Тадқиқот объектлари бўлиб, Тошкент шаҳридаги спорт мажмуалари базасида шуғулланувчи профессионал спортчилар, тажриба ҳайвонлари ҳисобланади. Тадқиқот предмети эса, кучайтирилган жисмоний, руҳий ва иссиқлик таъсири шароитида профессионал спортчиларнинг саломатлигини муҳофаза қилиш ва уларнинг овқатланишини оқилона ташкил қилиш.
Тадқиқот мақсади: Ўзбекистон Республикаси шароитида профессионал спортчиларнинг оқилона овқатлантиришнинг илмий асосларини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот усуллари: Қўйилган вазифаларни ҳал қилиш учун гигиеник, тиббий-биологик, биокимёвий, статистик текшириш усуллари ва анкета маълумотларидан фойдаланилган.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Ўзбекистон республикаси профессионал спортчиларининг касбий маҳоратлари, жинс, ёш гуруҳлари, спорт тури, иқлим шароитлари ва овқатланишдаги миллий хусусиятларга боғлиқ ҳолда асосий овқатли моддалар ва энергия бўлган аввал ўрганилмаган эҳтиёжлари аниқланган.
Спортчиларнинг айрим фаолият турлари учун жисмоний фаоллик коэффицентлари ўрнатилган. Спорт турлари, ёш-жинс хусусиятлари ва касбий маҳоратлари бўйича ўртача кунлик хронометраж асосида спортчиларда энергия сарфи аниқланган. Миллий урф-одатлар, аньаналар, ва иссиқ иқлим билан боғлиқ ҳолда Ўзбекистон терма жамоалари ва Олимпия аъзоларининг амалдаги овқатланиш ҳолати ва ичимлик ичиш тартибининг ўзига хос хусусиятлари ўрганилган. Юқори жисмоний ва руҳий юкламалар тушиш шароитида овқатнинг микронутриентли таркибини яхшилаш усуллари ва асосий овқат рационига қўшимчалар киритиш зарурлиги аниқланган. Спортчилар учун биологик фаол қўшимчаларга токсикологик паспортлар ишлаб чиқилган. Профессионал спортчиларнинг овқатланишини оқилона ташкил қилиш бўйича киритилган тадбирларнинг самарадорлиги баҳоланган.
Ишнинг амалий аҳамияти. Профессионал спортчиларнинг касбий маҳорати, ёш-жинс хусусиятларини ҳисобга олиб, барча спорт турлари бўйича миллий ўртача кунлик овқатланиш меёрлари ишлаб чиқилган ва ЎзР ССВ томонидан тасдиқланган (СанҚ ва М лар: 0126-01; 0140-03; 0139-03).
Тадбиқ даражаси ва унинг иқтисодий қиймати: тадқиқот натижалари ЎзР ССВ, санитария эпидемиология назорати бош бошқармаси (СЭНББ), ЎзР жисмоний тарбия ва спорт Қўмитасида тадбиқ қилинган, ҳамда кураш, эркин кураш, бокс, оғир атлетика, сузиш ва бошқа спорт турлари бўйича Миллий терма жамоалари, республика спорт коллежларида овқатланишни ташкил қилишда қўлланмоқда.
Қўлланиш соҳаси: овқатланиш гигиенаси, жисмоний тарбия ва спорт.
Тадқиқот объектлари: болалар, оила ва мактабгача болалар муас-сасаларидаги овқат рационлари, биологик фаол овқат қўшимчалари, тажриба остидаги ҳайвонлар.
Ишнинг мақсади: Мактабгача болалар муассасаларида биологик фаол овқат қўшимчаларини қўллаш йўли билан болаларнинг овқат рационларини мутаносиблашиинг самарали услубларини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот усуллари: гигиеиик, тиббий-биологик, токсикологик, биоки-мёвий, кимёвий, сўров ва статистик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: болалар кундалик овкат рационларининг озуқавий ва биологик қийматлари оилавий овқатланиш ва мактабгача болалар муассасаларидаги овқатланиш билан боғлиқлиги ва микронутриентларга бўлган эҳтиёжни озиқ-овқат маҳсулотларини истеъмол қилиш микдорини ошириш билан кондириб бўлмаслиги аниқланган.
