No. 11 (2025) Young scientists

Ushbu maqola badiiy asarlarni tahlil qilish orqali talabalarning ijtimoiy va kommunikativ kompetentsiyasini oshirish uchun texnologiyadan foydalanishga ishora qiladi. Ushbu yondashuvda ishlatiladigan texnologiya onlayn platformalar, dasturiy ta'minot va multimedia resurslari kabi raqamli vositalarni o'z ichiga olishi mumkin. Badiiy asarlarni tahlil qilish talabalarning tanqidiy fikrlash, talqin qilish va muloqot qobiliyatlarini yaxshilashga qaratilgan. Ushbu jarayonda ishtirok etish orqali talabalar o'z g'oyalarini samarali ifoda etishni, hamdardlikni rivojlantirishni va turli nuqtai nazarlarni qadrlashni o'rganishlari mumkin. Ushbu yondashuv, ayniqsa, o'quvchilarda ijtimoiy va hissiy ta'limni rivojlantirish uchun foydalidir, chunki bu ularni mazmunli suhbatlar o'tkazishga va boshqalar bilan hamkorlik qilishga undaydi. Umuman olganda, badiiy asarlarni tahlil qilish texnologiyasidan foydalanish talabalarning ijtimoiy va kommunikativ kompetentsiyasini rivojlantirish uchun kuchli vosita bo'lishi mumkin.

Mazkur maqolada moliyaviy boshqaruvning mazmuni, tizimi, funksiyalari va davlat iqtisodiyotidagi o‘rni tahlil qilinadi. Shu bilan birga, moliyaviy boshqaruv organlari va moliyaviy oqimlarni samarali boshqarish mexanizmlari yoritiladi.

Қон томиридан кейин юриш бузилиши беморларда ногиронликнинг асосий сабабидир. Реабилитация пайтида инсултдан кейинги беморнинг юриш ҳолатини кузатиш беморларнинг motor фаоллиги ва ҳаракатчанлигини тиклаш муаммосини ҳал қилишнинг долзарб вазифасидир. Тадкикотда 50 кишининг текшируви натижалари келтирилган: инсультнинг кеч тикланиш даврида 34 бемор ва 16 соғлом кўнгилли. Инсультнинг кеч тикланиш давридаги беморларда горизонтал юзада юришнинг биомеханик хусусиятлари баҳоланди. Ҳаракатни таҳлил қилиш усулларидан фойдаланиш ҳаракатни ташкил этишнинг патологик вариантларини акс эттирувчи биомеханик хусусиятларни аниқлашга имкон бериши аниқланди, бу харакат маҳоратини тиклаш ёки компенсацион механизмларни ривожлантиришда башорат қилувчи омил бўлиши мумкин. Ушбу услуб ҳаракат бузилишларининг моделини яратишга ва клиник яхшиланишларнинг биомеханик жараёнларга таъсирини баҳолашга имкон беради деб тахмин қилинади.

Ишемик инсульт ўчоқли неврологик симптомларнинг ривожланиши туфайли вақтинчалик ёки доимий ногиронликка олиб келади. Ҳаёт сифатини ўрганиш реабилитация интеграцияси самарадорлиги ва қон томир зарарланишидан кейин умумий саломатликнинг ажралмас кўрсаткичини баҳолашнинг муҳим мезонидир.

Ushbu maqolada ta'lim muassasalarida o'quvchilarni kasb tanlashga yo'llash jarayonida qo'llaniladigan zamonaviy pedagogik texnologiyalar muhokama qilinadi. Kasb tanlashga yo'llash ishlari o'quvchilarning shaxsiy qiziqishlari, qobiliyatlari va jamiyat ehtiyojlarini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerakligi ta'kidlanadi. Maqolada zamonaviy texnologiyalar yordamida o'quvchilarni kasbiy tarbiyalash usullari, kasb tanlashga tayyorlash bosqichlari va samarali metodlar tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari asosida ta'lim muassasalarida kasb tanlashga yo'llash tizimini takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar berilgan.

