Диабетический кетоцидоз – это опасное для жизни осложнение СД, требующее неотложной помощи, мониторинга состояния. Характеризуется острой декомпенсацией СД с гипергликемией, ацетонурией, метаболическим ацидозом, различной степенью нарушения сознания, вплоть до комы.
Тадқиқот объектлари бўлиб, Тошкент шаҳридаги спорт мажмуалари базасида шуғулланувчи профессионал спортчилар, тажриба ҳайвонлари ҳисобланади. Тадқиқот предмети эса, кучайтирилган жисмоний, руҳий ва иссиқлик таъсири шароитида профессионал спортчиларнинг саломатлигини муҳофаза қилиш ва уларнинг овқатланишини оқилона ташкил қилиш.
Тадқиқот мақсади: Ўзбекистон Республикаси шароитида профессионал спортчиларнинг оқилона овқатлантиришнинг илмий асосларини ишлаб чиқиш.
Тадқиқот усуллари: Қўйилган вазифаларни ҳал қилиш учун гигиеник, тиббий-биологик, биокимёвий, статистик текшириш усуллари ва анкета маълумотларидан фойдаланилган.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Ўзбекистон республикаси профессионал спортчиларининг касбий маҳоратлари, жинс, ёш гуруҳлари, спорт тури, иқлим шароитлари ва овқатланишдаги миллий хусусиятларга боғлиқ ҳолда асосий овқатли моддалар ва энергия бўлган аввал ўрганилмаган эҳтиёжлари аниқланган.
Спортчиларнинг айрим фаолият турлари учун жисмоний фаоллик коэффицентлари ўрнатилган. Спорт турлари, ёш-жинс хусусиятлари ва касбий маҳоратлари бўйича ўртача кунлик хронометраж асосида спортчиларда энергия сарфи аниқланган. Миллий урф-одатлар, аньаналар, ва иссиқ иқлим билан боғлиқ ҳолда Ўзбекистон терма жамоалари ва Олимпия аъзоларининг амалдаги овқатланиш ҳолати ва ичимлик ичиш тартибининг ўзига хос хусусиятлари ўрганилган. Юқори жисмоний ва руҳий юкламалар тушиш шароитида овқатнинг микронутриентли таркибини яхшилаш усуллари ва асосий овқат рационига қўшимчалар киритиш зарурлиги аниқланган. Спортчилар учун биологик фаол қўшимчаларга токсикологик паспортлар ишлаб чиқилган. Профессионал спортчиларнинг овқатланишини оқилона ташкил қилиш бўйича киритилган тадбирларнинг самарадорлиги баҳоланган.
Ишнинг амалий аҳамияти. Профессионал спортчиларнинг касбий маҳорати, ёш-жинс хусусиятларини ҳисобга олиб, барча спорт турлари бўйича миллий ўртача кунлик овқатланиш меёрлари ишлаб чиқилган ва ЎзР ССВ томонидан тасдиқланган (СанҚ ва М лар: 0126-01; 0140-03; 0139-03).
Тадбиқ даражаси ва унинг иқтисодий қиймати: тадқиқот натижалари ЎзР ССВ, санитария эпидемиология назорати бош бошқармаси (СЭНББ), ЎзР жисмоний тарбия ва спорт Қўмитасида тадбиқ қилинган, ҳамда кураш, эркин кураш, бокс, оғир атлетика, сузиш ва бошқа спорт турлари бўйича Миллий терма жамоалари, республика спорт коллежларида овқатланишни ташкил қилишда қўлланмоқда.
Қўлланиш соҳаси: овқатланиш гигиенаси, жисмоний тарбия ва спорт.
Диабетический кетоацидоз – это одно из тяжелых осложнений сахарного диабета (СД), которое, как правило, развивается достаточно быстро (в течение нескольких дней, а иногда даже часов), и при отсутствии лечения может привести к кетоацидотической коме и гибели больного.
Hozirgi kunda taʼlim tizimida boʻlayotgan islohotlar, xususan professional taʼlim hamda kasbiy faoliyatga tayyorlashda kompetensiyalarning roli va ahamiyati, dolzarbligi amalga oshirilayotgan ishlar oʻz samarasini bermoqda. Maqolada boʻlajak muhandis pedagoglarning malaka talablarini oʻzlashtirishdagi qiyinchiliklar hamda ularni bartaraf etishga oid tahlil va tavsiyalar berilgan. Shu bilan birga, mualliflar kasb taʼlimi oʻqituvchisining innovatsion faoliyatga tayyorgarligi koʻrsatgichlari mazmuni yoritishga harakat qilgan.
Тадкикот объскти: олий таълим муассасаларида рус гили ва адабиёти ўқитувчиларини гайсрлаш жараёни.
Ишнинг мақсади: бадиий матнларни ўргатиш натижасида илмий асослаш ва талаба-филологларнинг касбий рус нутқига ўқитиш методикасини ишлаб ч и киш дир.
