Хозирги пандемия ва уткир нафас олиш синдроми (SARS-CoV-2) бутуй дунё буйлаб улимга олиб келди. Бугунги кунда вафот этганлар сони 4,55 миллиондан ошди. SARS-CoV-2 инфскцнясини кушимча самарали даволаш учуй дорн-дармонларни аниклаш учуй хужайра асосий вирус кирши рецепторлари булган ангиотензин айлантирувчи фермент 2 (АСЕ2) димеризациясини улчаш учун экран яратилди. Бу экран фенофибратнннг фаол мстаболити булган фснофнбрик кислотами аникдади. Фснофибрик кислота, шунигдск, вирусли бошокли оксилнииг рецепторлари билан богланиш сохасини (RBD) бекарорлаштирди ва фермент билан боглик иммунофермент тахлилида RBD нинг АСЕ2 га богланиши аникланди. Фенофибраг ва фснофибрик кислота иккита мустакил лаборатория томонидан синовдан утказилган. И к кал а холатда хам, прспаратнинг клиник дозаларда концентрациясида фенофибрат ва фенофибрик кислота вирусли инфекциями 70% гача камайтирди [15, 23]. Кенг клиник анамнез ва нисбатан яхши хавсизлик профилига эга кенг булган холда. ушбу тадкикод фенофиб-ратни гипертензия ва тана массаси индекс и юкори булган бсморларда SARS-CoV-2 инфскцнясини даволаш учун клиник бахолашни талаб киладиган потенциал терапевтик восита сифатида аниклайди.
Ҳозирги вақтда гормонал контратсепция нафақат аёлнинг репродуктив саломатлигини сақлаш усулларидан бири, балки бир қатор гинекологик касалликларнинг олдини олиш ва даволаш воситасидир.
Хозирги вактда коморбидлик яъни бир ёки бир нечта касалликларни биргаликда келиши долзарб муам-молардан биридир [1]. Хусусан биз юрак ишемик касаллиги (ЮИК) ностабил стенокардия ва анемиянинг тур-ли огирлик даражалари хакида айтиб утамиз. Биз ЮИК ва турли огирлик даражасидаги анемияси бор булган 30 та беморга III валентли темир препарата Суфер (Юрия-фарм Украина) 5 мл вена ичига 5 кун мобайнида стандарт терапия асосида куямиз. Текширилган беморларда гемоглобин микдорининг ортиши юрак ишини нормаллаштиради, стенокардия хуружларини камайтиради ёки йукотади, жисмоний зурикишларга чидамли-ликни оширади [2,3].
В настоящее время здоровье, качество жизни и общий жизненный прогноз у женщин в перименопаузе определяется прежде всего адекватностью и современностью лсчсбнопрофилактичсских мероприятий, среди которых
гормональная терапия играет
большую роль [5,11].
Темир танкислиги анемияси (ТТА) репродуктив ёшдаги аёллар касалланиш структурасида нафакат Узбекистан, балки бутун жахонда хам мухим урин эгаллайди. БЖССТ маълумотларига кура, аёлларимизнинг 1987300000 ахолисида анемия кузатилади, яъни бу энг куп таркалган касалликлардан бири хисобланади.
Исталмаган хомиладорликни сунъий тухтатиш (аборт) аёллар репродуктив саломатли-гига салбий таъсир курсатувчи мухим тиббий-ижтимоий омиллардаи бири булиб хисоблан-ади. Бутунжахон соеликни саклаш ташкилоти, абортни, аёллар репродуктив саломатлигини саклашнинг жиддий муаммоси деб тан олган.
Бутун дунёда хар бир туртинчи аёл умри мобайнида хомиладорликни тухтатиш муола-жасига бир ёки бир неча марта мурожаат килади. Дунё буйича абортларнинг йиллик сони тахмииан 56 миллионии ташкил этади, улардап 25 миллиоии хавфсиз эмас, бунинг натижасида 22000 аёл вафот этади ва у оналар улимининг барча холатларини карийб 8% ини ташкил этади.
