Eш - юрак-кон томир касалликлари (ЮКТК) учун хафли омил. Инсон каришининг асосий омилларидан бири бу инсон томирларнинг биологик еши еки инсонинг кон томир еши. Кон томирларнинг асосий механизмлари куйдагилардир: оксидловчи стресс, сурункали ялигланиш, эндотелиал дисфункция, эндотелиал хужайралари апоптоз, ЕРСs хужайраларинг эндотелиал прогенитор хужайраларига зарар, эндотелиал хужайраларининг репликатив кариши, циркад тизимининг бузилиши, артериал каттиклик. Кон томирларида ещга боглик патофизиологик узгаришларининг асосини тушуниш мухимдир ва патогенетик даволашнинг янги усулларини ишлаб чикиш учун зарурдир
Жаррохдик касалликларининг асорати сифатида тез-тез учраши х,амда улим курсаткчининг кщорилиги перитонитларнинг х,ануз долзарблигига асос булади. Ушбу курсаткич перитонитнинг таркдлган шаклларида 60 % гача, уртача эса 25-30 % ни ташкил к;илади. Перитонитнинг терминал боск;ичида у кескин ошиб, 50 70% гача ортиб бориши кузатилади.
То study the effect of local immunocorrective therapy on pathogenic microflora in patients with post-traumatic osteomyelitis.
Тадқиқот объектлари: перитонит билан оғриган 1066 нафар бемор.
Мақсад: перитонит билан оғриган беморлар клиник-метаболик кўрсаткичла-рининг улар аҳволининг оғирлигини, касаллик кечиши ҳамда натижасини ба-шоратловчи аҳамиятини аниклаш йўли билан даво натижаларини яхшилаш.
Тадқиқот усули: умумклиник, микроскопик ва бактериологии, биокимёвий текшириш усуллари, математик статистика ва математик моделлаштириш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги:
1. Перитонит билан оғриган беморларда метаболик кўрсаткичлар ҳамда бактериал контаминация ўртасидаги корреляцион богликликни аниклаш негизида клиник-анамнестик, микробиологик, лаборатор-инструментал ва метаболик кўрсаткичларнинг башоратловчи аҳамияти аниқланди.
2. Клиник шароитларда RC ва GI русумидаги «инфра-R» нурлатгичларнинг таъсири ўрганилиб, уларни операция вақтида ва операциядан кейинги даврда бирга кўллаш перитонеал ажралманинг микроорганизмлар билан тўйинганлигини сезиларли даражада камайтириши хамда метаболик кўрсаткичларни яхшилаши кўрсатиб берилди.
3. Математик моделлаштириш усулини қўллаган ҳолда перитонит билан оғриган беморларнинг аҳволини бахолаш, касаллик кечиши ва натижасини башоратлаш мумкин бўлган дастурлар таклиф этилди.
Амалий ахам пяти:
1. Метаболик кўрсаткичларнинг бактериал контаминацияга боғлиқ ҳолда бузилиш хусусиятлари аникланди, бу эса асоратлар бериш хавфи юкори бўлган беморларни аниқлаш имконини беради.
2. Инфра-R нурлатгичларни перитонитли беморларни даволашда анъанавий даво фонида кўллаш касалликни енгилрок кечишига, асоратлар ва операциядан кейинги ўлим сонининг камайишига кўмак бўлиши исботланди.
3. Математик моделлаштириш усуллари ёрдамида 2 дастур яратилди. Улар 1) клиник-анамнестик, лаборатор-инструментал, метаболик ва микробиологик кўрсаткичлар ёрдамида беморларнинг аҳволини бахолаш; 2) асоратларни башоратлаш; 3) операция жарохатининг битишини башоратлаш; 4) инфра-R нурлатгичларни қўллашга кўрсатмалар кўйиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси: инфра-R нурлатгичлари Тошкент тез тиббий ёрдам клиник касалхонаси, l-Шаҳар клиник касалхонаси ва П.Ф. Боровский номи-даги Марказий харбий клиник госпиталнинг хирургия бўлимларида қўлланилмокда.
Қўлланиш сохаси: Хирургия.
Паллиатив резекция ва гастрэктомия ёрдамида маҳаллий тарқалган ошқозон саратонини жарроҳлик даволаш натижаларини яхшилаш.