№ 1 (2012)

Тадқиқод объектлари: клиник материал ТОИТИ всртсбрология бўлимида Республика ногиронларни рсабитация маркази умуртка поғонаси патологияси бўлимида ва АДТИ клиникасининг нсйрожаррохлик бўлимида умуртқа поғонаси бўйин кисми постравматик хамда дегенератив ностабиллигини жарроҳлик йўли билан даволанган 77-бсморларнинг даво натижаларига асосланган.
Ишнинг мақсади: аутосуяк, углерод, керамика, никелид титан ва кейдж имплантатларини қўллаб умуртка поғонаси бўйин қисми таналар apo стабиллашни оптимал усулини аниклаш.
Тадқиқот методлари: умумий клиник, ортопедик ва нсврологик тскши-рувлари; рснтгснологик, компьютср-томографик, магнитрезонансли, муль-тиспиралли компьютср-томографик текширувлар, элсктромиография.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: турли инплантатлар билан таналар apo стабиллаш узок натижаларини киёсий бахоланганда, титан кейджларни маҳаллий аутосуяк билан қўллаш умуртка ҳаракат сегментида операция вактида ҳосил қилинган стабилликни ва кифотик деформация кор-рскциясини юқори даражада сақлайди.
Бўйин умуртқалари ссгментини стабиллаш учун титан кейдж махаллий аутосуяк билан кўлланилганда 91,3% ҳолатда металлсуяк блоки хосил бўлган. Никелид титан кўлланилганда 81,8% ҳолатда, углерод имплантатлари 78,5% ҳолатда, ғовак керамика қўлланиши натижасида 66,7% холатда ва аутосуяк қўлланилганда 65,2% ҳолатда мустаҳкам суяк блоки ҳосил бўлди.
Амалий ахамияти: изланиш натижалари всртсбрологларга умуртқа поғонаси бўйин кисми касаликлари ва жарроҳатларида таналар аро стабил-лашнинг оптимал услубини танлаш ва жарроҳлик давоси натижаларини ях-шилашга имкон яратади.
Тадбиқ этиш даржаси ва иқтисодий самарадорлиги: Ўтказилган из-ланиш натижалари ТОИТИ всртсбрология бўлими, Республика ногиронларни реабилитация маркази, умуртқа поғонаси патологияси бўлими ва АДТИ кли-никасининг нсйрожарроҳлик бўлими ҳамда Республика всртсбрология маркази клиник амалиётига тадбиқ этилди.
Қўлланиш сохаси: травматология ва ортопедия, нейрохирургия.

Тадқиқот объектлари. Кардиореанимация бўлимига қабул қилинган УМИ ли (касаллик бслгилари бошлангандан 72 соат ичида) ҳамда МИ 3- суткасигача ИКЭС ривожланган 90 та бсмор. Бсморлар ўртача сши 61,9±11,3 йилни (39- 81 сш), эркаклар 63,3% ни ташкил килди.
Ишнинг мақсади: 2 тур қандли диабети бор инфарктдан кейинги эрта стенокардияли бсморларда турли агрсссив медикаментов терапия усуллари самарадорлиги ва хавфсизлигини ўрганиш.
Тадқиқот методлари. Клиник кўрик, оғриқ синдромини баҳолаш (Восннов О.В. шкаласи бўйича), ЭхоКГ, ХЭКГМ, қондаги липидлар, МВ КФК, СРО миқдорларини аниқлаш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Қандли диабетли бсморларда биринчи марта ИКЭС оғриқ синдроми хусусиятлари, ХЭКГМ ёрдамида миокард оғриқсиз ишсмияси кечуви қиёсий таҳлил қилинди. Аниқланишича, кандли диабети бор ИКЭС ли бсморларда ХЭКГМ бўйича миокард ишсмияси умумий давомийлиги каттароқ бўлиб, унинг асосий кисмини (87%) миокард оғриқсиз ишсмияси ташкил килади. Ушбу гуруҳ бсморларда стационар давр мобайнида прогностик аҳамиятли маркерлар (С-рсактив оксили ва МВ КФК) микдорларининг баланд сакланиши, шу билан биргаликда миокард инфаркти стационар ва кейинги 1 йиллик даври ишсмик асоратлари сонининг кўпроқ қайд килиниши кўрсатиб ўтилди. Аниқланишича, кандли диабети бор ИКЭС ли бсморларда стандарт терапия таркибида юқори дозадаги симвастатин ва клопидогрелнинг қўлланиши нисбатан бсхатар бўлиб, ишсмик асоратлардан миокард инфаркти қайталаниши ва ўткир юрак етишмовчилиги миқдорларини (15% га) диабстсиз бсморлар даражасигача, ХЭКГМ бўйича эса миокард ишсмияси умумий давомийлигини (жумладан оғриқсиз ишемия) ишончли камайтиради. Юқори дозадаги симвастатин таъсирида С-рсактив оксили камайиш тезлиги ортиб (81,6%), унинг қиймати назорат сўнгида диабстсиз бсморлар даражасигача тушиши кўрсатиб ўтилди.
Амалий ахамияти: Тадқикотдан олинган натижалар алоҳида гуруҳ бсморларда (қандли диабети бор УМИ ли) ИКЭС клиник кечишининг ўзига хос томонлари, йўлдош касалликлари ва асоратлари, оғриқ синдроми хусусиятлари тўғрисидаги маълумотларни кснгайтириб, ИКЭС ташхисини кўйиш жараёнида мухим амалий ахамиятга эга. Олинган натижалар асосида
асоратлар хавфи юқори гурух беморларга мос ва бсхатар агрсссив медикаментоз даволаш усули танлаб олинади. Натижада ушбу усул бсморларда ишсмик асоратлар сонини (МИ кайталаниши, ўткир ва сурункали юрак етишмовчилиги) инвазив даволаш усулларисиз (айниқса чекка худудлар шароитида) камайтириш ва даволаш муддатини қисқартириш имконини бсради.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: Тадкикот натижалари услубий тавсиялар шаклида РИКМ, Тошкент тиббиёт академияси 1-клиникаси хамда Жиззах вилояти кардиодиспанссри кардиореанимация бўлимлари иш фаолиятига тадбиқ килинган.
Қўлланиш сохаси: кардиология ва терапия йўналишининг реанимация ва интенсив терапия бўлимлари.