Биологик фаол овқат қўшимчаларини гигисник ва токсикологик текшириш натижасида мактабгача болалар муассасаларидаги овқат рацион-ларида танқис бўлган С, А, В6, В,2 ва Д витаминлари, фолат кислотаси, кальций, магний, алмаштириб бўлмайдиган аминокислоталарга бой бўлган маҳаллий «Биовит» биологик фаол қўшимчаси танлаб олинди ва кўлланилди. Натижада, болалар овқатларининг биологик киймати ошишига, азот баланси, оқсил сўрилиши, сийдикдаги азот моддалари, С витамини алмашинувининг биокимёвий кўрсаткичлари меъёрий ҳолатга келишига эришилди.
Мактабгача болалар муассасаларида биологик фаол овкат қўшимчаларини қўллашни гигиеник асослаш ва уларнинг самарадорлигини баҳолаш бўйича янги услубий ёндашув ишлаб чиқилди.
Амалий ахамияти: изланишлар натижасида соғлиқни сақлаш амалиёти учун Узбекистан Республикаси СанҚМ, 2 та услубий қўлланма, ва овқатланиш ҳолатини баҳолаш услуби ишлаб чиқилган ва тасдиқланган.
Тадбиқ этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: олинган натижалар Республика миқёсида тадбиқ этилган ва аҳоли саломатлигини сақлашда муҳим роль ўйнаб, халқ хўжалигида, умумпрофилактик, ижтимоий, экологик-гигисник аҳамиятга эга.
Қўлланиш (фойдаланиш) соҳаси: профилактик тиббиётда ва гигиена амалиётида, ўқув жараёнида.
В современном мире нет такой сферы культуры, которая бы не подверглась влиянию глобализации. Не осталась в стороне и одна из наиболее консервативных сфер жизнедеятельности человека - культура питания. Под культурой питания в современных исследованиях понимается «совокупность явлений в жизнедеятельности человека, которые связаны с пищей и питанием (употреблением пищи) - наборы пищевых продуктов, способы их обработки, технологии приготовления блюд и кулинарных изделий, рецептуры, традиции пищевых предпочтений или пищевых ограничений и запретов, режим питания, формы организации трапез, застольный этикет и ритуалы» (Булатов, Сефербеков, 2018. С. 7).
Парентеральное питание (ПП) – наиболее сложный и технологичный вариант клинического питания, осуществляемый путем внутривенного введения в организм питательных веществ. Оно предназначено для больных, у которых невозможно или недостаточно применение других способов питания и занимает высшую ступень в иерархии вариантов клинического питания, поскольку считается наиболее сложным как по технике проведения, так и по разнообразию принятия решений при его назначении в клинической практике у наиболее тяжелого контингента больных. Одной из основных причин смерти у пациентов при полиорганной недостаточности, является развитие иммунного и воспалительного ответа. Ряд исследований показал снижение тяжести и частоты развития септических осложнений, у пациентов на энтеральном питании, после тяжелых механических и термических травм, после объёмных оперативных вмешательств, также оно позволяет сохранять и поддерживать барьерную функцию кишечника, что предотвращает транслокацию микрофлоры. Исходя из вышесказанного, можно предположить, что энтеральное питание будет иметь положительный эффект и на течение при полиорганной недостаточности.
Правильное и сбалансированное питание имеет важное значения для ребенка. Нарушение питания (Белково-энергетическая недостаточность питания БЭНП) у детей раннего возраста приводит к большим необратимым патологиям, которые влияют на общее состояние,физическое и психомоторное развитие ребенка. По статистике Узбекистана дети с 6-24месяцев 94% - не получают минимального допустимого рациона питания для роста и развития, доля детей с недостаточным весом 2,6% , с избыточным весом составляет 4,6%
Мақолада функционал овқатланиш маҳсулотларидан фойдаланиб, организмда ош тузини пасайтиришни таъминлаш самарадорлигини баҳолаш натижалари келтирилган.