Ushbu maqolada xalqaro turizm sohasida turistik marshrutlarni tashkil qilish jarayoni, uning bosqichlari, davlatlararo hamkorlik mexanizmlari hamda zamonaviy talablar asosida marshrutlarni shakllantirish tamoyillari tahlil qilingan. Shuningdek, dunyoning turli mintaqalarida, xususan Yevropa, Janubi-Sharqiy Osiyo va Markaziy Osiyodagi muvaffaqiyatli xalqaro turistik yo‘nalishlar misolida marshrutlar samaradorligi ko‘rsatib berilgan. O‘zbekiston misolida turizm salohiyati va xalqaro marshrutlarga qo‘shilish imkoniyatlari yoritilgan. Maqolada statistik ma’lumotlar va real holat tahlillari asosida xalqaro turizmning rivojlanishiga xizmat qiluvchi omillar va istiqbollar haqida xulosa chiqarilgan.

Ushbu maqolada O‘zbekistonning gastronomik turizm salohiyati, milliy taomlarining tarixiy ildizlari, ularning madaniy va iqtisodiy ahamiyati tahlil qilinadi. Maqolada palov, manti, lag‘mon, non kabi o‘zbek xalqining an’anaviy taomlari orqali xalq tarixi va turmush tarzining aks etishi yoritilgan. Shuningdek, viloyatlar kesimida oshxona madaniyati, turistik qiziqishlar va bu yo‘nalishdagi rivojlanish strategiyalari bayon etilgan. Taomlar tayyorlanish jarayonining madaniy meros sifatida saqlanishi va xalqaro sayyohlar uchun jozibadorlik omili bo‘lib xizmat qilishi tahlil etiladi. Maqola O‘zbekistonda gastronomik turizmni rivojlantirish istiqbollari, zamonaviy yondashuvlar va ijtimoiy-iqtisodiy samaradorlik nuqtai nazaridan yoritilgan.

Mazkur maqolada taʼlim tizimida tyutorlik madaniyatini shakllantirishning ahamiyati va uning pedagogik jarayonlarda qanday o‘rin tutishi haqida so‘z boradi. Tyutorlik madaniyati — bu taʼlim jarayonining sifatini oshirish, o‘quvchilarga individual yondashuvni taʼminlash, shuningdek, o‘qituvchi va o‘quvchi o‘rtasidagi muloqot va o‘zaro ishonchni mustahkamlashni nazarda tutadigan bir qator bilim, ko‘nikma va axloqiy tamoyillardan tashkil topgan kompleks jarayondir. Tyutorlik madaniyatini shakllantirish, birinchi navbatda, o‘qituvchining pedagogik mahorati, ijtimoiy va kommuniktiv ko‘nikmalarining rivojlanishi, shuningdek, o‘quvchi bilan ishlashdagi samarali metodologik yondashuvlarni qo‘llashni taqozo qiladi. Mazkur jarayon o‘qituvchining o‘z-o‘zini tahlil qilish va professional rivojlanishini rag‘batlantiradi, natijada o‘quvchi bilan o‘zaro munosabatlar, taʼlimning shaxsiylashtirilgan yondashuvi va o‘quvchilarning taʼlim jarayoniga bo‘lgan motivatsiyasi oshadi.

Ushbu tezisda musiqa ta’limi jarayonida cholg‘u ijrochiligi faoliyatini samarali tashkil etishning nazariy-metodik asoslari tahlil qilinadi. Cholg‘u ijrochiligi talabalarning estetik dunyoqarashini shakllantirish, musiqiy tafakkurini rivojlantirish va kasbiy kompetensiyalarini takomillashtirishda muhim omil sifatida ko‘rib chiqiladi. Tezisda ijrochilik mashg‘ulotlarining mazmuni, metodik yondashuvlar, pedagogik sharoitlar va o‘quvchilarning individual qobiliyatlarini hisobga olish zarurati yoritiladi.

Mazkur maqolada “Xamsa” kitobining birinchi dostoni “Hayrat ul-abror”asarini axloqiy va diniy qadriyatlarni o‘zaro uyg‘unlashtirgan holda o‘rganamiz.

Mazkur maqolada talabalarga algoritmik tillar va dasturlash asoslari fanini oʼqitishning umumiy xususiyatlari shu bilan birga dasturlash asoslari taʼlimida metodik innovatsiyalarning mazmun-mohiyati haqida fikirlar yuritilgan, Аlgoritmik faoliyatni oʼzlashtirish, algoritmlarni yaratish va ularni bajarish koʼnikmasini shakllantirish oʼquvchi mustaqil ravishda hal qila oladigan amaliy masalalar sinfini kengaytirish imkonini berishi, algoritmik tillarga oid manbalarning nazariy va amaliy aspektlari atroflicha tahlil qilingan.

