Дети в возрасте от 10 до 14 лет - это особый контингент в составе населения, состояние здоровья которого является барометром социального благополучия и предвестником изменений в здоровье нации в последующие годы
Jigar kasalliklari ko'payish tendentsiyasining kuchayishi jigar patogenezini o'rganishni va gepatotsitlardagi patobiokimyoviy o'zgarishlarni bartaraf etadigan samarali gepatoprotektorlarni izlashni talab qiladi: antioksidant mudofa faolligining pasayish fonida lipid peroksidatsiyasining kuchayishi fermentlar va membranalarning lipid tarkibining buzilishiga olib keladi. Jigar patalogiyasi lipid metabolizmining buzilishiga olib keladi, chunki u ushbu metabolizmda yetakchi rol o'ynaydi. Safro sintezi buziladi, gidrolitik fermentlar faollashadi, fosfolipidlar sintezi pasayadi, oshqozon-ichak traktida lipidlarning hazm bo'lishi va yog'ning parchalanadigan mahsulotlarini, shuningdek antioksidant E vitaminini o'z ichiga olgan yog'da eriydigan vitaminlar so’rilishi buziladi.
Kirish. Anesteziologiyani rivojlantirishning hozirgi tendentsiyalari jarrohlik aralashuvga stress reaktsiyasini kamaytiradigan usullarni joriy qilish bilan anesteziyaga yangi yondashuvlar bilan bog'liq holda perioperativ davrda bemorlarni boshqarish taktikasini o'zgartirishni talab qiladi. Tadqiqotning maqsadi urologik kasalliklarga chalingan bolalarni davolashning perioperativ bosqichida tizimli gemodinamika va stress belgilarini o'rganishga Fast-Track kontseptsiyasini joriy etish edi. Materiallar va usullar. 09.2016 yildan 04.2021 yilga qadar orqa miya anesteziyasi (SA) yordamida operatsiya qilingan 42 nafar urologik kasalliklari boʻlgan bemorlarning natijalarini istiqbolli retrospektiv tahlili oʻtkazildi. Har bir holatda markaziy gemodinamikaning perioperativ parametrlari va stressga javob berishning biokimyoviy belgilari tahlil qilindi. Natijalar. Yosh bolalarda SA gemodinamikasining barqarorligi dalillar bazasiga va fiziologik tushuntirishga ega.Turli anesteziya usullari fonida stress reaktsiyasi belgilarining o'zgarishi SAda umumiy behushlikdan ko'ra aniqroq stressdan himoya qiluvchi ta'sirni aniqladi. Xulosa. O'tkazilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, bolalarda urologik operatsiyalarda kombinatsiyalangan SA dan foydalanish umumiy behushlikdan ko'ra gemodinamika va metabolizmning stressli reaktsiyalarining namoyon bo'lishini samaraliroq va ishonchli tarzda oldini olish va to'xtatish imkonini beradi. Bolalar urologiyasida Fast-Track texnologiyasining joriy etilishi operatsiyadan keyingi tiklanish davri va ushbu toifadagi bemorlarning tibbiy muassasada qolish muddatini qisqartirdi.
Ammiakli selitra suyuqlanmasi va kukunsimon tabiiy gips (TG) hamda ammoniy sulfati ((NH4)2SO4) bilan aralashtirish yo‘li orqali olingan NS-o`g`itlar donalarining mustahkamligi, gigroskopik nuqtasi, suv bug‘larini yutish kinetikasi va namlikni yutish sig‘imlarini aniqlash natijalari keltirilgan.
O’zbekiston Respublikasida 2010-2019 yillar kesimida qarilik makulyar degeneratsiya (QMD) bilan kasallanish ko’rsatkichlarini hududlar kesimida tahlil qilish. Material va Metodlar: 10 yil davomida QMDning umumiy va birlamchi kasallanish dinamikasini tahlil qilish nusxa ko’chirish va statistik usullar yordamida amalga oshirildi. Natijalar: o’rganish davrida Respublika hududlarida umumiy va birlamchi kasallanish ko’rsatkichlari notekis va barqaror o’sish tendentsiyasiga ega. Xulosa: O’zbekistonda 2010-2019 yillardagi umumiy kasallanish 1,8 baravarga oshdi va 2019 yilda 100 ming aholiga 24,45 tani tashkil etdi. Ushbu davrda birlamchi kasallanish 2,3 baravarga oshdi va 2019 yilda 100 ming aholiga 8,38tani tashkil etdi. Respublikamiz hududlarida kasallanish darajasi sezilarli darajada farq qiladi, bu esa tibbiy yordam sifatini oshirish bo’yicha qator chora-tadbirlarni amalga oshirishni taqozo etadi.
Maqolada muallif tomonidan O‘zbekistonda sovet hukumati davrida ijtimoiy-maishiy infrastruktura muassasalarining shakllanishi va faoliyatida mavjud bo‘lgan bir qator muammolarning aholi kundalik hayotida aks etgani yoritilgan.
Xususan, sovet davrida aholining kundalik hayotida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan maishiy va umumiy ovqatlanish tizimi faoliyatida bir qator o‘zgarishlar yuz berdi. Tarkibida yangi yo‘nalishlari vujudga keldi. Qishloq turar joylarida ijtimoiy-maishiy infrastrukturalarni rivojlantirish rejalashtirildi. Biroq, XX asrning 70-80 yillarida respublikadagi qator xo‘jaliklar, tashkilotlar hamda o‘quv muassasalarida maishiy va umumiy ovqatlanish muassasalariga aholining ehtiyoji katta bo‘ldi.
Maqolada muallif tomonidan O‘zbekistonda sovet davrida umumiy ovqatlanish tizimi faoliyati, tizimdagi o‘zgarishlar, sovet hukumati davrida umumiy ovqatlanish tizimning faoliyatida kadrlar tayyorlash, moddiy-texnik ta’minot va sanitariya holati kabi qator muammolarning aholi kundalik hayotida aks etgani arxiv hujjatlari va ilmiy adabiyotlar asosida tahlil etilgan.