Эндометриумнинг гиперпластик жараёнлари (ҲПE) амалий гинекологиянинг жуда муҳим, мураккаб ва кўп қиррали муаммосидир. Бунинг сабаби шундаки, бу патология пролифератив жараёнлардан бири бўлиб, даволанишсиз узоқ давом этиш эндометриум саратони ривожланиши учун фон бўлиши мумкин [3, 8, 9, 12]. Эндометриял гиперплазия (ЭҲ) бачадон шиллиқ қавати патологиясининг энг кенг тарқалган шакли бўлиб, эндометриумнинг физиологик бўлмаган пролиферацияси сифатида талқин қилинади, бу безнинг структуравий қайта ташкил этилиши ва камроқ даражада тўқималарнинг стромал компоненти билан бирга келади. Эндометриял гиперпластик жараёнларнинг ривожланиш механизмлари ҳали ҳам этарли даражада ўрганилмаган, бу эса ушбу патологияси бўлган беморларни даволаш учун патогенетик асосланган тизимни ишлаб чиқишни қийинлаштиради [2, 7, 10, 11]. Гинекологик патология таркибида ҲПE 15-40% частотада учрайди [1, 5, 6]. Кўпинча ҲПE 45-55 ёшда аниқланади [8, 9, 4].
Гиперпластические процессы эндометрия чрезвычайно важная, сложная и многогранная проблема практической гинекологии. Эта патология относится к числу пролиферативных процессов и при длительном течении без лечения может явиться фоном для развития рака эндометрия.
Замонавий шароитда республикамиз учун аҳолининг ҳаётий манфаатларини ҳимоя қилиш – ҳам рақамларни сақлаш, ҳам ҳаёт сифатини таъминлаш масалалари долзарб бўлиб turibdi.Bunda давлат аёлларга алоҳида ўрин ажратади, чунки келажак авлодлар сони ва саломатлиги уларнинг фаровонлиги ва саломатлигига боғлиқ. Кўпгина тадқиқотчилар соғлиқни сақлашни бошқаришни такомиллаштириш, асосан якуний натижага эътибор бериш керак деган хулосага келишади, шу билан бирга жараённи ташкил этувчи ва унинг якуний натижаларини аниқлайдиган барча таркибий қисмлар ва элементларни тизимлаштириш ва таҳлил қилиш зарур [2].
Преэкламсия хозирги вакгда оналар ва болалар касаллигя ва улимининг асосий сабаби булиб, 5-8 % ташкил килади. Хомиладорликнинг 20 хафтасидан кейин ривожланиб гипертония ва протеинурия билан ха-рактерланади. БЖССТ маълумотларига кура, хомиладорлик вакгида гипертония 9-25% оналар улимига олиб келади. аммо аник маълумотни келтириш кийин. Бу билан биргаликда преэклампсия оналар ва перинатал улимининг асосий сабаби булиб, бу касаллик ва уиинг асоратлари купгина тиббий муаммоларга олиб келади.
Проблема опущения и выпадения внутренних половых органов по-прежнему остается в центре внимания врачей-гинекологов, что обусловлено нс только тенденцией к увеличению частоты и тяжести данной патологии, но и стабильно большим числом рецидивов после практически всех видов хирургического лечения.
Гормонал контрацепция хозирги вактда - нафакат исталмаган хомиладорликни олдини олиш, балки бир катор гинекологик касалликларини даволаш ва олдини олиш йулларидан бири хисобланади.
Бугунги купда кесар кесиш операцияси дунёда энг куп таркалган жаррохлик амалиётлардан бири булиб, кундан куп га унинг частотаси ошиб бормокда. ай никса ривожланган мамлакатларда. Кесар кесиш операцияси одам хасти ни саклаб коладиган амалиётлардан бири булсада, купинча бу операция тиббий курсатмаларсиз бажарилиб, она ва бола хаётини хавф остига колдирмокда.