Тадқиқот обьекти: XX асрнинг охири XXI асрнинг бошларида рус адабиётидаги матн шаклида тузилган асарлар (прематн) ва текстологик аппаратлар (сўз боши, талқин, кўрсатма, мундарижалардан ташкил топган), хажм каттароқ прематн, талқинлар ҳақида бирлаштирилган сюжетлар, илмий академик талкинларнинг композицион кўрсатилган шакли.
Ишнинг мақсади: роман жанри талқинлининг пайдо бўлиши ва тасвирлаш хусусиятлари.
Тадқиқот методлари: умум илмий методлар ва бўёқлар, филологик тахлил методларидан: қиёсий тарихий, типологик, гермеиевтик, коицептуал, изох бериш методларидан фойдаланилди.
Олингаи иатижалар ва уларнинг яигилиги: биринчи марта тўлиқ роман жанри талқии бўйича назарий курс ишлаб чикилди, ажратилган жанрнинг мезони аниқланди, роман талқииига асосий жанр структураси сифатида тасниф берилди, унинг ички вариаитлари топилди, унинг ғоявий бадиий ўзига хос хусусиятлари тадқиқ этилди, тематик доминант билан боғлиқ миллий ўзига хослик муаммолари, миллий бадиий тажриба эьтиборга лойик мезонлари ўргаиилди, ривожлаииш даври аииқланилди.
Кабул килиигаи назарий моделнинг асосида ишда жанрнинг типологик классификацияларини тузиш принципларига таъриф берилади, мукаддима, изоҳ, кўрсаткич, мундарижадан иборат бўлган, хажми бўйича претекстдан анча катта бўлган, изохлаш ҳақидаги сюжет билан бирлаштирилган, академик (илмий) изох шакли ёрдамида композицион такдим этилган матн (претекст) ва унинг текстологик аппарати кўринишидаги асарларнинг қандай жанрга таалуқлилиги муаммоси бўйича хозирги вақтда мавжуд бўлган тадқиқот материаллари таърифлангаи ва тартибга солинган.
Амалий ахамияти: олинган натижалардан адабиёт назарияси фаиидан умумий ва махсус курсларии, шуниигдек, янги рус адабиёти тарихи фанларидан маьрузалар ўқишда фойдаланиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси. Диссертация иши иатижаларини ЎзМУ Хорижий филология факультетининг славян филологияси бўлими магистратурасида “Рус альтернатив прозаси” ва бакалавриатсида “Матн ва контекст” махсус курсидалар қўллаш мумкин.
Қўлланиш сохаси: рус адабиёти тарихи, адабиёт назарияси.

Тадқиқот объектлари: ВьОз-PbO-SrO-CaO-CuO система асосидаги Bii jPbojS^Can-iCunOy (n = 2-5) бирикма прекурсорлари. ВьОз-PbO-SrO-CaO-CuO система асосидаги ўта ўтказувчан керамика.
Ишнинг мақсади: бу ишнинг мақсади мужассамланган куёш нурлари остида синтез қилинган ВЬОз-PbO-SrO-CaO-CuO система асосидаги керамика ва юқори температурали ўта ўтказувчан материалларнинг шаклланиш механизмини ва хоссаларини ўрганиш.
Тадқиқот усули: рентгенофазавий анализ, электронно - микроскопический анализ, ДТА, гидростатик ўлчаш усули, каттиклик, магнит кабул килувчанликнинг температурага боғлиқлиги, магнит момент ва электр каршилик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгнлиги: мужассамланган куёш энергиясидан фойдаланиб ўта ўтказувчан гомологик катор бирикмаси Bi] yPbo sSnCan-iCunOy (n = 2-5) ни синтез қилиш ва уларнинг ҳосил бўлиш механизмини ўрганиш. 2234 ва 2245 фазалар хосил бўлишининг инконгруент характери билан боғлиқ Bi2Sr2O5 - CaCuO2 системасининг кием тузилишига ўзгартириш киритилди. Илк бор Тс 110-150 К ораликдаги янги ўта ўтказувчан мустаҳкам (7 йилдан кўпроқ) фазалар аниқланди. [НО] йўналишда CuO2 -текисликларидаги нуқсонлар даврийлигининг шакилланиши ва унинг ҳосил бўлиш сабаблари аникланди.
Амалий ахамияти: Bij jPbojS^Can-iCunOy n = 2-5 да 95-150 К ораликдаги ўта ўтказувчанликка ўтиш температурасининг берилганда ўта ўтказувчан фазани синтез қилишда фойдаланиш мумкин. Ўзига хос электрик хоссали материаллар олишнинг янги технологиясини яратишда. Тс = 110-150 К ли Bii 7Pbo3Sr2Can.iCunOy (n = 2-5 учун) бирикмаси асосидаги ўта ўтказувчан керамика олиш методи кайта ишлаб чиқилганлиги асос бўлиб хизмат қилиши мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: олинган натижалар ноорганик бирикмалар бўйича “The American Mineralogist crystal structure database” маълумотлар базасига киритилган.
Қўлланилиш соҳаси: эхлектроника, энергетика.