Изланишлар калийга бой ва натрий миқдори кам бўлган маҳаллий маҳсулотлардан тайёрланган “NUMA Функционал овқатланиш маҳсулотлари функционал овқатланиш маҳсулотларини қабул қилган талабаларда сийдик орқали натрийнинг чиқариб юборилиш даражасининг ошишига олиб келиши исботлаб берилган.
Парентеральное питание (ИИ) — наиболее сложный и технологичный вариант клинического питания, осуществляемый путем внутривенного введения в организм питательных веществ. Оно предназначено для больных, у которых невозможно или недостаточно применение других способов питания и занимает высшую ступень в иерархии вариантов клинического питания, поскольку считается наиболее сложным как по технике проведения, так и по разнообразию принятия решений при его назначении в клинической практике у наиболее тяжелого контингента больных. Одной из основных причин смерти у пациентов при полиорганной недостаточьности, является развитие иммунного и воспалительного ответа. Ряд исследований показал снижение тяжести и частоты развития септических осложнений, у пациентов на энтеральном питании, после тяжелых механических и термических травм, после объёмных оперативных вмешательств, также оно позволяет сохранять и поддерживать барьерную функцию кишечника, что предотвращает транслокацию микрофлоры. Исходя из вышесказанного, можно предположить, что энтеральное питание будет иметь положительный эффект и на течение при полиорганной недостаточьности.
Parenteral ovqatlanish (PN) klinik ovqatlanishning eng murakkab va texnologik varianti bo'lib, ozuqa moddalarini organizmga tomir ichiga yuborish orqali amalga oshiriladi. Bu ovqatlanishning boshqa usullaridan foydalanish mumkin bo'lmagan yoki etarli bo'lmagan bemorlar uchun mo'ljallangan va klinik ovqatlanish variantlari ierarxiyasida eng yuqori darajani egallaydi, chunki u texnika jihatidan ham, xilma-xilligi jihatidan ham eng qiyin hisoblanadi. bemorlarning eng qiyin kontingentida klinik amaliyotda uni buyurishda qaror qabul qilish. . Ko'p organ etishmovchiligi bo'lgan bemorlarda o'limning asosiy sabablaridan biri immunitet va yallig'lanish reaktsiyasining rivojlanishi hisoblanadi. Bir qator tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, enteral oziqlanish bilan og'rigan bemorlarda, og'ir mexanik va termal jarohatlardan so'ng, katta jarrohlik aralashuvlardan so'ng, bu ichakning to'siq funktsiyasini saqlab qolish va saqlashga imkon beradi. mikrofloraning translokatsiyasini oldini oladi. Yuqorida aytilganlarga asoslanib, enteral oziqlanish ko'p a'zolar etishmovchiligi kursiga ijobiy ta'sir qiladi deb taxmin qilish mumkin.
Тадкиқот объектлари: болалар, оила ва мактабгача болалар муассасаларидаги овқат рационлари, биологик фаол овқат қўшимчалари, тажриба остидаги ҳайвонлар.
Ишнинг мақсади: Мактабгача болалар муассасаларида биологик фаол овқат қўшимчаларини қўллаш йўли билан болаларнинг овқат рационларини мутаносиблашнинг самарали услубларини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот усуллари: гигиеник, токсикологик, биокимёвий, кимёвий ва статистик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: болалар кундалик овқат рационларининг озуқавий ва биологик қийматлари оиладаги овқатланиш ва мактабгача тарбия муассасаларидаги овқатланиш билан боғлиқлиги ва микронутриентларга бўлган эҳтиёжни озиқ-овқат маҳсулотларини истеъмол қилиш микдорини ошириш йўли билаи қондириб бўлмаслиги аниқланган.
