No. 4 (2025) Social Sciences in the modern world: theoretical and practical research

ушбу мақолада сўнгги йилларда виртуал оламда содир этилаётган фирибгарлик жиноятлари ҳолати, уларни аниқлаш, уларнинг содир этилиш сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш, шунингдек мазкур жиноятчиликни олдини олиш самарадорлигини оширишга ижобий таъсир этувчи омиллар тўғрисида сўз юритилган бўлиб, амалий жиҳатдан виртуал содир этиладиган фирибгарлик ҳолатлари профилактикаси самарадорлигини оширишга хизмат қиладиган таклифлар ишлаб чиқилган.

В данной работе рассматривается развитие законодательства США в области борьбы с домашним насилием, начиная с 1970-х годов. В этот период были созданы важные правовые документы, такие как Модельный кодекс по домашнему насилию и Федеральный закон о насилии в отношении женщин (VAWA), принятый в 1994 году, который обеспечил защиту жертв и наказание преступников. Важным дополнением стал механизм «U-виз» для иммигрантов, пострадавших от насилия. В 1998 году была разработана «Модельная политика для преодоления насилия», которая акцентирует внимание на межведомственном взаимодействии и поддержке жертв. Автор утверждает, что законодательство США по борьбе с домашним насилием основывается на комплексном подходе, учитывающем локальные особенности и федеральную координацию для более эффективного решения проблемы.

Мазкур мақолада маъмурий суд ҳужжатларини қайта кўриш институтининг такомиллаштирилишига оид айрим масалалар ёритилган бўлиб, ушбу институтнинг ҳуқуқий асослари, қайта кўриш жараёнидаги муаммолар, амалиётда учрайдиган ҳолатлар ва уни такомиллаштиришга оид тавсиялар келтирилган.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев “8 январь – Ўзбекистон Республикаси прокуратура органлари ходимлари куни” муносабати билан байрам табрикларида Прокуратура органлари фаолиятига илғор иш услубларини ва рақамли технологияларни кенг жорий этиш, қонунлар ижроси устидан назорат механизмларини мунтазам такомиллаштириш, жиноятчиликка қарши курашиш ва тергов ишига замонавий илм-фан ҳамда амалиёт ютуқларини татбиқ этиш, ходимларнинг билим даражаси ва маънавий-маърифий савиясини ошириш, уларнинг фидокорона меҳнатини муносиб қадрлаш келгусида ҳам эътибор марказида бўлишига этибор қаратиб ўтдилар

Mazkur maqolada topologiyaning informatika sohasidagi o‘rni va ahamiyati yoritiladi. Informatikaning turli yo‘nalishlarida – grafiklar nazariyasi, kompyuter tarmoqlari, algoritmlar va dasturlashda topologik tamoyillarning qo‘llanilishi tahlil qilinadi. Bundan tashqari, ma’lumotlarni saqlash va uzatish jarayonlarida topologiyaning ahamiyati, sun’iy intellekt va kiberxavfsizlik bilan bog‘liq jihatlari o‘rganiladi. Olingan natijalar informatika va matematikani uyg‘unlashtirish orqali yangi texnologik yondashuvlarni rivojlantirishga xizmat qiladi.

Ushbu tezisda kompyuter grafikasi va vizuallashtirish texnologiyalari ning asosiy tushunchalari, rivojlanish yo‘nalishlari va ularning turli sohalardagi qo‘llanilishi o‘rganilgan. Tadqiqotda raster va vektor grafikasi, 2D va 3D modellashtirish, render texnologiyalari, GPU (grafik protsessor) va Ray Tracing kabi texnologiyalar batafsil tahlil qilingan.

Kompyuter grafikasi (KG) sohasidagi rivojlanish tezligi va uning amaliyotdagi ahamiyati kundan-kunga ortib bormoqda. Hozirgi kunda KG texnologiyalari, sun'iy intellekt va mashina o'qitish bilan uyg'unlashib, yangi imkoniyatlar yaratmoqda. Kompyuter grafikasi, vizual tasvirlar yaratish va tahrirlash orqali ko'plab sohalarda, jumladan, film sanoati, dizayn, tibbiyot, o'yinlar va ta'limda qo'llanilmoqda. Ushbu tezisda KG texnologiyalarining istiqbollari, yangi innovatsiyalar va amaliyotdagi o'rni haqida so'z yuritiladi. O'zgarishlar va rivojlanishlarni hisobga olgan holda, KG sohasining kelajakdagi imkoniyatlari haqida fikr bildiriladi.

Tezisda darsdan tashqari mashg‘ulotlarning turli shakllari masalan, klublar, seminarlar, tanlovlar va amaliy mashg‘ulotlar kabi metodik yondashuvlar muhokama qilinadi. Shuningdek, o‘quvchilarning amaliy ko‘nikmalarini rivojlantirishda samarali metodlar resurslar va baholash tizimlari haqida ma'lumot beriladi. Ushbu ishning maqsadi informatika va axborot texnologiyalari fanini o‘rgatish jarayonini yanada takomillashtirish va o‘quvchilarda mustaqil ishlash hamda amaliy bilimlarni shakllantirishga yordam berishdir.