Тадқиқот объекта: диссертация ишининг объекта сифатида Узбекистан Республикаси ахолиси касалликларининг худудий таркиби белгиланган, унинг предмета бўлиб эса ахоли касалликларининг географик хусусиятлари хизмат қилади.
Ишнинг максади: ахоли касалликларининг худудий таркибини тахлил килиш асосида Узбекистан Республикаси тиббий географик вазиятини яхшилаш билан боглик илмий-амалий тавсияларни ишлаб чикишдан иборат.
Тадқиқот методлари: географик такқослаш, картография, тарихий, демографик тахлил, статистик, тизим-таркиб, экстраполяция, социологик тадқиқот (сўров), эксперт баҳолаш ва бошқалар.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилнгн: диссертацияда ахоли касалликлари, унинг ўлим кўрсаткичларининг сабаблари ва ҳудудий таркиби иктисодий ва ижтимоий география фани нуктаи назаридан тахлил этилган ҳамда прогноз қилинган; асосий касалликларнинг таркалиши бўйича республика ҳудуди районлаштирилган; Узбекистан табиий-экологик ва геодемографик шароитидан келиб чикқан ҳолда тиббий географик конуниятлар очиб берилган. Тиббиёт географиясининг назарий муаммолари, унинг география фанлари тизимидаги ўрни ва таркибий тузилиши асослаб берилган; Ўзбекистонда вужудга келган нозогеографик вазият вилоятлар даражасида тадқиқ қилинган.
Амалий ахамияти: тадкиқотнинг асосий мазмуни ва хулосаларидан мамлакатимизда соғлиқни сақлаш тизимини ислох килишда, республика минтақаларида тиббий хизмат фаолиятини худудий ташкил этишни такомиллаштиришда ҳамда олий ўкув юртларидаги ўқув жараёнлари фаолиятида фойдаланиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: илмий ишнинг асосий натижалари Табиатни муҳофаза қилиш Давлат қўмитаси, Узбекистан Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Узбекистан Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Саломатлик ва тиббий статистика института, вилоятлар соғлиқни саклаш ҳудудий бошкармалари, ЎзМУ география факультета ўкув жараёнида фойдаланилмоқда.
Қўлланиш (фойдаланиш) сохаси: Табиатни муҳофаза қилиш Давлат қўмитасининг бўлинмалари, Узбекистан Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, вилоят ҳокимликлари, олий ўқув юртлари ва бошқалар.

Тадқиқот объекти: Кўп чегарали ток трансформаторлари (ТТ).
Ишнинг максади: темир йўл транспорта қурилмаларини бошкариш тизими учун функционал имкониятлари кенгайтирилган ва динамик хоссалари яхшиланган кўп чегарали ТТ ларни яратиш ва тадқиқ этиш.
Тадқиқот усули: электр ва магнит занжирлари ва электромагнит майдон, хатоликлар назариялари; датчикларни излаб конструкциялашнинг энергоинформацион усули ва компьютер ёрдамида қўлланиладиган параметрик структура схема(ПСС) аппарата ҳамда экспериментал усуллар.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: УзР патентлари билан ҳимояланган, кенгайтирилган функционал имкониятли ва яхшиланган динамик хоссали кўп чегарали ТТ янги конструкциялари ва уларнинг математик модели; ўткинчи жараёнларда кўп чегарали ТТ ишлаганда хатоликни камайтириш усули яратилди.
Амалий ахамиятн: яратилган кўп чегарали ТТ сезгирлиги кенг функционал имконият ва ўткинчи жараёнда ишлаганда нисбатан юкори аниқликга эга. Ишлаб чикилган математик моделлар кўп чегарали ТТ конструкцияларини лойихалаш поғонасида уларни статик ва динамик режимлар учун тадкик этиш имконини беради.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: ишлаб чиқилган Кўп чегарали ТТ “Ховост” электр таъминот дистанциясига қарашли “Транспорт” тортувчи нистанциясида жорий этилди. Иқтисодий самарадорлик бир йилда 5,3 млн. сўмни ташкил этди.
Қўлланиш сохаси: тадқиқотлар натижасидан темир йўл транспорта ва халқ хўжалигининг бошқа тармоқларидаги электр таъминот курилмаларини бошқариш тизимиларида қўлланиши мумкин бўлган кўп чегарали ТТнинг янги конструкцияларини яратишда кенг фойдаланиш мумкин.

