Бош мия қон-томир касалликлари тиббиётда ва иж тимоий ҳаётда долзарб муаммолардан бири бўлиб келмоқда. Ер юзида ЖССТ берган маълумотга кўра ҳар йили 15 млн.дан ортиқ аҳоли инсульт ташхиси билан рўйҳатга олинади, шуларнинг ярмидан кўпида 1 йил давомида ўлим ҳодисаси кузатилади. Тирик қолганларнинг 80%дан ортиғида ногиронлик келиб чиқади (27,26,19). Дастлабки 1-йилда инсульт ўтказганларнинг 5-25% ида қайта инсульт кузатилади, кейинги 5 йилда эса 20-40% беморларда кузатилади ( 21,8.). Такрорий инсульт натижасида эса 95-100% беморлар ногирон бўлиб қолишади ва уларнинг 65-80% и бегоналар ёрдамига мухтож бўладилар. 70% касалларда эса психик бузилишлар кузатилади (28). РАМН(РТФА) берган маълумотларга кўра ишемик инсульт(ИИ) билан касалланган беморларнинг 84,5% и 55 ёшдан юқори бўлган беморлар, эркаклар орасида бу кўрсаткич 40-55 ёшда 30% ни, аёллар орасида эса 40-60 ёшда 46,2% ни ташкил этади (6). Охирги йилларда инсультнинг бундай ёшариши бу муаммони нг долзарблигини янада оширмоқда.
Инсульт кўп йиллар давомида энг муҳим тиббий ва ижтимоий муаммо бўлиб қолмоқда. ЖССТ маълумотларига кўра, инсултьдан омон қолганлар сонининг фақат ярми функционал ҳолатини сақлаб қолмоқда. Турли ўткир когнитив бузилишлар билан оғриган беморларнинг кўпчилик сонида учрайди ва функционал тикланиш жараёнини секинлаштиради, такрорий инсульт ва ўлим хавфини оширади. Қон томирининг тикланиш даврида ҳам регрессия, ҳам регресс сезиларли даражада ошиши мумкин. Миянинг қон томир касалликлари билан боғлиқ авжланишлар когнитив функциияларнинг кенг тарқалиши жа миятимиз умумий фаолияти ҳолатига сезиларли таъсир кўрсатади ва касбий, ижтимоий ва маиший мослашувнинг бузилишига олиб келадиган энг муҳим тиббий ва ижтимоий муаммолардан биридир.
Нарушения мозгового кровообращения являются чрезвычайно актуальной неврологической проблемой. Пациенты с цереброваскулярной патологией составляют до 20% неврологических больных, при этом 23% из них перенесли ишемический инсульт (ИИ) [1].
Aholining umumiy o'limi tarkibida o'lim sabablari sifatida yurak-qon tomir patologiyasi va o'tkir serebrovaskulyar avariya (AKV) mos ravishda birinchi va ikkinchi o'rinlarda turadi. Shu munosabat bilan butun dunyoda miya qon oqimining buzilishi masalalariga qiziqish susaymaydi, bu muammoning tobora ko'proq yangi jihatlari ko'rib chiqilmoqda. CVA dunyoda keng tarqalgan patologiya bo'lib, JSST ma'lumotlariga ko'ra "... har yili dunyoda serebrovaskulyar kasalliklardan taxminan 17,5 million kishi vafot etadi, bu barcha kasalliklardan o'limning 30 foizini tashkil qiladi ...". Miyaning qon tomir patologiyasining eng og'ir shakli qon tomirlari hisoblanadi. Evropa mamlakatlarida insultdan o'lim yiliga 100 000 aholiga 63,5 dan 273,4 kishigacha o'zgarib turadi. Miya qon tomirlarining taxminan 85-88% tabiatda ishemikdir. Rivojlangan mamlakatlarda ishemik insult doimiy nogironlik sababi sifatida birinchi o'rinda turadi. Har xil zo'ravonlikdagi harakat buzilishlari qon tomirlarining eng keng tarqalgan va og'ir oqibatlaridir.
Инсульт является чрезвычайно распространенным заболеванием. В Узбекистане заболеваемость мозговым инсультом колеблется от 0,9 до 1,4 на 1000 населения, а в г.Ташкенте 1,5 на 1000 населения. В последние годы происходит увеличение числа лиц, перенесших инсульт, одновременно с этим снижается летальность при этом заболевании. В настоящее время подходы к восстановлению больных после инсульта многообразны и включают восстановление как двигательных расстройств, так и высших психических функций.
Провести анализ литературных источников, посвященных развитию повторных ишемических инсультов у больных, перенесшихCOVID-19.
Биз ҳар хил инсультларнинг келиб чиқиш частотасини таҳлил қилдик ва ишемик инсульт субтипларининг эпидемиологиясига оид маълумотларни битта неврологик бўлим мисолида ўрганиб чиқдик. Энг кўп тарқалган ишемик инсултнинг атеротромботик тури бўлиб, гемодинамик тури энг кам тарқалган. Турли хил ишемик инсултнинг енг катта хавфи гипертензия билан оғриган, tamaki ишлатадиган ва ортиқча вазнли, ишемик инсульт эҳтимоли кузда ва баҳорда юқори.
Ушбу мақолада турли цереброваскуляр патологияга эга 64 бемор устида олиб борилган тадқиқот ҳақида маълумот берилган. СМИ фонида ТИА бўлган беморларда ишемик инсульт ривожланишида когнитив бузилишларнинг прогностик апектлари ўрганилди. Инсульт ривожланиши ва прогнозлашга алоҳида аҳамият берилади. 64 беморда инструментал ва ноинструментал текшириш методлари маълумотлари таҳлил қилинди. ИИ ривожланишидаги илгари маълум бўлган факторлардан ташқари алоҳида муҳим факторлар кўриб чиқилган.
