря 1948 г. в качестве задачи, к выполнению которой должны стремиться все народы и государства с тем, чтобы каждый человек и каждый орган общества, постоянно имея в виду настоящую Декларацию, стремились обеспечению, всеобщего и эффективного признания и осуществления их как среди народов государств-членов Организации, так и среди народов территорий, находящихся под их юрисдикцией. В статье 235 Уголовного кодекса Республики Узбекистан рассмотрена уголовная ответственность за пытки и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.
Япон жамиятида 家-ie –“Уй” жуда муҳим ва кенг қамровли тушунча ҳисобланади. Уй - уй эгаси ва оиладан ташкил топган яхлит системадир. 家-ие –“Уй” сўзи яшаш жойи, оила, оилавий гуруҳни, бирор уруғга тегишлиликни, меросхўр, ижтимоий мавқе каби турли маъноларни англатиши кўриб чиқилади. Ушбу мақолада主人сюдзин –эр, 家内(канаи)-хотин, 奥さん(окусан)-рафиқани, 嫁(ёмэ)-келин каби терминларнинг 家-ие –“Уй”га боғлиқлиги изоҳланади. Қавм-қариндошлик бирликларининг қиёсий-солиштирма тадқиқотлари кўпгина олимлар томонидан олиб борилган. Бундан ташқари, антропологик, диалектик жиҳатдан, тарихий-типологик, прагматик жиҳатдан қилинган тадқиқотлар кузатилди. Япон тилининг қариндош-уруғчилик номларининг ўзига хослиги ҳақида энг аввало европалик ва америкалик олимлар (Эмбрее, Норбеcк, Koрнелл, Беардлей, Бефу, Фишер), кейинчалик япон олимлари (Судзуки,Фужи,Комори) чуқур тадқиқотлар олиб боришган. Ушбу мақолада асосан қариндош-уруғчиликка оид лексик бирликларнинг 家-ие –“Уй”га боғлиқлиги жиҳатдан олиб борилган тадқиқотлар таҳлилга тортилади. Қариндошчилик номларининг қўлланилувида Уй мезон сифатида олинадиган ижтимоий позиция, статус номлари (positional terminology, social status) сифатида олинадими ёки Ўзини марказда қўйиб аниқ маънодаги қавм-қариндошлик терминлари (kinship terminology) ёки ўзгарувчан текноним(modified teknonymy)сифатидами ,オイコニミーойконим(oikonymy , oikos (イエ) жиҳатдан қараб ишлатиладими бу 4 хил қараш мунозарали мавзу ҳисобланади. Бугунги кунгача қилинган тадқиқотларда қавм-қариндошлик бирликларининг маънолари таҳлилга тортилмаган, шу бирликлар қўлланилишида шахс тафаккуридаги ўзига хос тушунчалар етарлича ўрганилмаганлиги аниқланди.
Ушбу мақолада омонимларнинг ўзбек санъатида қўлланиши ўрганилади. Омонимлар бир хил, аммо маъноси ҳар хил бўлган сўзлардир. Улар ўзбек санъатида муҳим ўрин тутиб, бетакрор шеърий образлар яратиш, товуш билан ўйнаш имконини беради. Ушбу мақолада омонимларнинг ўзбек санъатида қўлланилишига оид турли мисоллар кўриб чиқилади ва кўриб чиқилади, уларнинг ўзбек маданиятининг эстетик қиймати ва ижодий ифодасига таъсири атрофлича кўриб чиқилади.
Адабиётнинг асл моҳияти миллий руҳнинг бадиий талқинига кўра белгиланиши, муайян ижодкор асарини баҳолашда миллий адабий-эстетик тафаккур асосий мезон эканлиги мақола илмий концепциясини ташкил этган. Қайси тилда яратилган бўлишидан қатъи назар, жаҳондаги ҳар бир халқ адабиётининг энг сара намуналари миллий руҳ ифодаси нуқтаи назаридан илмий таҳлил этилиши зарурияти долзарблик касб этади. Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар” романи ХХ аср ўзбек адабиётида ана шу мезонга жавоб бера оладиган асар сифатида таҳлил этилган.
Муаллифнинг фикрича, “Ўткан кунлар” романида миллий руҳ қуйидаги уч тамой ил асосида намоён бўлган: 1) миллат руҳини мужассам этган ўзига хос урф-удумлар, анъаналар, қадриятлар, миллатнинг орзу-армонлари талқини; 2) миллатнинг ўз-ўзига танқидий руҳда қарай олиш салоҳияти ифодаси; 3) асарда миллий шахсиятларга хос собит эътиқоднинг поэтик сувратланиши. Ўз навбатида, бу тамойиллардан биринчиси – миллатнинг ахлоқи, иккинчиси – иродаси, учинчиси – эътиқодини тажассум этади ва бу учлик яхлит ҳолда миллий руҳни ташкил қилади.