Тадқиқот объектлари: Ўзбекистонда етиштириладиган данакли (ўрик, шафтоли, олхўри) ва субтропик (анор, хурмо) мевалар.
Ишнинг мақсадн: ўрик, шафтоли, олхўри, анор ва хурмо меваларининг озиқавий ва биологик кнйматнни, сақлаш режимларини ўрганиш ва республика аҳолисининг талабини қондириш, мамлакатнинг экспорт қобилиятини янада мустахкамлаш учун улардан самарали фойдаланишнинг истиқболли йўналишларини шакллантиришдан иборатдир.
Тадқпқот методлари: тадқиқот ўтказишда дала, лаборатория, кимёвий тадқиқот услубларидан фойдаланилди.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилнги: республикада илк бор тўлиқ хажмда данакли ва субтропик мева навларининг ҳамда етиштиришдаги экологик шароитларнинг товарлик сифатига, углевод, оқсил, витаминлар, макро- ва микроэлементларнинг тўпланишига таъсири ўрганилган. Бу эса мевалар сақлаш технологиясини такомиллаштиришнинг назарий асосларини ва функционал ахамиятга мўлжалланган озиқ-овқат товарлари яратишга асос бўлиб хизмат қилади. Шунингдек мева навлари ва сақлаш усулларининг биокимёвий таркиби динамикасининг ўзгаришига таъсири ўрганилган. Шу асосда меваларнинг сакданиш муддатини ошириш ва уларнинг товарлик хусусиятларини сақлаб қолишда ўзгартирилган газ мухитинингсамара бериши аннкланган.
Амалий ахампяти: тадқиқот натижалари асосида , ўрик шафтоли, олхўри, анор,хурма меваларнинг товарлик, истеъмол хусусиятлари чуқур ўрганилиб ва тахлил қилиниб углеводларга, микронутриентларга бой навлари аниқланди. Бу эса республикамизда озик-овкат товарларнинг кимёвий таркиби бўйича маълумотлар ва мева-сабзавотлар товаршунослиги бўйича дарсликлар ва ўкув қўлланмаларни яратишда зарурий манба бўлиб хизмат қилади.
Ўрик ва олхўри меваларини полимер ўраш материалларидан фойдаланиб ўзгартирилган газ муҳитида сақлаш бўйича амалий тавсиялар берилган. Полиэтилен ўрамларида меваларни ўзгартирилган газ муҳитида сақлаганда уларнинг сақлаш муддати оддий усулда сақлаган ўрик ва олхўри меваларига Караганда 1,5-2,0 мартага ортади, вазнидаги йўқотишлар эса 4-6 мартага камайиб, мева эти таркибидаги биологик актив моддалар яхши сақланиб қолади. Тадқиқот олиб борилган ўрик навларини -1ч- +1°С да ва олхўри навларини +1 ч- +2°С ҳароратда сақлаганда уларнинг сақлаш муддатлари аниқланган.
Анорнинг Қозоқи-анор навини 4 қаватли қоғоз қопларга жойлаб холодилникларда узок муддат сақлаш мумкинлиги бўйича илмий асосланган тавсиялар ишлаб чиқилган. Ўрик данагидан фойдаланнб қандолат ва нон маҳсулотларининг биологик қнйматини ошириш мумкинлиги асосланган ва амалий жиҳатдан исботланган.
Тадбиқ этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: анор мевасини сақлаш бўйича олинган натижалар Сурхондарё вилояти Сариосиё ва Шеробод туманлари тайёрлов корхогалари фаолиятига жорий этилган. Анор сакдашнинг тавсия этилаётган бу усулида иктисодий самарадорлик помологик навларига караб бир тонна анор мевасига 448000 сўмдан 662000сўмгачани ташкил этади. Сигими 1,5 кг бўлган герметик ёпилган полиэтилен пакетларида сақланган олхўриларнннг иктисодий самарадорлиги меванинг навига караб 462000 дан 798000 сўм/m ни ташкил этади.
Қўлланилиш сохаси: олинган тавсиялар мевалар тайёрлови, савдоси ва уларни қайта ишлаш билан шугулланувчи корхоналар фаолиятида фойдаланилади.

Тадқиқот объекти: жамият ижтимоий маънавий ҳаётининг янгиланиши, маънавий маданият ва унинг тизимини фалсафий тахлил этишдан иборат.
Тадқиқот мақсади: маънавий маданият тизими ва унинг социодинамикасининг асосий йўналишларини аниқлаб, жамиятни эркинлаштириш ва модернизациялашувида маънавий омилларнинг ролини белгилашдан келиб чикиб, фалсафий таҳлил қилиш.
Тадқиқот усули: муаммони ўрганишда тарихийлик, диалектика ва системали ёндошув, анализ ва синтез, мантиқийлик, кузатиш, қиёслаш, умумлаштириш каби илмий билиш усулларидан фойдаланилди.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: маънавий маданият ҳакида илмий-назарий қарашлар, ёндашувлар тахлил қилиниб, унинг тизими ва социодинамик хусусиятлари ёритилди. Мустақиллик маънавий маданияти ўзбек халкининг миллий маънавий маданият тарихий меросига асосланган, умуминсоний маънавий маданият билан узвий боғлиқликда тадқиқ қилинди.
Амалий аҳамияти: мавзудаги илмий тахдиллар, хулоса ва тавсиялардан баркамол авлодни тарбиялаб вояга етказиш масалалари билан боғлиқ бўлган мутасадди муассаса ва ташкилотлар фаолиятида, жамиятимизда кенг кўламдаги ислоҳотларни амалга оширишда фойдаланиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: тадқиқот натижалари илмий-назарий анжуман, семинарларда ўқилган маърузаларда ТАЙИ ва ТДШИ фалсафа бўлими талабалари билан олиб борилган амалий машғулотларда, нашр этилган ишларда ўз ифодасини топтан.
Қўлланиш сохаси: ОЎЮ, касб-хунар коллежлари, академик лицейларда “Фалсафа”, “Ижтимоий фалсафа”, “Сиёсатшунослик”, “Социология”, “Маданият назарияси ва тарихи”, “Маданиятшунослик”, “Маънавият асослари”, “Миллий гоя” бўйича назарий ва амалий машғулотларни ташкил қилишда тадкиқот натижаларидан фойдаланиш мумкин.