Ushbu tezisda O`zbekistonda hamda chet davlatlarda o`sadigan Qon cho`p (chelidonium) o`simligining tavsifi,yer yuzida  tarqalishi, kimyoviy tarkibi, foydali xususiyatlari va xalq tabobatida qo`llanilishi haqida ma`lumotlar berilgan.

Подострый склерозирующий панэнцефалит (ПСПЭ) - редкое, но летальное нейродегенеративное заболевание, вызванное мутировавшей формой вируса кори, сохраняющейся в тканях мозга. Заболевание проявляется через несколько лет после первичной инфекции и характеризуется постепенным ухудшением когнитивных, моторных и зрительных функций, судорогами и деменцией.

Замонавий тергов тизимида терговчининг роли сунъий интеллект (СИ) технологиялари билан тўлдирилиши, лекин алмаштирилиши керак эмас. Терговчи — ҳуқуқий билим, этик меъёрлар ва инсон салоҳиятига эга фаол шахс бўлса, СИ — маълумот таҳлили ва автоматлаштиришни амалга оширадиган восита. Уларнинг комбинацияси инсон-центрлик тамойилини сақлаган ҳолда, тергов жараёнини самарали ва шаффоф қилишга хизмат қилади

Тадқиқот ишида мактаб ўқувчиларида кўриш бузилишларининг ижтимоий ва психологик таъсири таҳлил қилинган. Тошкент шаҳрининг Миробод ва Шайхонтоғур туманларида олиб борилган тадқиқот натижалари кўриш бузилишлари таълим жараёни ва ижтимоий фаолиятга салбий таъсир кўрсатишини кўрсатади. Мақолада тадқиқотдан олинган маълумотлар асосида профилактика таклифлари келтирилган.

Ushbu tezisda umumiy o‘rta ta’lim maktablari rahbarlarining innovatsion boshqaruv kompetentligini shakllantirish va rivojlantirish mexanizmlari tahlil qilinadi. Maktab boshqaruv tizimida innovatsion yondashuvlarni tatbiq etish zaruriyati, rahbar shaxsining zamonaviy menejment va raqamli texnologiyalarni boshqaruv jarayoniga integratsiya qilishdagi roli yoritiladi. Tadqiqotda kompetentlik yondashuvi asosida boshqaruvchilarning kasbiy rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar, ularning innovatsion salohiyatini oshirish vositalari va metodlari aniqlanadi.

Ushbu maqolada ekoturizm tushunchasi, uning asosiy tamoyillari va O‘zbekistonda bu yo‘nalishda mavjud imkoniyatlar keng yoritilgan. Shuningdek, ekoturizmning iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy sohalarga ta’siri batafsil tahlil qilingan. Maqolada ekoturizm orqali tabiiy muhitni muhofaza qilish, mahalliy aholining turmush darajasini oshirish hamda madaniy qadriyatlarni saqlash masalalari muhokama etilgan. Ekoturizm rivojida mavjud muammolar va ularni bartaraf etish bo‘yicha amaliy takliflar keltirilgan. Muallif ekoturizmni O‘zbekistonning barqaror rivojlanishi uchun muhim omil sifatida ta’kidlaydi.

Hyperandrogenemia is a common endocrine disorder. Hyperandrogenism syndrome refers to conditions associated with excessive production of androgen hormones in women. These conditions lead to metabolic pathology, hirsutism, menstrual cycle disorders, miscarriage, and infertility.

Гиперандрогения синдроми аёлларда андроген гормонлар меъёридан ортиқ ишлаб чиқарилиши билан боғлиқ ҳолатларга айтилади. Ушбу ҳолатлар метаболик жараёнлар патологияси, гирсутизм, менструал циклни бузилиши, ҳомила тушиши ва бепуштликка олиб келади.

Ushbu maqolada boshlang’ich sinf o‘quvchilariga fanlarni o’qitishda zamonaviy texnologiyalardan foydalanishning metodik asoslari tahlil qilinadi. Zamonaviy texnologiyalar ta’lim jarayonini interaktiv va qiziqarli qilishda katta imkoniyatlar yaratadi. Bunda o‘qituvchi rahbarligidagi guruhli o‘qish vaqtida boshqarish va o‘zini o‘zi nazorat qilishga yordam berish uchun ClassDojo dasturidan foydalanish samaradorligi o‘rganiladi.