Биологик фаол овқат кўшимчаларини гигиеник ва токсикологик тскшириш натижасида мактабгача болалар муассасаларидаги овқат рационларида танқис бўлган С, А, В6, В12 витаминлари, фолат кислотаси, кальций, магний, алмаштириб бўлмайдиган аминокислоталарга бой бўлган маҳаллий «Биовит» биологик фаол қўшимчаси танлаб олииди ва қўлланилди. Натижада, болалар овқатларининг биологик қиймати ошишига, азот баланси, оқсил сўрилиши, сийдикдаги азот моддалари, С витамини алмашинувининг биокимёвий кўрсаткичлари мсъёрий ҳолатга келишига эришилди.
Мактабгача тарбия муассасаларида биологик фаол овқат қўшимчаларини қўллашни гигиеник асослаш ва уларнинг самарадорлигини баҳолаш бўйича янги услубий ёндашув ишлаб чиқилди.
Амалий ахамияти: изланишлар натижасида соғликни саклаш амалиёти учун Ўзбскистон Рсспубликаси СанҚМ, 2 та услубий қўлланма, 1 та овқатланиш ҳолатини баҳолаш услуби ишлаб чиқилган ва тасдиқланган.
Тадбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: олинган натижалар Республика миқёсида тадбиқ этилган ва аҳоли саломатлигини сақлашда муҳим роль ўйнаб, халқ хўжалигида, умумпрофилактик, ижтимоий, экологик-гигисник ахамиятга эга.
Қўллаииш (фойдаланиш) соҳаси: профилактик тиббиётда ва гигиена амалиётида, ўқув жараёнида.
Питание – это потребление необходимых питательных веществ для поддержания хорошего здоровья и функционирования организма. В современном мире люди перешли от традиционных моделей питания к полуфабрикатам, что привело к увеличению распространенности болезней пищевого происхождения. По данным Всемирной организации здравоохранения (ВОЗ), примерно 1 из 10 человек во всем мире ежегодно страдает от болезней пищевого происхождения, и большинство этих случаев можно предотвратить с помощью правил гигиены и безопасного питания (1). Следовательно, современные гигиенические требования являются актуальными и необходимыми для рационального питания.
Parenteral ovqatlanish (PN) klinik ovqatlanishning eng murakkab va texnologik varianti bo'lib, ozuqa moddalarini organizmga tomir ichiga yuborish orqali amalga oshiriladi. Bu ovqatlanishning boshqa usullaridan foydalanish mumkin bo'lmagan yoki etarli bo'lmagan bemorlar uchun mo'ljallangan va klinik ovqatlanish variantlari ierarxiyasida eng yuqori darajani egallaydi, chunki u texnika jihatidan ham, xilma-xilligi jihatidan ham eng qiyin hisoblanadi. bemorlarning eng qiyin kontingentida klinik amaliyotda uni buyurishda qaror qabul qilish. . Ko'p organ etishmovchiligi bo'lgan bemorlarda o'limning asosiy sabablaridan biri immunitet va yallig'lanish reaktsiyasining rivojlanishi hisoblanadi. Bir qator tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, enteral oziqlanish bilan og'rigan bemorlarda, og'ir mexanik va termal jarohatlardan so'ng, katta jarrohlik aralashuvlardan so'ng, bu ichakning to'siq funktsiyasini saqlab qolish va saqlashga imkon beradi. mikrofloraning translokatsiyasini oldini oladi. Yuqorida aytilganlarga asoslanib, enteral ovqatlanish ko'p a'zolar etishmovchiligining rivojlanishiga ijobiy ta'sir qiladi deb taxmin qilish mumkin.
Мақолада Республикада озиқ-овқат маҳсулотларини экспорт- импорт қилиш масалалари тадқиқ қилинган ва ҳозирги ҳолати таҳлили келтирилган. Олиб борилган тадқиқотлар ва таҳлил натижалари асосида озиқ- овқат маҳсулотларини экспорт-импорт қилишни ривожлантириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган.
Здоровье населения зачастую определяется образом жизни и социально - экономическими условиями.В настоящее время в Узбекистане охрана состояния здоровья студентов является одним из пунктов закона об образовании. Состояние здоровья студентов непосредственно оказывает влияние на качество образовательного процесса, поскольку обучение различным дисциплинам на современном этапе развития высшей школы требует от студентов больших умственных, физических и психо -эмоциональных затрат. Анализ литературы показал, что вопросы здоровья и адекватности питания обучающейся молодежи в сравнительном аспекте пищевого статуса отечественных и зарубежных студентов - медиков освещены недостаточно и требуют более глубокого научного изучения.