Тадқиқот объектлари: кўпфункционал алкил-алмашинган
азометинтиадиазоллар, оралиқ металлар - Co, Ni, Си ва Zn.
Ишнинг мақсади: қатор оралиқ мсталларнинг кўпфункционал алкил-алмашинган азометинтиадиазоллар асосидаги координацией бирикмаларининг синтези, тадкиқоти, комплекс ҳосил бўлиш қонуниятларини ўрганиш ҳамда синтез қилинган комплекс бирикмаларнинг биологик фаоллигини аниқлаш.
Тадқиқот методлари: элемент, тсрмик, рентгенфазавий анализлар, ЭСДО, ИҚ- ва ПМР-спсктроскопияси, моляр электрутказувчанлик, квант-кимёвий ҳисоблашлар.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Co, Ni, Си ва Zn хлорид, ацетат ва нитратларининг азометинтиадиазол хосилалари асосидаги 36 та янги комплекс бирикмалари синтез килинди. Янги комплекс бирикмаларнинг эритма ва каттиқ ҳолатдаги таркиби, тузилиши, физик-кимсвий хоссалари ҳамда вирусга қарши фаоллиги ўрганилди.
Амалий аҳамияти: алкил-алмашинган азометинтиадиазол ҳосилалари асосида олинган комплекс бирикмаларни синтези учун яратилган синтез услублари ўхшаш бўлган координацион бирикмаларни мақсадли йўналтирилган синтез олиб бориш учун амалий тавсиялар сифатида ишлатиш хамда гетероциклик лигандлар билан оралик мсталларнинг комплекс бирикмалари хоссаси ва тузилишини башорат килиш мумкин. Синтез қилинган янги мисли комплексларнинг вирусга карши фаоллиги аниқланган, келажакда улардан ўсимликларда учрайдиган вирусли касалликларини даволашда дори-дармон сифатида фойдаланиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: олинган натижалар УзМУ кимё факультета ноорганик ва аналитик кимё кафсдрасининг ўқув жараёнига жорий қилинган.
Қўлланиш сохаси: координацией кимё, аналитик кимё, органик кимё, тиббиёт.

Тадқиқот объектлари: «Мелифлос» йиғмаси ва унинг асосида олинган қуруқ экстракт ва таблетка дори тури.
Ишнинг мақсадн: пешоб хайдаш таъсирига эга бўлган икки компонентли ўсимлик йиғмаси асосида курук экстракт ва таблетка дори турларини ишлаб чиқиш ва стандартлаш.
Тадқиқот усуллари: технологик, физик-кимёвий, биофармацсвтик.
Олинган натижалар ва уларнинг янгнлиги: комплекс изланишлар асосида биринчи маротаба “Мелифлос” курук экстрактининг олиш усули турли омилларнинг таъсири ўрганилган. “Мелифлос” таблеткасининг мақсадга мувофиқ таркиби ва технологияси яратилган. Таклиф этилган дори прспаратларининг сифат кўрсаткичлари аникланган. Яратилган “Мелифлос” таблеткаси учун таъсир этувчи модданинг ажралиб чикиш тезлигини аниклаш мақсадида “Эриш” тести ишлаб чиқилган. Специфик фармакологик тестлардан фойдаланган ҳолда “Мелифлос” курук экстракти ва таблсткасининг диуретик таъсири аникланган. Таклиф этилган дори прспаратларининг яроқлилик муддати ва сакланиш шароити аникланган.
Амалий аҳамияти: маҳаллий хом ашедан диуретик таъсирга эга бўлган “Мелифлос” курук экстракт ва таблетка технологияси яратилган хамда ушбу препаратлар биологик самарадорлиги бўйича импорт прспаратларидан колишмаслиги аникланган.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: “Мелифлос” қуруқ экстракт ва таблсткасини тиббиётда қўллашга рухсат олиш учун ВФМ лойиҳалари ишлаб чиқилган ва УзР ССВ Дори воситалари ва тиббий техника сифатини назорат қилиш Бош бошқармасига тасдиқлашга такдим этилган. “Мелифлос” таблеткасига тажриба ишлаб-чикариш регламента тузилган ва тасдиқланган. Қурук экстракт ва таблстканинг технологиялари «DRUG-TECH» ХК ва «SAMO» КК базаларида синовдан ўтган.
Тадқикот натижалари Тошкент фармацевтика институтининг дори воситаларининг саноат технологияси кафсдраси ўкув жараснига тадбик этилди.
Қўлланиш сохаси: фармацевтика саноати, тиббиёт, ўкув жараёни.