This article explores the issue of ambiguity in language translation, focusing on the challenges encountered when translating between Karakalpak and English. Ambiguity, whether lexical, syntactic, semantic, or pragmatic, often leads to misunderstandings and misinterpretations, particularly due to structural differences and cultural nuances between the two languages. The study identifies key sources of ambiguity, including polysemy, differences in word order, idiomatic expressions, and context-dependent meanings. Furthermore, it highlights the importance of cultural competence and contextual analysis in resolving ambiguity. Through specific examples, the paper demonstrates how literal translations may fail to convey intended meanings, emphasizing the need for translators to employ flexible and culturally aware strategies. Ultimately, the study underscores the importance of accurate, context-driven translation to ensure effective cross-linguistic communication between Karakalpak and English speakers.

O‘zbekistonda ko‘chmas mulkni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tizimining shaffofligi va samaradorligi mulkiy huquqlarning ishonchli himoyasi. investitsiya muhitining jozibadorligi hamda barqaror iqtisodiy rivojlanish uchun muhim ahamiyatga ega [1]. Ishonchli ro‘yxatga olish tizimi mulk qiymatining oshishiga va mamlakatda ishbilarmonlik faolligining yuksalishiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. So‘nggi yillarda ushbu sohada, jumladan Jahon banki ishtirokida “Ko‘chmas mulkni ro‘yxatga olish va kadastr tizimlarini modernizatsiyalash” loyihasi doirasida modernizatsiya ishlari olib borilayotgan bo‘lsa-da. tizim faoliyatida samaradorlik va shaffoflikka to‘sqinlik qiluvchi jiddiy muammolar saqlanib qolmoqda [2]. Bu muammolar O‘zbekistonning “Biznes yuritish” kabi xalqaro reytinglardagi o‘rniga ham salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda [3]. Ushbu tezisning maqsadi mavjud muammolarni chuqurroq tahlil qilish, ilg‘or xalqaro tajribani o‘rganish va shu asosda O‘zbekistonda ko‘chmas mulkni ro‘yxatdan o‘tkazish tizimini takomillashtirishga qaratilgan aniq fuqarolik-huquqiy mexanizmlarni taklif etishdir.

Mazkur maqolada Qadimgi O’zbekiston hududida ilk davlatlar paydo bo’lishining ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiyasoslari hamda boshqaruv tizimining shakllanishi haqida ma’lumotlar beriladi.  Shuningdek, O’rta Osiyoda vujudga kelgan ilk davlatlar va shaharlarning shakllanishi tarixini chuqur ilmiy tadqiq qilgan olimlar – Ya.G’.G’ulomov, S.P.Tolstov, M.A.Itina, A.A.Asqarov,  Y.A.Zadneprovskiy, N.A.Avanesova, T.Sh.Shirinov, B.Matboboyev, U.V.Raxmonov va Sh.B.Shaydullayev kabi olimlarning olib borgan ilmiy tadqiqotlari natijalari va erishilgan yutuqlari haqida ma’lumotlar beriladi. 

O'zbekiston Markaziy Osiyo mintaqasida tinchlik va barqarorlikni ta'minlashda muhim rol o'ynaydi. Mamlakatning strategik joylashuvi, geosiyosiy ahamiyati va xalqaro munosabatlardagi faol ishtiroki O'zbekistonga mintaqaviy barqarorlikni saqlashda alohida vazifa yuklaydi. O'zbekistonning mintaqaviy hamkorlikni rivojlantirish, terrorizmga qarshi kurashish, iqtisodiy o'sishni rag'batlantirish va ijtimoiy barqarorlikni ta'minlashga qaratilgan tashabbuslari Markaziy Osiyo davlatlarining o'zaro ishonchni mustahkamlash va konfliktlarni bartaraf etishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu maqola O'zbekistonning Markaziy Osiyodagi tinchlik va barqarorlikni saqlashdagi o'rnini tahlil qilishga qaratilgan.

Maqolada tarbiyaning umumiy metodlari, uning turlari, amaliyotda qoʻlash va ta’sir mexanizmlari toʻgʻrisida tushunchalar berilgan. Hamda zamonaviy pedogogik yondashuvlarda metodlarning oʻrni va samaradorligi tahlil qilingan.