c
Do^tor axfiorotnomasi 2013, № 3 Фестниқррача
9
IgM в иммуноферментном анализе, В кн. Гепатит В, С, D и G - проблемы изучения, диагностики, лечения и профилак-
тики, Москва, 1997, с. 44-45
5.
Лопаткина Т.Н., Клиника гепатита С. Вирусные гепатиты: достижения и перспективы, 1997, №1, с. 12-16
6.
Soni Р., Pusheiko G.M., Dhillon А.Р., Harrison TJ., Genetic diversity of hepatitis C virus: Implication for pathogenesis treatment
and prevention - Lancet, 1995, V. 345, №8949, p. 562-566
7.
Жаворонок C.B., Михайлов М.И., Крысенке И.А. и др, Вирусные гепатиты В и С у лиц, пострадавших от аварии на ЧАЭС,
Новые направления в гепатологии: Тезисы международного Фальк Симпозиума № 92, Санкт-Петербург, 1996, с. 140
8.
Голосова Т.В., Сомова А.В. и др., Гепатиты В, С и D и их профилактика в учреждениях службы крови; В кн. Гепатит В, С и
D, Москва, 1995, с. 36
9.
Kurt Н. Chau, George J. Dawson et al, IgM-antidiv response to hepatitis C virus antigens in acute and chronic post-transfusion
non-A non-B hepatitis, J. Virological Methods, 1991, V. 35, p. 343-352
10.
Battegay M., Immunity to hepatitis C virus, A father piece to the puzzle - Hepatology, 1996, V. 24, № 4, p. 961-964
GEPATIT C KASALLIGINING EPIDEMIOLOGIK ASPEKTLARI
samarqand davlat tibbiyot instituti,
yoqumli kasalliklar va epidemiologiya kafedrasi
Dolzarbligi.
Ayni
damda
mutaxassis-
laming baholashicha, gepatit C kasalligi bilan
dunyo ahoiisining 3% ga yaqin aholisi has-
talangan. Shulardan 20% ga yaqini gepatit C
kasaliining o’tkir turi bilan, 70% ga yaqini esa
surunkali shakli bilan og’rugan. Shuni alohida
qayd etish lozimki, bu ko’rsatgichlar aniq
bo’lmasdan, 70% hollarda gepatit C kasalligi
belgilarsiz namoyon bo’lganligi bois, ko’pchilik
hollarda
tashxislanmasdan
qoladi.
Bu
kasallikning
asosiy
xususiyati
shundaki,
aksariyat hollarda kasallik surunkali shaklga
o’tishi bilan xarakterlanadi. 50-85% hollarda
gepatit C kasalligi surunkali shaklga o’tadi. 20-
30% hollarda surunkali gepatit S jigar sirrozi va
jigar saratoni rivojlanishi bilan ya- kunlanadi.
(Лопаткина Т.Н., 1997).
Virusli gepatit C kasalligining oldini olish
muammosini, uning maxsus profilaktikasida
qo’llaniladigan dori vositalarining yo’qligi bilan
tushuntirish
mumkin.
Bu
holatni
qo’zg’atuvchining yuqori genetik geterogen-
ligi, genotiplari sonining ko’pligi va virus
serotipi bilan bog’lash mumkin. Shu bois, ham
ayni damda gepatit C kasalligining oldini
olishda bu kasallikning nospesifik profilakti-
kasi birinchi o’rinda turadi. Gepatit C kasal-
ligining nospesifik profilaktikasining samarali
usullarini yaratish uchun bu kasallikning
uzatilish
yollarini
va
yoshga
xos
ko’rsatgichlarini aniqlash lozim (Soni P.,
Pusheiko G.M., Dhillon A.P., Harrison T.J.,
Genetik diversity of hepatitis C virus: Impli-
cation for pathogenesis treatment and prevention
- Lancet, 1995, V. 345, №8949, s. 562-
566).