Тадқиқот объектлари: иқтисодиёт йўналишидаги касб-ҳунар коллежларида ўкув-тарбия жараёни.
Ишнинг мақсади: фанлараро алокани амалга ошириш технологиясини ишлаб чикиш ва таълим жараёнига татбиқ этиш.
Тадқиқот методлари: психологик-педагогик адабиётлар ва меъёрий ҳужжатларни ўрганиш ва фанлараро алоқаларни амалга оширишнинг холатини тахлил килиш; суҳбат ўтказиш, сўраш, анкета, такрорлаш, моделлаштириш, лойиҳалаш, педагогик тажриба-синов ишлари, тадқиқот натижаларига математик-статистик ишлов бериш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: иқтисодиёт йўналишидаги касб-ҳунар коллежларида кичик мутахассисларни тайёрлаш жараёнида фанлараро алоқадорликни лойиҳалашнинг тузилмавий-мантикий модели ишлаб чикилган; иқтисодиёт йўналишидаги касб-ҳунар коллежларида кичик мутахассисларни тайёрлаш тизимида фанлараро алокадорликни амалга ошириш технологияси яратилган; фанлараро алокадорликни амалга ошириш самарадорлигининг умумий ва хусусий дидактик кўрсаткичлари аниқланди.
Амалий ахамияти: тадқиқот жараёнида олинган хулоса ва тавсиялар назарий ва услубий аҳамиятга эга бўлиб, касб-хунар коллежларида иктисодий билимларни ўзлаштириш самарадорлигига эришишга имкон беради. Ишлаб чикилган методик кўлланма иқтисодиёт йўналишидаги касб-хунар коллежларининг ўқитувчиларига ўкув жараёнини фанлараро алокадорликнинг мавжудлигини хисобга олиб лойихалашга ва шу оркали ўкувчиларининг ўзлаштириш самарадорлигини оширишларига имкон беради.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлигн: тадқиқот ишининг асосий ғояси ва мазмуни илмий-амалий конференцияларда муҳокама қилинган ҳамда илмий-услубий мақолаларда ёритилган. Ишлаб чиқилган услубий кўлланма касб-ҳунар коллежлари ўқув-тарбия жараёнида қўлланилмокда.
Қўлланилиш соҳаси: республикамизнинг касб-ҳунар коллежларида ва олий таълим муассасаларида иқтисодиёт фанларини ўқитиш бўйича назарий ва амалий машғулотларни ташкил этиш ва ўтказиш учун хизмат қилади.

Тадқиқот объектлари: Узбекистан ҳудудига маданийлаштирилаётган T.aevestium юмшоқ буғдойидан ажратиб олинган оқсил ва ферментлар.
Ишнинг мақсади: турли температура режимларида гидротермик ишлов берилган буғдой донининг оқсил-фермент комплексидаги оксил фракциялар таркиби ҳамда ўзаро нисбатлари ўзгаришларини клейковинанинг реологик хоссаларига ва нон сифатига таъсирини аниқлаш.
Тадқиқот усуллари: ўсимликларни биокимёвий тадкиқ қилиш усуллари, юқори самарали суюклик хроматографияси, сканерловчи электрон микроскопия, ИҚ-спектрометрия ҳамда нон ёпиш сифат кўрсаткичларини аниклаш усуллари, клейковинанинг деформацияланиш индексини аниклаш, синов нон ёпишлар ўтказиш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: гидротермик ишлов берилганда буғдой дони клейковинасининг мустаҳкамланиш механизми ҳақидаги назарий ҳолатлар илк бор такдим этилди. Температуранинг клейковина реологик хусусиятлари ҳамда оксил фракциялар компонент таркибига таъсири конуний тарзда кечиши аниқланди. Кимёвий ва биокимёвий яхшиловчиларсиз паст сифатли буғдойни яхшилаш имкониятлари мавжудлиги кўрсатилди.
Клейковинани мустаҳкамланишга ҳамда унинг нон ёпиш хоссаларини ўртача 18,11 %га яхшилашга ёрдам берадиган гидротермик ишлов беришнинг оптимал шароитлари илмий асослаб берилди.
Амалий ахамияти: гидротермик ишлов беришда клейковинанинг мустаҳкамланиш механизми аниқланиши донни қайта ишлаш корхоналарида мазкур жараённи ўтказишда ҳамда нон ёпишда сифати яхши бўлган ун олиш мақсадида самарали технологик схема ишлаб чиқишда оптимал температура режими танлаш учун илмий асос бўлиб хизмат килиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: тадқикот натижалари ун элаш корхоналарида донни майдалашга тайёрлашда қўллаш учун тавсия этилган. Тавсиянинг амалга оширилиши сезиларли ижтимоий-иқтисодий самарага олиб келади. Тадқиқот материалларидан ўкув жараёнларида махсус курсларни ўқитишда, битирув-малака ишлари ҳамда магистрлик диссертацияларини бажаришда қўлланилиши мумкин.
Қўлланиш сохаси: биокимё, дон биотехнологияси, ун элаш саноати.