Мақола сўнгида тадқиқот натижалари назарий умумлаштирилган.
Mаqоlаdа Erkin Vоhidоv she‘riyatidа milliy ruh tаsviri mаsаlаsi tаhlilgа tоrtilgаn. Shoir lirikаsidа milliy ruh tаsviri оy, yulduz, fоnus, dаstromоl singаri bаdiiy оbrаz vа timsоllаr, оnа tiligа muhаbbаt, оnа yurt vаsfi, ozbеkkа хоs yomоngа hаm yaхshilik qilа оlish singаri milliy qаdriyatlаr tаlqini, Shuningdеk, fikrning bаdiiy ifоdаsi misоlidа tаdqiq qilingаn.
Мазкур мақола хитой ва ўзбек лингвомаданиятида “аёл” концепти билан боғлиқ эвфемизмларнинг тадқиқига бағишланган. Кишилар баъзан бошқалар билан мулоқот чоғида ўзлари хоҳлаган нарсани тўғридан-тўғри айта олмайдиган ёки ибораларнинг ўз маъносида қўллаб, суҳбатдошларини ноқулай аҳволга солиб қўядиган вазиятлар билан тўқнашиб қоладилар. Бундай қийин вазиятлардан чиқиб кетиш мақсадида эвфемизмлар қўлланилади. Эвфемизмлар тақиқланган, айтилиши ножоиз, қўпол, одоб-ахлоқ меъёрларига зид бўлган сўз ва ифодалар ўрнига юмшоқ қўлланишли бўлган сўз ва ифодалардир. Эвфемизмлар халқнинг руҳияти, дунёқараши, урфодатлари, удумлари, ирим-сиримлари ва инончларини акс эттиради. Мақолада хитой ва ўзбек лингвомаданиятидаги “аёл” концепти билан боғлиқ эвфемизмлар “аёлнинг ёши”, “ҳомиладорлиги”, “ахлоқи” ва “ташқи кўриниши” сингари мавзуий гуруҳларга ажратилиб тадқиқ этилган. Хитой ва ўзбек лингвомаданиятида “аёл” концептини ифодалаган эвфемизмларнинг умумий ва ўзига хос жиҳатлари чоғиштириш асносида ёритилиб, уларнинг тил ва маданиятдаги ўрни кўрсатиб берилган. Хитой ва ўзбек халқи тафаккур тарзининг, дунёқарашининг муайян даврлардаги ўзгаришлари, ҳозирги кунда аёлнинг жамият ижтимоий-сиёсий ҳаётидаги ролининг ортиб бориши, унинг она, уй бекаси бўлиши билан бирга, эркак билан тенг ҳуқуқга эга бўлган жамиятнинг фаол аъзоси экани эвфемизмлар мисолида очиб берилган. Ҳар иккала халқ аёлларидаги шарқона ибо, ҳаё, иффат каби когнитив белгиларнинг эвфемизмларда акс этиши аниқланган. Хитой ва ўзбек лингвомаданиятларида “аёл” концепти билан боғлиқ эвфемизмларни тадқиқ этиш ҳозирги кунда долзарб бўлган гендер тенглиги масаласини ҳал этишда муҳим аҳамият касб этади. Эвфемизмларни ўрганиш халқнинг менталитетига чуқур кириб бориш, унинг миллий маданияти, қадриятлари, урф-одатлари, ахлоқий меъёрлари, тил соҳибининг миллий характери ҳамда тил ва маданиятнинг ўзаро алоқаси ҳақида тўлиқ тасаввурга эга бўлиш имкониятини беради. Шунингдек, маданиятлараро мулоқот жараёнида юзага чиқадиган тушунмовчиликларни, қийинчиликларни олдини олади, прагматик тўсиқларни бартараф этиб, мулоқотнинг муваффақиятли ва самарали бўлишини таъминлайди.
Боль и ее эквиваленты - одна из самых частых причин обращения детского населения за медицинской помощью. Послеоперационное болевой синдром связан с действием патогенного раздражителя и характеризуется субъективно неприятными ощущениями, а также существенными изменениями в организме вплоть до серьезных нарушений его жизнедеятельности. Воздействующие боль на организм детского организма как феномен соматосенсорной сферы может сопровождаться моторными, вегетативными, аффективными и другими проявлениями. Почти для каждого перенесшие абдоминальные операции характерно возникновения послеоперационного болевого синдрома, купирования которого улучшает качество жизни пациентов.
Денежное обращение древнего и античного периодов в Средней Азии – тема широко обсуждаемая специалистами, археологами, нумизматами и искусствоведами, как отечественными, таки зарубежными. Первая характеристика древних монет Средней Азии, найденных в 1917-1927 гг., осуществлена М.Е. Массоном в 1928 г.[14]