Законом Республики Узбекистан «О поддержке грудного вскармливания и требованиях к продуктам питания для младенцев и детей раннего возраста» №ЗРУ-574 от 23.10.2019 г., определены полномочии государственных органов в сфере поддержки грудного вскармливания и обеспечения продуктами питания младенцев и детей раннего возраста, в том числе и по проведению разъяснительной работы по рациональному питанию матерей, младенцев и детей, а также о важности дополнительного питания для детей с шестимесячного возраста и продуктов прикорма.
Ushbu sharh og'ir bemorlarda ovqatlanish bo'yicha meta-tahlillarni taqdim etadi, ASPEN/SCCM (2017), SSC (2012, 2021), ESPNIC (2020) va SSC (2020) bolalar sepsisi bo'yicha tavsiyalar. Yangi dalillarga asoslangan ESPNIC (2020) qo'llanmasi tanqidiy pediatriya uchun mavjud ASPEN (2017) tavsiyalarining ko'pini to'ldiradi. SSC Bolalar uchun ko'rsatmalar (2020) sepsis/septik shok (SS) bo'lgan bolalar uchun kuchli ovqatlanish bo'yicha tavsiyalarni ishlab chiqish uchun to'g'ridan-to'g'ri dalillar va etarli dalillarni oshkor etmadi. Ko'pgina savollar hal etilmayapti, bu tizimli o'rganishni talab qiladi. Pediatriya intensiv terapiyasida protein-energetika etishmovchiligini baholash va tuzatish bo'yicha adabiyotlarni qidirishda bir nechta randomizatsiyalangan klinik tadqiqotlar mavjud. So'nggi o'n yil ichida ovqatlanish terapiyasini tavsiya qiladigan bir qator kichik va katta pediatrik tadqiqotlar nashr etildi. Biroq, bemorlarning yoshi va patologiyasi, kasallikning og'irligi va qo'shma kasalliklarning mavjudligi va ovqatlanish holati bo'yicha bolalarning ICUlarining heterojenligini hisobga olgan holda, bitta ovqatlanish strategiyasi barcha intensiv bemorlarga qo'llanilishini kutish haqiqatga to'g'ri kelmaydi. bemorlarni parvarish qilish. Shu sababli, ko'pchilik klinisyenler patologiyani, uning zo'ravonligini, boshlang'ich ovqatlanish holatini va turli xil ovqatlanish terapiyasining xavf / foyda nisbatini hisobga olgan holda bolalarning ovqatlanishiga individual yondashuv zarurligini ta'kidlaydilar. O'rganilayotgan muammo bo'yicha keng qamrovli adabiyotlarni izlash sepsis / SS bo'lgan bolalar uchun kuchli ovqatlanish bo'yicha tavsiyalarni aniqlamadi. Bu sepsis / SS bilan og'rigan bolalarda protein-energetika etishmovchiligini o'rganish va tuzatish bo'yicha kelajakdagi tadqiqotlar zarurligini taqozo etadi.
В статье рассмотрены вопросы обеспечения продуктами детского питания, определены и систематизированы факторы, влияющие на их количество и качество, предположена формула определения емкости рынка детского питания.
Тиш-жаг тизими тараккиётининг морфологик хусусиятларини озикданиш турига кура }фганиш.
The quality and chemical composition of food products have a huge impact on human health, in particular on oral health. This article compares the condition of the hard tissues of the teeth, the level of hygiene and the health of the gums in children with different nutrition systems. The study involved 98 children aged 6-12 years, who were divided into two groups depending on the principles of nutrition in their families. The level of oral health was assessed by the following indices: the intensity of caries, the Fedorov-Volodkina hygiene index and the PMA index.As a result of our research, we came to the conclusion that the level of hygiene, enamel caries resistance and gum condition in children from families whose parents adhere to the principles of proper nutrition is much better.