Тадқиқот объектлари: 1-ТошДавТИ марказий илмий-текшириш лабо-раторияси моделлаштириш, экспериментал терапия ва биохимия булимида 24 та кучукда краниоцеребрал гипотермиянинг турли усуллари самарадорлиги ўрганиб чиқилди, РНХИМда 286та беморда гипервентиляциянинг турли режимлари ва КЦГнинг усулларининг самарадорлиги урганиб чикилди.
Ишнинг мақсади: бу ишнинг асосий мақсади - бош мия огир жарохатлари билан булган беморларда гипервентиляциянинг турли режимларини ишлатишга дифференциал ёндашиш ва КЦГнинг самадор усулларини яратиш ёрдамида мия химоясиии отималлаштириш.
Тадқиқот усули: транскраниал доплерография ёрдамида бош миядаги қон айланишини бахолаш, артериал ва веноз қоннинг кислород билан тўйинишини, қондаги ва ликвордаги лактат микдорини, липидлар перекис оксидланишини, антиоксидант системаси ферментларининг фаоллигини ва эритроцитларнинг перекисли гемолизини аниқлаш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: ўтказилган таҳлил оғир бош мия жарохати кислород балансининг бузилиши ва липидлар перекис оксидланиши жараёнининг кучайишига олиб келишини кўрсатади. Бош мияни музли халталар ёрдамида старли даражада совута олмаслиги ва бунинг натижасида уни гипоксиядан самарали химоя қилаолмаслиги аниқланди. Таклиф этилаётган перфузион краниоцеребрал гипотермияни қўллаш бош мия хароратиии оз вакт ичида, тана хароратига кўп таъсир этмаган холда, исталган тезликда ва даражада пасайтириш имконини беради. Тана харора-тини 32°С дан туширмаган холда мияни 27°С гача совутиш мумкин. Бу эса ўз навбатида кислород баланси бузилиши ва липидлар перекис оксидланиши жараёнини камайтириб, бош мияни иккиламчи гипоксик ва ишемик шикатланишининг олдини олади .
Амалий ахамияти: бош миянинг огир жарохатларида қўлланиладиган самарали усул - перфузион краниоцеребрал гипотермия усули ихтиро этилди. Бу усулнинг амалиётга тадбиқ этилиши бош миянинг огир жарохатларида унинг иккиламчи гипоксик ва ишсмик асоратларининг олдини олишда самарали восита бўлиб хизмат килади. Бош мия огир жарохатларида ГВни дифференциал тадбик этиш алгоритми ишлаб чикилди.
Татбиқэтиш даражаси ва унинг иқтисодий самарадорлиги: тадқиқот натижалари Республика нейрохирургия илмий маркази ва Тошкент тиббиёт академиясининг 2-клиник шифохонаси анестезиология ва реаниматология бўлимларининг амалий фаолиятида кснг қўлланилмокда.
Қўлланиш сохаси: реанимация ва нейрохирургияда.
Insult dunyodagi o'lim va nogironlikning asosiy sabablardan biridir. O'zbekiston statistikasi shuni ko'rsatmoqdaki, har yili 60 mingdan ortiq yangi qon tomir kassalik asorati insult holatlari ro'y beradi. Shu bilan birga, har kuni mamlakatda 160 dan ortiq yangi insult holatlari kuzatiladi. Faqat Toshkentda har kuni 25-30 ta insult kuzatiladi. Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti insultni qon tomirlarini klinik ko'rinish sifatida belgilaydi, unda miya funktsiyasi yo'qolishi klinik belgilari tez namoyon bo'ladi, kamida 24 soat davom etadi yoki o'limga olib keladi va qon tomir o'zgarishidan boshqa sabablar bilan izohlanmaydi.