Ushbu tezisda rabota texnikasi va avtomatlashtirishning zamonaviy sanoat, qishloq xo‘jaligi, xizmat ko‘rsatish sohasi hamda kundalik hayotdagi ahamiyati tahlil qilinadi. Rabotа texnikasining turlari, jumladan, sanoat, xizmat ko‘rsatish, avtonom va maishiy robotlar haqida batafsil ma'lumot beriladi. Shuningdek, avtomatlashtirish texnologiyalarining ishlab chiqarish jarayonlaridagi o‘rni, iqtisodiy samaradorligi va inson omilini qisqartirishdagi roli yoritiladi.

Ushbu maqolada muayyan adib va uning asarlarini o‘qitish metodikasi tahlil qilinadi. Adabiyotni o‘qitish jarayonida muayyan yozuvchi va uning ijodiy merosini chuqur anglash muhim ahamiyat kasb etadi. Maqolada asarlarning tahlili, interfaol va innovatsion usullardan foydalanish orqali o‘quvchilarning tanqidiy tafakkurini rivojlantirish metodlari bayon etiladi. Zamonaviy pedagogik yondashuvlar va texnologiyalar adabiyot ta’limining samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.

Sheshenlik sózlerde poetikalıq til, kórkem sóylew, poetikalıq sóylew áhmiyetli rol’ atqaradı: poetikalıq til – tildiń obrazlı, emocionallıq tásiri joqarı túri, ol kórkem ádebiyat penen sheshenlik sózlerde qollanılsa, kórkem sóylew – ulıwma til qurallarınıń estetikalıq jaqtan ájayıp, mánili qollanılıwı bolıp tabıladı. Al, poetikalıq sóylew bolsa poetikalıq til menen kórkem sóylewdiń ayrıqsha úylesimi, ol ádebiy shıǵarmalar menen birge sheshenlik sózlerde de ushırasadı.

Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasidagi davlat boshqaruvida manfaatlar to‘qnashuvi va korrupsiyaning oldini olish masalalari tahlil qilinadi. Maqolada manfaatlar to‘qnashuvi tushunchasi, uning huquqiy tabiati, xalqaro tajribalar va O‘zbekistonning amaldagi huquqiy tizimi o‘rganiladi. Bunda, korrupsiya va manfaatlar to‘qnashuvi jamiyatda tengsizlik, o‘zaro nizolarni keltirib chiqarishi, davlat boshqaruvidagi ishonchsizlikni kuchaytirishi mumkinligi ta’kidlanadi. Shu sababli, davlat boshqaruvini shaffoflashtirish, korrupsiyaga qarshi kurashishning samarali mexanizmlarini ishlab chiqish, davlat xizmatchilarining huquqiy savodxonligini oshirish, normativ-huquqiy hujjatlarni takomillashtirish zarurligi qayd etilgan. Maqolada xalqaro tajriba va amaliyotda olingan o‘rganishlar, shuningdek, manfaatlar to‘qnashuvi va korrupsiyaga qarshi kurashishda yuzaga kelgan muammolar va ularni bartaraf etish uchun takliflar keltirilgan.

Maqolada marketing tadqiqotlarning tayyor kiyimlar bozoridagi samaradorligini oshirish yuzasidan fikrlar keltirildi.

Mazkur maqola Ahmad Tabibiyning “Munisu-l-ushshoq” devonidan oʻrin olgan musaddaslarda qoʻllangan aruz vaznlari tahliliga bagʻishlangan. Maqolada Tabibiy ijodida ramal, hazaj va muzori’ bahrlari hamda ularning turli koʻrinishlari qoʻllanilgani atoqli adabiyotshunoslar fikrlari va vaznlar taqti’si bilan dalillangan.

Ushbu maqolada badiiy asarlarning inson hayotidagi o’rni va ahamiyati, bugungi kunda yoshlarni kitobxonlikka keng targ’ib qilish masalalari, Ahmad Lutfi Qozonchining “O’gay ona” asaridagi ruhiyat chizgilari yoritilgan.

Ushbu maqolada korrupsiyaning oliy ta’lim tizimi va inson ma’naviyatiga salbiy ta’siri tahlil qilinadi. Korrupsiya nafaqat ta’lim sifatini pasaytiradi, balki jamiyatda adolatsizlik va ishonchsizlik muhitini yaratadi. Shuningdek, u yosh avlodning ma’naviy qadriyatlariga putur yetkazib, ularning kelajakdagi faoliyatiga ham zarar keltiradi. Maqolada korrupsiyaning oldini olish choralari va ta’lim tizimida shaffoflikni ta’minlash yo‘llari muhokama qilinadi.