Maqolada Andijon viloyati aholisi orasida insult uchrashi muhokama qilinib, shu bilan birga ushbu xastalik rivojlanishida asosiy bo’lgan fon kasalliklarining strukturasi tahlil qilinadi. 2018 yil yanvar oyidan 2019 yil yanvar oyigacha RShTYoIM Andijon filialida insult tashxisi bilan kasalxonaga yotqizilgan bemorlarning kasallik varaqalari tahlil qilindi. 1243 bemor orasida 607 erkak va 636 ayol bor edi, ularning o’rtacha yoshi 62,45 ± 2,9 yosh. 56,1% hollarda ishemik insult, 12,4% da gemorragik, 31,5% da o’tib ketuvchi bosh miya qon aylanishi buzilishi aniqlandi. Qon tomirlarini rivojlanishidagi asosiy kasallik sifatida arterial gipertenziya - 70,4%, miya yarim aterosklerozi - 14,1% va yurak ishemik kasalligi - bemorlarning 7,4% da kuzatilgan.
Тизимли қизил бўрича – сурункали касаллик бўлиб, бунда иммунитетни бошқаришда кўплаб нуқсонлар аниқланади. Тизимли қизил бўрича тарқалиши 100000 aҳолигa 12,5 дaн 40 гачa бўлиб, репродуктив ёшдаги аёлларда нисбатан кўп кузатилади. Тизимли қизил бўричада асаб тизимининг шикастланиши 25 – 85 % беморларда учрайди ва васкулопатия, тромбоз, қон кетиши ва антитаналарнинг бош мия тўқималарига бевосита зарар етказилиши билан боғлиқ бўлади. Қуйида бизнинг кузатувимиздаги клиник ҳолатнинг қисқача мазмуни келтирилган.
Цереброваскуляр касалликлар ва инсульт учун хавф омиллар бўйича скрининг ўтказиш натижалари тақдим этилади. Ривожланиш хавфи даражасини аниқлашда Фединнинг амбулатор шкаласи, Мини-КОГ тести, шунингдек холестерин ва қондаги қанд миқдори, қон босими, тана массаси индекси ва каротид артерия аускультацияси кўрсаткичлари киритилган махсус сўровнома ишлатилган. ЦВК ва инсульт паст хавф 45 %, 33% ўртача хавф даражаси аниқланиб, шифокорларнинг 22%да юқори хавф топилди.
Инсульты одна из важнейших проблем общества, являются основной причиной длительной инвалидизации больных. Ежегодно в мире регистрируются более 15 млн инсультов.
Ишнинг мақсади - каламушларда яратилган экспериментал ишемик инсульт (ЭИИ)да эндотелиал ва ренал дисфункция даражасини фармакотерапия фонида ўрганиш. Материал ва услублар. Экспериментлар 105 наслсиз оқ каламушларда ўтказилди. 20 та интакт каламуш назорат гуруҳини ташкил қилди. ЭИИ модели чап умумий уйқу артериясига лигатура қўйиш орқали чақирилди. Натижалар. Олинган натижалар экспериментал ҳайвонларда ЭИИда неоангиогенез фаллашиши билан эндотелий дисфункциясидан далолат берди. Сукцинасол билан ўтказилган фармакотерапия даволанмаган гуруҳ кўрсаткичлари билан таққослаганда 7 кун давомида эндотелин-1 (ЭТ-1) миқдорининг бир оз камайишига олиб келди, лекин назорат гуруҳининг кўрсаткичларидан 2,5 бароварига юқори бўлди. Шу билан бирга, ТўЭО (томирлар ўсиши эндотелиал омили) даволанмаган каламушлар кўрсаткичларидан 1,65 бароварига камайди (р<0,01), лекин контрол кўрсаткичлардан 1,74 бароварига юқори бўлди (р<0,01). Каламушларда ривожланган ЭИИда пайдо бўлган протеинурия, микроальбуминурия ва креатининурия, чамаси, буйраклардаги гемодинамик ўзгаришлар ва коптокчалар базал мембранаси ўтказувчанлиги бузилиши ҳамда токсинлар ва оқсиллар маҳсулотлари парчаланиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. Хулоса. ЭИИда неоангиогенез фаоллашиши билан кечувчи эндотелиал дисфункция ҳамда патологик жараёнга буйраклар жалб этилиши кузатилади. Фармакотерапия муайян даражада аниқланган ўзгаришларни коррекция қилади. Тивортин ва холин альфосцерати дори воситаларининг кўпроқ самараси, афтидан, гемодинамик бузилишларни камайтириш ва нейротрофик таъсирлари билан боғлиқдир.
Выявление ранних признаков и предотвратить риски развития цереброваскулярных заболеваний у лиц старше 40 лет.
Insult dunyodagi o'lim va nogironlikning asosiy sabablardan biridir. O'zbekiston statistikasi shuni ko'rsatmoqdaki, har yili 60 mingdan ortiq yangi qon tomir kassalik asorati insult holatlari ro'y beradi. Shu bilan birga, har kuni mamlakatda 160 dan ortiq yangi insult holatlari kuzatiladi. Faqat Toshkentda har kuni 25-30 ta insult kuzatiladi. Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti insultni qon tomirlarini klinik ko'rinish sifatida belgilaydi, unda miya funktsiyasi yo'qolishi klinik belgilari tez namoyon bo'ladi, kamida 24 soat davom etadi yoki o'limga olib keladi va qon tomir o'zgarishidan boshqa sabablar bilan izohlanmaydi.
Оценка двигательных, когнитивных расстройств у пациентов с последствием ОНМК и оценка их динамики после проведения курса реабилитации.
Изучить особенности двигательных нарушений в динамике терапии с использованием роботомеханотерапии.