Тадкикот усуллари: умумфалсафий, ижтимоий-педагогик, киёсий, тажриба-синов, математик-статистик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: рус тили ва адабиётини ўкитиш методикасида фанлараро алокаларини кўллаш эҳтиёжи назарий асосланиб бсрилган; тўпланган материалларнинг функционал-стилистик ва фанлараро йўналиши асосида касбий нуткка боскичма-боскич ўкитиш тизими ишлаб чикилди; бадиий матнлар билан ишлашда билингв-талабалар рус нуткида пайдо бўлаётган нутк интерфсренцияси сабаблари аниқланди; оғзаки ва ёзма фикрни билдиришда билим ва кўникмаларни шакллаштириш бўйича ўкув-тил вазифаларнинг янги типологияси яратилди; бадиий матнлар материали асосида рус касбий нуткка ўкитиш методикаси ишлаб чикилди ва илмий-назарий асослаб берилди; касбий нуткнинг билим ва кўникмаларини шакллантириш, жумлаларни тузиш ва кўллашни ташкил этиш тамойиллари бўйича педагогик технологиялар кашф этилди; ишлаб чикилган методикани амалга ошириш максадида ўкув-мстодик мажмуа яратилди.
Амалий ахамияти: назарий ва амалий материал дастурлар, дарсликлар, ўкув кўлланмалар ёзишда хамда рус тили ва адабиёти, ўзбск ва чет тиллар назарий ва амалий фанларини ўқитиш жараёнида кўлланилиши мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: олий таълим муассасалари ўкув жараёнига муаллифнинг яратилган 2 та дарслиги ва 3 та ўқув қўлланмасини тарғиб этиш орқали ижобий натижаларга эришилди.
Қўлланиш соҳаси: олий таълим тизими, педагогик кадрлар малакасини ошириш институтлари.
Хар қандай эпидемия ва пандемия жуда катта стресс ёки фавқулотда холат бўлиб, ўз ортидан инсониятнинг рухий асаб тизимининг ва хулқ атворининг ўзгаришига олиб келади.Covid-19 инфекцияси оғир кечган беморларда психо-эмоционал қўзғалишлар ўпканинг ноинвазив сунъий вентиляциясини самарадорлигини кескин камайтиради. Ушбу текширув мақсади: организмни кислородга бўлган талабини камайтиришда дексмедетомидин ва пропофолни қўлланилишини самарадорлиги, ҳавфсизлиги ва ҳаёт сифатига таъсирини баҳолаш. Текширувга Covid-19 тасдиқланган, касалликни оғир ва ўта оғир кечиши билан бўлган 21 нафар беморлар олинди. 1-чи гурухдаги беморларда хамрох касалликлари бор, ўлим васвасаси кучли кузатилаётганларда пропофол+сибазон+фентанил дори препаратларини қўлланилди. 2-чи гуруҳдаги беморларга дексмедетомидин ва промедол дори препаратлари қўлланилди. Хулоса: коронавирус инфекцияси оғир кечган беморларда дексмедетомидин пропофолга нисбатан оғир когнитив функцияларни бузилишини ва рухий-асаб тизимидаги қўзғалишларни камайтиради беморларни кислород билан самарали таъмирланишига, нисбатан тез тикланишига олиб келади.
Bugungi mehnat bozori har qanday soha mutaxassisi uchun kasbiy mahorat bilan birga chet tillarini puxta egallash vazifasini qo‘ymoqda, chunki yuqori malakali va raqobatbardosh mutaxassislarga bo‘lgan talab kun tartibidagi muhim masala hisoblanadi. O‘zbekistonda kasb-hunar tibbiyot oliy ta’limi tizimida ingliz tilini o‘rganish tibbiyot sohasida kadrlar tayyorlash darajasini yanada yuksaltirish, jahon ilmiy adabiyotlari bilan ishlash, xorijiy hamkorlar bilan samarali hamkorlik qilish, kasbiy yetuklik kabi chora-tadbirlar samaradorligini belgilab beradi. Tibbiyot talabalariga ingliz tilini o‘rgatish metodikasini takomillashtirish, shuningdek, ta’lim sifati undan yanada unumli foydalanish va bo‘lajak tibbiyot mutaxassisining kasbiy mahoratini yanada oshirishga bevosita ta’sir qiladi.
Maqolada oliy ta’lim muassasalarida mustaqil ta’limning maqsadi va vazifalari, bo‘lajak geografiya o‘qituvchilarining kasbiy kompetentligini oshirish, kasbiy kompetentligini shakllantirish, kasbiy kompetentligini tashkil qilish shakllari o‘tgatishga xizmat qiladi. Shuningdek, o‘rganilgan masalani chuqurroq o‘ylashga, bilim va ko‘nikmalarni va yuqori darajadagi tayyorgarlikni talab qilinishini ko‘rishimiz mumkin. Mustaqil ravishda qarorlar qabul qila olish, geografik masalalarni yechishni rejalashtirish, ularning o‘rni, talabalarga ta’lim-tarbiya berishda va ularni rivojlanishida kasbiy kompetentlikning ahamiyati, o‘quv fanlari bo‘yicha mashg‘ulotlarni tashkil qilish ochib berilgan.
Ingliz tili keng qo’llaniladigan professional kontekstlarda talabalarni tayyorlashga qaratilgan til o’rganish dasturlarining maqsadi EFL (Ingliz tili chet tili sifatida) bo’yicha talabalarning professional malakasini rivojlantirishdir. EFL talabalari duch keladigan eng muhim muammolardan biri ularning kasbiy malakasini rivojlantirishda autentik materiallar va tajribalarning etishmovchiligidir. Tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, autentik materiallar bilan shug’ullanish professional kontekstlarda ishtirok etish imkoniyatiga ega o’quvchilar odatda yaxshi professional kompetentsiyaga ega bo’ladi [1].