Maqolada tizimli fikrlash ko‘nikmasining kompetensiya sifatidagi ahamiyati tahlil etilgan. O‘zbekistonda ta’lim jarayonida kompetensiyaviy yondashuvni rivojlantirish, o‘qituvchilarning tayanch kompetensiyalarini shakllantirish va baholash masalalari ko‘rib chiqilgan. Shuningdek, tizimli fikrlash kompetensiyasining asosiy xususiyatlari, uning ta’lim jarayonidagi o‘rni va zamonaviy metodologik yondashuvlar bilan bog‘liqligi yoritilgan. Maqolada kompetensiyalarni shakllantirish va rivojlantirish bo‘yicha tadqiqotlar tahlil qilingan.

Сўнгги пайтларда маҳорат дарси музейга ташриф буюрувчиларни халқ ижодининг амалий турлари билан таништиришнинг кенг ёйилган усулига айланди.

В статье рассматриваются особенности учёта кассового исполнения расходов государственного бюджета, включая порядок регистрации и контроля фактического расходования средств.Анализируются принципы отражения кассовых операций, их соответствие бюджетной классификации и установленным лимитам. Также раскрываются основные этапы учёта и его значение для исполнения государственных обязательств.

This article also addresses the theme of news and messenger in Hazrat Navoi's works in small lyrical genres, particularly in his rubaiyat. The results of research on the topic of news and messenger in the works of Alisher Navoi in the small genre found in the divans included in the collections "Badoye' ul-bidoya," "Navodir un- nihoya," and "Khazoyin ul-maoniy" showed that it is found only in the rubai genre.

Intellektual va madaniy huquqlar insonning ikkinchi avlod huquqlari sirasiga kirib, shaxsning ijodiy salohiyatini ro‘yobga chiqarish va madaniy hayotda ishtirok etish imkoniyatini ta’minlaydi. Yuqoridagi paragraflarda asoslab berilganidek bu huquqlar inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi, Iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt kabi xalqaro-huquqiy hujjatlarda e’tirof etilgan.

Короткие рассказы занимают значительное место в творчестве Марка Твена, подчёркивая его литературное мастерство. Жанр короткого рассказа становится инструментом социальной критики, философских размышлений и отражения национального характера. В отличие от романов, таких как «Приключения Гекльберри Финна» или «Приключения Тома Сойера», где Твен раскрывает масштабные сюжеты, малая проза иллюстрирует его умение сконцентрировать глубокий смысл в лаконичной форме. Этот жанр позволяет писателю экспериментировать с повествовательными техниками, юмором и сатирой, что делает его вклад в развитие американской литературы уникальным. Изучение малой прозы в его произведениях помогает проследить эволюцию американского короткого рассказа и его влияние на мировую литературу. В данной работе анализируются ключевые научные труды о жанре короткого рассказа в творчестве Твена с акцентом на англоязычные и русскоязычные источники. Также здесь раскрываются особенности малой прозы писателя.

Ushbu maqola Mahmudxo‘ja Behbudiyning merosini va uning bugungi kunda o‘rni haqida so‘z yuritadi. Behbudiyning ta'lim, madaniyat va siyosat sohasidagi islohotlari, uning Turkistonning jadidchilik harakati va umumiy rivojlanishidagi ahamiyati yoritiladi. Maqola, Behbudiyning o‘z zamonida amalga oshirgan islohotlari va bugungi kunda uning g‘oyalari va ishlari qanday qadrlanayotganini tahlil qiladi. Shuningdek, maqolada Behbudiyning o‘zbek ta'lim tizimi, madaniyat va ilm-fan rivojiga qo‘shgan hissasi hamda uning merosi asosida hozirgi kunda olib borilayotgan islohotlar haqida fikrlar bildirilib, Behbudiyning tarixi va zamonasi bilan bog‘liq qimmatli saboqlar taqdim etiladi.

Rekombinant DNK texnologiyalari, gen terapiyasi, monoklonal antitanalar va biopolimerlar asosida ishlab chiqilgan dorilarning ahamiyati ilmiy dalillar asosida tahlil qilingan. Shuningdek, biotexnologik vaktsinalar, ekologik xavfsizlik va zamonaviy diagnostika usullari farmatsevtika sanoatini rivojlantirishdagi asosiy yo‘nalishlar sifatida ko‘rib chiqilgan. Mazkur maqolada farmatsevtika sanoatida biotexnologiyaning o‘rni va uning dori vositalarini ishlab chiqarish, sifati va samaradorligini oshirishdagi roli yoritilgan.

Mazkur maqolada Hindistondagi fatvo berish markazlarining faoliyati va ular tomonidan chiqarilgan fatvolar tahlil qilinadi. Fatvo berish markazlari, asosan, diniy masalalarda musulmonlar orasida qarorlar chiqarish va diniy sohada yo‘l-yo‘riq ko‘rsatishda muhim rol o‘ynaydi. Hindistonda mavjud bo‘lgan turli diniy tashkilotlar va fatvo markazlari, asosan, o‘ziga xos diniy qarashlar va an’analar asosida fatvolar chiqaradilar. Ushbu maqolada fatvo berish markazlarining strukturasini, ularning asosiy faoliyatini va musulmonlar jamiyatida qanday ijtimoiy, diniy va siyosiy ta’sirga ega ekanligini ko‘rib chiqamiz.