Tekshirish usullari: Shu maqsadda biz
Samarqand shaxridagi 1 son Yuqumli kasalliklar
klinik
shifoxonasida
2012-2013
yillarda
«gepatit С» tashxisi bilan davolanib chiqqan 44
bemoming kasallik tarixini taxlil etdik. Ulardan
ayollar - 22, erkaklar - 22 kishini tashkil etdi.
Bemorlaming yoshlari quyidagichaga: 0-14
yoshgacha 3 bemor, 14 yoshdan 20 yoshgacha 5
bemor, 20-30 yoshgacha 17 bemor, 30-40
yoshgacha 16 bemor, 40 yoshdan kattalar -3
bemor
murojaat
etgan.
Bemorlaming
manzilgohlari taxlil qilinganda, qishloq aholisi -
31 bemor. Shahar aholisi - 13 bemomi tashkil
qildi. Bemorlar quyidagi tu- manlardan murojaat
etishgan: Payariq - 6, Ur- gut - 11, Pastdarg’om
- 6, Oqdaryo - 3, Ishtixon - 1, Jomboy - 2, Tayloq
- 4, Bulung’ur - 2, Samarqand tumanidan - 7 va
Jizzax viloyatidan 2 bemor qabul qilingan.
Bemorlaming shifoxonaga tushish oylari taxlil
etilganda, yanvar - 4, fevral - 7, mart - 6, aprel -
7, may - 2, iyun - 1, iyul - 2, avgust - 2, sentyabr
- 1, oktyabr - 4, noyabr - 7, dekabr - 1.
Bemorlar tashxisi bilan taxlil qilinganda
41% (18 bemor) izida kasallikning o’tkir shakli,
59% (26 bemor) da surunkali shakli aniqlandi
Gepatit C kasalligi o’tkir shakli og’irlik darajasi
bo’yicha quyidagicha taqsimlandi: yengil shakli
- 5 bemor, o’rta og’ir shakli - 4, og'ir shakli - 5
bemopda uchradi. Atipik shakliaridan sariqsiz
shakli - 2, subklinik shakli - 2 bemorda
aniqlandi. Shulardan - 7 bemorda ka: allik
cho’ziluvchan
Shukurov F.,
Qurbonova L.,
Ro`ziyeva M.
.(Doctora\f>orotnomasi2013, № 3 <Вестни\врача
10
shaklda kechdi. «Surunkali gepatit C» tashxisi bilan
bemorlar quyidagi og’irlik darajalari bo’yicha
taqsimlandi: «Minimal faollik darajasi» - 6
bemorda, «Past faollik darajasi» - 7, «o’rtacha
faollik darajasi» - 8, «yuqori faollik darajasi» - 6
bemorda
aniqlandi.
Bemorlaida
kasallik
asoratlaridan jigar sirrozi 4 bemorda (10%) uchradi.
Btmorlaming epidemiologik anamnezi taxlil
etilganda ayollaming aksariyati uy bekasi, bittasi
bog’cha tarbiyachisi, bir o’quvchi borligi aniqlandi.
Kasallikning yuqish yo’llari taxlil etilganda
quyidagilar
aniqlandi:
bemorlaming
5
tasi
operatsiyalami boshidan o’tkazganligi ma’lum
bo’ldi. Ayol- lar orasida abort qildirganlari, tyg’ruq
Kesar kesish operatsiyasi orqali amalga oshiril-
ganlari ham aniqlandi (5 bemor). Bir bemor
appendektomiya operatsiyasini boshdan o’tkazgan.
Bemorlardan 9 tasining bir yil davomida tishlarini
davolatganligi,
ulardan
uchtasining
tish
quydirganligi ma’lum bo’ldi.
Adabiyotlar
1.
Gabrilova N.I., Aprobasiya I klinicheskoe znanie test-sistemi dlya oprideleniya antitel к virusu gepatita S klassa IgM v
immunofermentnom analize, V kn. Gepatit B, S, D I G -promlemi izucheniya, diagnostiri, lecheniya 1 pro- filaktiki, Mosrva,
1997 g, s-44-45.