Тадқиқот объектлари: уюшган гурух томонидан содир этилган ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-тарож килишдан келиб чикадиган жиноят-ҳуқуқий ва криминологии: муносабатлар.
Ишнинг мақсади: миллий қонунчиликни ва уюшган гурух томонидан содир этилган ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-тарож қилиш жиноятларини олдини олишни такомиллаштириш
Тадқиқот методлари: Узбекистан ва хорижий қонунчиликни тарихий, қиёсий-ҳуқукий, мантиқий, диалектик, социологик тахдил этиш ташкил этади. Иш Президент И.А.Каримовнинг асарлари асосида, жиноятчиликка қарши курашга багишланган файласуф олимларнинг, социалогия, жиноят ҳуқуқи, криминология, психология ва бошқа фанлар тадкикотларига асосланган
Олинган натижалар ва уларнинг янгнлиги: иш Узбекистан ва Қозоғистонда уюшган гурух томонидан содир этилган ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-тарож қилишга каратилган жиноятларга жиноят ҳуқуқий ва криминологии кураш муаммоларига багишланган биринчи комплекс тадкиқотдир.
Амалий ахамияти: дисссртацияда кслтирилган хулосалари ва таклифлари уюшган гурух томонидан содир этилган ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-тарож қилишга қарши кураш самарадорлигини ошириш имконини беради.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: Жиноят кодекси нормаларини такомиллаштиришга багишланган таклифлар Узбекистан Республикаси Олий Мажлисига такдим этилган. Хулосалари ва илмий натижалари Узбекистан Рсспубликаси Олий суди томонидан эътироф этилган, шунингдек, Узбекистан Республикаси Фанлар Акадсмиясининг И.Муминов номидаги Фалсафа ва ҳуқуқ института аспирантлари ва докторантлари томонидан фойдаланилмокда.
Қўлланиш (фойдаланиш) сохаси: дисссртациянинг натижалари ва хулосалари ксйинги олиб бориладиган илмий тадқиқотларда, амалдаги қонунчиликни такомиллаштиришда, шунингдек, ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари амалиёти ва ўқув жараснларида қўлланилиши мумкин.

Тадқиқот объекта: Узбекистан Республикаси минтакаларидан бири бўлган Фарғона вилоятидаги иктисодий тизим тадкикот объекта хисобланади.
Ишнинг мақсади: миллий иктисодиётни модернизациялаш шароитида минтақаларнинг инвсстицион жозибадорлигини оширишга каратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
Тадқиқот методлари: иқтисодий-матсматик, тизимли ва таккослама таҳлил, статистик гурухлаш, монографик кузатиш, макро ва микроиқтисодий таҳлил, абстракт фикрлаш.
Олинган натижалари ва уларнинг янгилиги: алоҳида минтақада инвестиция, инвестиция жаренлари, инвестиция фаоллиги ва инвсстицион жозибадорлик тушунчаларининг мазмуни ва мохияти илмий жиҳатдан ёритилган; бозор муносабатлари шароитида минтақаларнинг инвсстицион жозибадорлигини бахолашнинг объектив зарурияти ва ўзига хос хусусиятлари асосланган; инвсстицион ривожланишнинг асосий омилларини хисобга олган холда тизимли ёндашув асосида минтакаларнинг инвсстицион жозибадорлигини бахолашнинг илмий асослари ишлаб чиқилган; минтакаларнинг инвсстицион жозибадорлигини бахолашнинг асосий тамойиллари ва мезонлари тизими шакллантирилган; Фаргона вилоятида инвсстицион жозибадорликни оширишнинг асосий йўналишлари ва мсханизмлари ишлаб чиқилган; Фаргона вилояти бўйича инвестиция жараёнларининг мақсадли кўрсаткичлари ишлаб чиқилган ва илмий жихатдан асосланган.
Амалий ахамияти: дисссртацияда олинган илмий хулосалар ва амалий тавсиялар иктисодиётни модернизация килиш шароитида Фаргона минтақасининг инвсстицион жозибадорлигини оширишда ҳамда баркарор ижтимоий-иқтисодий ривожланишини таъминлашга хизмат килади.
Тадбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: тадқиқот давомида олинган илмий таклиф ва амалий тавсиялар тегишли давлат идораларига такдим этилган ҳамда амалиётга жорий этиш учун қабул қилинган. Тадқикот матсриалларидан олий ўкув юртларида иқтисодиёт йўналишидаги фанларнинг ўқув дастурларини такомиллаштириш ва ўқитишда фойдаланиш мумкин.
Қўлланиш сохаси: тармоқлараро.

Тадкикот объекта: «Узкурилишматериаллари» акциядорлик компанияеи тизимидаги хўжалик субъектларининг жорий активлари хисоби ва тахдили.
Ишнинг мақсади: иктисодиётни модернизация килиш шароитида хўжалик субъектларининг жорий активлари ҳисоби ва таҳлилини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф хамда амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
Тадкикот методлари: тизимли ёндашув, гурухдаш, киёсий тахдил, тахдил ва синтез, монографик кузатиш.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: жорий активларга оид бухгалтерия хисобининг амалдаги меъёрий-ҳуқуқий хужжатларини такомиллаштириш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқилди; бухгалтерия хисобининг халқаро ва миллий стандартлари асосида жорий активларнинг такомиллаштирилган таркиби тавсия этилди; жорий активлар харакатини хисобга олишда янги такомиллаштирилган бошлангич бухгалтерия хужжатлари ишлаб чиқилди ва амалиётга тавсия этилди; қурилиш материаллари ишлаб чиқарувчи корхоналар хусусиятларини хисобга олган ҳолда, жорий активлар хисобини янада такомиллаштиришга каратилган янги ишчи счётлар амалиётга тавсия қилинди; жорий активлар тахлилини самарали ташкил этиш ва ўтказиш тартиби ишлаб чиқилди; жорий активлар таркибидаги дебиторлик қарзларини самарали бошқариш тартиби ишлаб чиқилди.
Амалий ахамияти: диссертация ишида ишлаб чиқилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар «Узкурилишматериаллари» акциядорлик компанияеи тизимидаги хўжалик субъектларида жорий активлар хисоби ва тахлилини такомиллаштиришга хизмат килади.
Татбиқ этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: илмий ишнинг асосий натижалари ва илмий таклифлари «Узкурилишматериаллари» акциядорлик компанияеи тизимидаги хўжалик субъектлари амалиётида фойдаланиш учун кабул қилинган. Диссертация материалларидан олий ўқув юртларида «Молиявий ва бошқарув хисоби», «Тармоқларда иктисодий таҳлил», «Бошқа тармоқларда бухгалтерия хисобининг хусусиятлари» хамда «Молиявий ва бошқарув тахлили» фанлари ўқув дастурларини такомиллаштириш ва ўқитишда фойдаланиш мумкин.
Қўлланнлиш сохаси: «Узкурилишматериаллари» акциядорлик компанияеи тизимидаги хўжалик субъектлари, олий ўқув юртлари.