Мия пўстлоғи органик зарарланиши асаб касалликлари орасида биринчи ўринлардан бирини эгаллайди. Мия шикастланиши натижасида болаларда мотор бузилишлари шаклида оғир неврологик асоратлар, шунингдек, нутқ, хотира, диққат ва фикрлаш каби функсияларнинг ривожланиш тезлигининг кечикиши кузатилади. Лекин шу билан бирга, ривожланаётган мия юқори компенсатор қобилият ва пластикликга эга. Шунинг учун, эрта ташхис қўйиш касалликларни етарлича даволашга, ногиронликни камайтиришга, реабилитация чора-тадбирлари самарадорлигини оширишга хизмат қилади
Органический дефект головного мозга, лежащий в основе детского церебрального паралича, возникает рано, в период незавершенного процесса формирования основных структур и механизмов головного мозга, что обуславливает сложную сочетанную структуру неврологических и психических нарушений. Степень психических расстройств варьирует от легких нарушений в эмоциональной сфере до выраженного интеллектуального недоразвития. Особенностью психического развития при ДЦП является не только его медленный темп, но и неравномерный характер. В последние годы для коррекции двигательных и координационных нарушений у этой группы больных широко применяется микротоковая рефлексотерапия (МТРТ).
Aholining umumiy o'limi tarkibida o'lim sabablari sifatida yurak-qon tomir patologiyasi va o'tkir serebrovaskulyar avariya (AKV) mos ravishda birinchi va ikkinchi o'rinlarda turadi. Shu munosabat bilan butun dunyoda miya qon oqimining buzilishi masalalariga qiziqish susaymaydi, bu muammoning tobora ko'proq yangi jihatlari ko'rib chiqilmoqda. CVA dunyoda keng tarqalgan patologiya bo'lib, JSST ma'lumotlariga ko'ra "... har yili dunyoda serebrovaskulyar kasalliklardan taxminan 17,5 million kishi vafot etadi, bu barcha kasalliklardan o'limning 30 foizini tashkil qiladi ...". Miyaning qon tomir patologiyasining eng og'ir shakli qon tomirlari hisoblanadi. Evropa mamlakatlarida insultdan o'lim yiliga 100 000 aholiga 63,5 dan 273,4 kishigacha o'zgarib turadi. Miya qon tomirlarining taxminan 85-88% tabiatda ishemikdir. Rivojlangan mamlakatlarda ishemik insult doimiy nogironlik sababi sifatida birinchi o'rinda turadi. Har xil zo'ravonlikdagi harakat buzilishlari qon tomirlarining eng keng tarqalgan va og'ir oqibatlaridir.
Сурункали мия ишемияси (СМИ) миянинг қон айланишининг етишмовчилиги туфайли ривожланади, когнитив касалликлар билан бирга, концентрация ва когнитив фаолиятнинг пасайиши ва ҳиссий касалликлар билан бирга энг кенг тарқалган цереброваскуляр касалликлардан биридир.
Мақолада сурункали мия ишемияси билан оғриган беморнинг клиник ҳолати тасвирланган.
Klinik jihatdan neyrotrofik kasalliklar ko'pincha gipotalamus - gipofiz bezi, miya poyasi, simpatik va vagus nervlarining ishtiroki bilan kechadigan o'tkir miya kasalliklarida (insult, shikastlanishlar, meningoensefalit va boshqalar) namoyon bo'ladi [3]. Shu bilan birga, eng katta funktsional va morfologik buzilishlar oshqozon-ichak traktida (yara, eroziya, qon ketishlar), o'pkada (shish, pnevmoniya) va oshqozon osti bezida (vaqtinchalik giperglikemiya) [1, 529-bet] va jigarda (4, p.) kuzatiladi. 170] Asosiy harakat teatri miyaning mahalliy halokati va nevrologik kasalliklarda namoyon bo'lishiga qaramay, ko'pchilik tadqiqotchilar va amaliyotchilar tananing "asosiy laboratoriyasi" ning muhim roliga - morfofunksionalga etarlicha e'tibor bermaydilar. jigar holati [7, 876-bet].
Hemorrhagic stroke among acute cerebral circulatory disorders is characterized by severe neurological complications and the need to choose between surgical intervention or therapeutic therapy. According to the World Health Organization (WHO)". Globally, stroke deaths will reach 7.8 million by 2030 unless an aggressive global response to the epidemic is put in place" 1. Subarachnoid haemorrhage, which accounts for half of the non-traumatic intracerebral haemorrhage, affects the most active and able-bodied population. The most important medical and social objectives are to monitor the course of the disease from the first hours after the onset of stroke, to prescribe adequate treatment in a timely manner, and to reduce mortality and disability rates [5,9].