2.
Lapaikin T.N., Klinika gepatita S. Virusnie gepatite: dostijenie I perspektivi, 1997 g №1. s-12-16.
3.
Soni P.. Pusheiko G.M., Dhillon A.P., Harrison T.J., Genetik diversity of hepatitis S virus: Implication for pathogenesis
treatment and prevention-Lancet, 1995, V. 345, №8949, s. 562-566).
4.
L’vov R.K., Virusniy gepatit S - «laskoviy ybiytsa», Ross. Gastroenterologicheskiy juroal, 1995 g № 1. S.4-6.
5.
Onishenko G.G., Shaxgil’ldyan I.V. «Medisina dlya vsex». 1999 g, s. 1-Зю
6.
Balayan M.S., Mixaylov M.I. «Virusyie gepftiti». M., 1999 g.
7.
Kojevnikova G.M. «Vaksinftsiya». 1999 g s. 4-5.
8.
V.V.Zverov, I.N. «Litkina», 2001g
Urunbayeva D.A., Najmutdinova D.K.,
Sadikova N.G., Artikova D.M., Avazova N.
Qandli diabet 2 tip (QD 2) tarqalishining ko’pligi
va doimo o’sib turishi JSST ekspertlari tomonidan aholi
o’rtasidagi noinfeksion epidemiya kabi bu kasallikni
aniqlashga imkon berdi [1]. Endokrin kasalliklarni tarqalish
tizimida qalqonsimon bez kasalliklari liderlik o’mini
egallaydi [2]. QD 2 tip rivojlanishining asosiy omillaridan
biri giperinsulinemiya va insulinrezistentlikdir. Ko’rsatib
o’tilgan
omillar
qalqonsimon
bezdagi proliferativ
o’zgarishlar yuzaga kelishiga sabab bo’ladi, bu esa qator
tireoid kasalliklarni yuzaga keltiradi, shu qatorda
tugunlarni ham [7].
Oxirgi yillarda qator ilmiy ishlar chop etilgan, QD 2 tipli
bemorlarida qalqonsimon bezning struktur va funksional
holatiga bag’ishlangan [3,5]. Qator mualliflar ma’lumotiga
asosan, keng tarqalgan QD 2 tipda turli xil tireoid kasallikklar
uchraydi [3]. Bunda QD 2 tip rivojlanishining asosiy
patogenetik
omili
giperinsulinemiya
va
insulinorezistentlikga bog’liqligi aniqlangan, oxirgi holatlar
esa qalqonsimon bezdagi proliferasiyani indusirlab bezda
patogenetik o’zgarishlaga olib keladi, shu bilan birga tireoid
3 bemorga esa oxirgi bir yil davomida
statsionarda qon preparatlarini quyganligi
aniqlandi: erkaklaming ish joylari so’rab su-
rishtirilganda ulaming ko’pchiligi ishsiz bo’lib,
vaqtinchalik
xorij
davlatlarida
ishlab
kelganliklari ma’lum bo’ldi (4 bemor). 9 bemor
esa kasallik sababini hech qanday omil bilan
bog’lamasligini
ta’kidladi.
Gepatit
C
kasalligining boshqa uzatilish yo’llari muhum
emas. Gepatit C kasalligining boshqa epide-
miologik
xususiyatlaridan
biri,
bemorlar
yoshining o’zgarishidadir.
Xulosa:Taxlillar
natijasida
shu
narsa
ma’lum bo’ldiki, Gepatit C kasalligi ayni damda
asosan 20-40 yoshlar orasida ko’p uchramorda,
buning sababini esa yoshlaming turli parenteral
in’eksiyalami boshidan o’tkazishi, tishlarini
davolatishlari bilan bog’lash mumkin. Gepatit C
kasalligining oldini olish uchun tibbiyot
xodimlari bilan aholi bir yoqadan bosh
chiqarishlari lozim.
QANDLI DIABET II TIP KASALLIGIDA TIREOID
PATOLOGIYA