Внутриматочные средства контрацепции используются во всем мире уже в течении четырех десятилетий. В настоящее время число женщин, использующих ВМС, оценивается, как более 100 миллионов, из которых почти 70% живут в Китае. В противоположсппость этому в других регионах мира применение ВМС менее распространено, варьируя от 7% в некоторых развитых странах до 0,5% в государствах Тропической Африки [3]. Из развитых стран ВМС наиболее широко распространена в Скандинавских странах и некоторых странах Восточной Европы.
Патологические процессы шейки матки занимают одно из ведущих мест в структуре гинекологической заболеваемости и нс имеют тенденцию к снижению. На основании многочисленных исследований [1.6] выделены следующие факторы риска заболеваний шейки матки
ИУКда касалликнинг боскичларида цитокинларнинг ишлаб чикарилишида куп томонлама узгаришлар мавжуд. Касалликнинг уткир даврида цитокин IL-8 ишлаб чикарилиши кескин ошади, уткир ости даврида цитокин IL-12 узгаради.
Ендометриоз битишмалар ва peritoneal суюқлик [1,2] физиологик жараёнларнинг бузилиши шаклланишига етакчи, уяли фаолияти ва унинг тарқалиши белгилари билан ектопик ендометриюмун борлиги билан характерланади бир касаллик ҳисобланади. Популяцияда ендометриознинг частотаси 10% га, бепушт аёллар орасида 30% гача, тос - сон оғриқ синдроми таркибида 80% гача бўлади [3,7,15,22]. Сўнгги йилларда ендометриоз частотасининг ошиши 1-даражали ташқи genital ендометриоз диагностикасида асосий усул бўлган лапароскопиянинг кенг қўлланилиши билан боғлиқ.
Эрта .менопауза 40 сшгача булган аелларда тухумдонлар функционал фаолияти тухташи билан харак-терланади. Патологик холат ва аменорея, коидаги гонадотропинлар юкори даражалари, бепуштлик ва эстроген танкислиги белгиларн билан намоён булади. Аблларнинг Уртача 1% да бу касаллик учраб. касалликнннг аник табиати номаълум булиб колмокда. Генетик бузилишлар, ферментопатиялар. аутоиммун, инфскцион- токсик ва ятрогеи омиллар этиологик омнллар булиб хисоблаиади. Бирок, куп холларда касалликнннг идиопатик ша-кли мавжуд булиб, у турли муаллифларнинг фикрига кура, 50 дан 90% гача учрайди.
Инфекцион агентларнинг эндометрийда узоқ вақт давомида ва кўпинча симптомларсиз мавжудлиги тўқима тузилишида сезиларли даражадаги ўзгаришларга олиб келиб, нормал планцентацияга тўсқинлик қилиб ҳомиладорликка нисбатан патологик жавоб шаклланишига олиб келади. Маълумки сурункали эндометрит (СЭ) иммунитетнинг бузилишига олиб келади ва бу интерферон фаоллигининг пасайиши (интерферон тизими), табиий киллерлар ва макрофаглар фаоллигининг пасайиши, иммунитетнинг Т-ҳужайра буғинининг дисбаланси ва В-лимфоцитларнинг поликлонал стимуляцияси билан намоён бўладиган иммунитетнинг ҳужайра буғинининг пасайиши, барча синф ммуноглобулинларининг кўпайиши билан намоён бўлади. Иммунитетнинг умумий тизимига таъсир қилиши билан бирга инфекцион агентлар маҳаллий иммунитетга ҳам қуйидагича таъсир ўтказади: Т-лимфоцитлар, uNK-ҳужайралар ва макрофаглар сонининг ортиши; иммунитетнинг Т-ҳужайра бўғинининг Т2-дан устунлиги; IgM, IgA, IgG-лар сонининг ортиши, бу эса ўз навбатида эмбрионнинг ажралиш реакциясига сабаб бўлади.