Мазкур мақолада аграр соҳада ерлардан фойдаланиш ва уни муҳофаза қилишга доир масалалар баён этилиб, тегишли таклиф ва тавсиялар берилган.
Ушбу мақола мустақиллик йилларида респубикада экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш соҳасида олиб борилаётган олиб борилатган сиёсий ислоҳотлар ва амалий ишларнинг натижаси, республиканинг ижтимоий-экологик ҳолатини кўтаришда устувор аҳамиятга эга бўлган баъзи бир масаларни давлат томонидан қўллаб-қувватлашни давом эттириш каби жиҳатларни ўз ичига олади.
Экология бўйича янги қонунчилик соҳасида амалга оширилган ислоҳотлар натижасида, кейинги ўн йилликда биологик ресурсрни муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш соҳасида экология ҳуқуқи назариясининг янада тараққиётига хизмат қиладиган энг муҳим атамалар, тушунчалар, устувор йўналишлар, институтлар қўйидагилар бўлиб ўрганилган.
Sаnоаt hududlаrining jоylаshuv nuqtаi nаzаridаn suv hаvzаlаri vа shаhаrning tаriхiy hududlаri yаqinidа jоylаshgаnligini hisоbgа оlsаk, ulаrning hоlаti ulаrgа yaqin hududlаrgа sаlbiy tа’siri, shаhаr muhitining ekоlоgik vа shаhаrsоzlik hоlаtini yахshilаsh jаrаyоnlаrini bir oz murаkkаblаshtirаdi. Sanoat hududining yon atrofdagi qo’shni hududlarning muhitiga bо‘lgаn tа’siri, tаbiаt bilаn bo’lgan o’zaro bog’liqlik muvozanatini ishdan chiqaradi.
Maqolada ekologik ta’limni rivojlantirish – O‘zbekiston ekologik siyosatining ustuvor yo‘nalishi va ekologik ta’lim yo‘nalishida ilg‘or milliy va xorijiy tajribani o‘rganishi orqali yoshlarga ekologik ta’lim berish masalalari tahlil qilingan.
Ekologik muammolaming tobora global ahamiyat kasb ctib borayotganligi inobatga olinib, so’nggi yillarda muhim ustuvor vazifalar bilan bir qatorda atrof-muhit muhofazasi, ekologik madaniyat, ekologik ta’lim-tarbiya, ekologik ma’rifat masalalariga alohida e’tibor berilmoqda.
Ишнинг максади: Сплайн - функциялар асосида сигналларни кайга ишлаш ва тиклаш жараёнларини моделлаш усулларини тадқиқ килиш, алгоритмларини ва дастурий мажмуасини ишлаб чикиш.
Тадкикот мстодлари: олиб борилган тадкикот усулларига функционал тахдил назарияси, умумлашган спектрал усуллар, каторлар ва матрицалар назарияси, сплайн функциялар назарияси ва моделлаш, параллел хисоблаш жараёнлари назарияси ва чизикли тенгламаларни ечиш усуллари киради.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: бир ўлчовли ва кўп ўлчовли сплайнлар асосида сигналларни тиклаш усуллари ва коэффициентларни хисоблашнинг самарали алгоритмлари таклиф килинди; ракамли сигнал процсссорларини кўллаш оркали сплайн - функциялар усуллари билан сигналларни кайга ишлаш жараёнларини моделловчи алгоритмлар ва дастурий мажмуа ишлаб чикилди; рельсларнинг эксплуатацией мустаҳкамлигини аниқлаш, бахолаш ва тахдил килиш сплайн методи таклиф килинди.
Амалий аха.мияти: Blackfin оиласидаги ракамли сигнал процессорларига кўлланиладиган сигналларни тикловчи дастурий воситалар ишлаб чикилди; кубик базисли сплайн асосида параллел ҳисобловчи структура таклиф килинди; сплайн - функциялар мстодлари асосида сигналларни тиклаш жараёнларини моделловчи дастурий мажмуа яратилди.
Гадбик этиш даражаси ва иктисоднй самарадорлиги: диссертация ишининг асосий назарий ва амалий натижалари «Узбекистон темир йўллари» давлаг акциядорлик темир йўл компаниясида тадбик килинди. Жами иктисодий самарадорлик йилига 26 млн. сўмни гашкил килади.
КЎлланиш сохаси: диссертация ишида ишлаб чиқилган усуллар. алгоритмлар ва дастурий воситалар фаннинг геофизика, экология, сейсмология ва радиолокация сохаларида сигналларни кайга ишлашда, хамда темир йўл тизимларида рельсларнинг мустаҳкамлигини бахолаш масалаларида ишлатилиши мумкин.
Мақолада атроф табиий муҳитни муҳофаза қилиш, давлат экологик назорати, жамоат экологик назорати, давлатнинг экологик функцияси, ер, сув, ўрмон, атмосфера ҳавосини муҳофаза қилиш, ер ости бойликлари, ҳайвонот ва ўсимликлар дунёсини муҳофаза қилиш, экологик меъёрлаш, табиий кадастрлар юритиш, экологик мониторинг ҳамда экологик қонунчиликни кодификациялаш билан боғлиқ илмий ишлар ва уларнинг мазмуни таҳлилига кенг эътибор қаратилган.
Hozirgi zamon global ekologik muammolari kishilik jamiyatining barqaror rivojlanishiga xavf solmoqda.Ekologik muammolarning o’ziga xos tomonlari shundaki,u chegara bilmaydi,chunki bu muammolar bir butun birlikda , ya’ni tabiatda kechadi. Yer yuzida insoniyat tomonidan yerlarni chegaralarga bo’linishi tabiat nuqtai nazaridan shartli bo’lib,tabiatda kechayotgan jarayonlar bir-biri bilan uzviy bog’liq.Ayniqsa tuproqda ro’y berayotgan jarayonlar biosferaning barcha qismlari bilan chambarchas bog’liqdir. Tabiatda, xususan tuproq qoplamida kechayotgan o’zgarishlar,ularning taqdiri bilan bog’liq jarayonlarnibilish va unga jiddiy yondashish muhim hisoblanadi. Shu tufayli, ushbu maqolaning asl maqsadi tuproq degradaciyasi holatlarini o’rganish va tahlil qilishdan iborat.
Ma'lumki, global iqlim o'zgarishining inson salomatligiga ta'siri, birinchi navbatda, havo haroratining ko'tarilishi natijasida atmosferada ifloslantiruvchi moddalar va allergenlarning ko'payishi bilan bog'liq bo'lib, bu yurak, qon aylanish va havo-tomchi kasalliklarining kuchayishiga olib keladi. Kasalliklar va havodagi ortiqcha chang miqdori allergiya va bronxial astma bilan kasallanishning ko'payishiga olib keladi. Ayniqsa, so'nggi yillarda shaharlardagi ekologik vaziyatning yomonlashuvi bilan bog'liq ma'lumotlar tez-tez paydo bo'lmoqda. Hududlarda aholi farovonligini oshirishga shaharlarning barqaror rivojlanishi va ularning ekologik muammolarini hal etish orqali erishish mumkin.
Ushbu maqolada ekologik ta’limning mukammal tizimini ishlab chiqish va ta’lim tizimiga joriy etish, tabiatga yetadigan antropogen ta’sirni kamaytirish, ekologik ta’limning asosiy negizlari, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarida ekologiyaga oid tushunchalarni kreativ yondashuv asosida takomillashtirishga asosiy e’tibor atrof-muhit muhofazasi, tabiatdan oqilona va tejamkorlik bilan foydalanish, atrof muhitni yaxshilashga qaratilgan texnologiyalar, ekologik tushunchalarga asoslangan manbalar, ma’naviy qadriyatlar, madaniy meroslar, darsdan tashqari mashg‘ulotlar orqali ekologik tarbiya elementlarining shakllantirilishi kabi malumotlar bayon qilingan.
Ushbu maqolada «Avesto»ning tarixiy madaniy merosi misolida ajdodlarimizning azaldan atrofmuhitni, ona zaminni, o‘simliklarni muhofaza qilishga alohida e’tibor qaratganligi ochib berilgan, ularning boy madaniy merosidan foydalanish zarurligi qayd etilgan. Yoshlarning ekologik madaniyatini shakllantirishda ekologiya sohasining o‘rni hamda ajdodlarimizning bu boradagi boy ma’naviy merosi hozirgi davrda mamlakatimiz fuqarolarining ekologik madaniyatini yuksaltirishda muhim manba bo‘lmoqda
The thesis is aimed at analyzing effective approaches in teaching and learning foreign languages and the ways to improve environmental, emotional and educational aspects in teaching. The components of successful lesson such as teacher’s and students’ role at the lesson, resources used in the course, milestones in successful language class are described here.