Тадкикот объектлари: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Фан ва технологияларни ривожлантиришни мувофиқлаштириш қўмитасининг инновацион фаолияти хисобланади. Монографик тадқиқотлар Тошкент давлат техника университети маълумотлари асосида олиб борилган.
Ишнинг максадн: иктисодиётни модернизация қилиш шароитида инновацион инвестициялаштириш самарадорлигини оширишнинг назарий асослари ва самарадорлигини баҳолаш услубиятини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чикиш.
Тадкикот методлари: илмий билиш, анализ ва синтез, таққослаш, иктисодий-статистик тахдил, эксперт бахолаш, абстракция, тизимли ёндашув, монографик кузатув, прогнозлаштириш.
Олинган натижалар ва уларнннг янгнлиги: инновацион инвестициялаштиришнинг назарий асосларини такомиллаштириш бўйича инновацион муносабатларнинг ўзига хос хусусиятлари, инновацион жараённинг ривожланиш босқичлари ва омилларини тизимлаштириш каби тавсиялар илмий асосланган; инновацион инвестициялаштиришнинг ижтимоий-иктисодий, илмий-техникавий, экологик хусусиятларини эътиборга олган холда самарадорлигини бахолаш услубиятини такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чикилган; иктисодиётни модернизация килиш ва диверсификациялаш шароитида инновацион инвестициянинг давлат бюджети, бюджетдан ташқари, хорижий инвестициялар, амортизация маблаглари каби манбалари аниклаштирилган хамда инновацион инвестициялаштириш жараёнида синдициялашган кредит, венчур фонди, ахоли жамгармалари каби ноанъанавий манбалардан фойдаланиш бўйича таклифлар асослаб берилган; хорижий давлатлар ва хусусий инвесторларнинг инновацион инвестицияларини жалб этишнинг ижобий ва салбий томонлари очиб берилган, уни монографик ўрганиш асосида 2015 йилгача бўлган прогноз кўрсаткичлари ишлаб чикилган; иктисодий ривожланган хорижий давлатларнинг инновацион инвестициялаштириш тажрибаларидан миллий иқтисодиётда фойдаланиш бўйича хиссадорлик жамиятларини ташкил этиш, тезлаштирилган амортизация меъёрларидан фойдаланиш, инновацион инвесторларга молиявий имтиёзлар бериш, инновацион фаолиятни давлат томонидан бевосита ва билвосита тартибга солиш усулларидан кенг фойдаланиш каби тавсиялар асосланган.

Тадқиқот объектлари: талоқ, тимус, лимфа тугунлар, суяк кумиғи, кон, жигар.
Ишнинг мақсади. Экспсриментда ўткир ва сурункали гепатит шароитида ўсимлик ва туз табиатли баъзи гапатопротсктор (протопин, гспатин, БУҲИ)ларнинг иммун тизимни иммунологик ва иммуноморфологик кўрсаткичларига таъсирини бахолаш.
Тадқиқот усуллари: иммун тизимни баҳолашнинг тажрибавий ва уму-мий морфологии усуллари.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Анинландини, гспатопротситорлардан протопин, гепатин, Бозоровнинг ўт хайдовчи йиғмаси (БУХИ) соғлом сичионлар организмида иммунологии рсантивлин имиониятининг оширилишини таъминлайди. Урганилган гспатопротситорлар ўтиир ва суруннали гепатит маҳалида иммун тизимдаги бузилишларни тартибга солади.
Протопин, гепатин ва БУХИ ўтнир ва суруннали гепатитда жигар, марназий (тимус) ва периферии (талон, лимфа тугунлари) иммун аъзолар морфологии ўзгаришларини тинлайди. Утиир тонсин гепатит шароитида ге-патопротситорлар жигар метаболии фуннциясини нучайтиради.
Протопин, гепатин ва БУХИ таъсири остида ўтнир ва суруннали гепатит шароитида нормадагиден, иммун ва нон яратувчи тизим коррсляцион богликлигини кучи ва сони ошиши юзага келади.
Амалий ахамияти: Олинган натижалар баъзи гепатопротскторларни турли этиологияли жигар касалликлари ва иккиламчи иммунтанкислик холатлари, иммун тизимдаги бузилишларни тартибга солишда иммуномодулятор модда сифатида қўлланилиши учун экспсриментал асос-ланган бўлиши мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: Текширув натижалари Тошкснт фармация института фармакология ва клиник фармация кафсдраси илмий-амалий фаолиятига киритилган.
Қўлланиш сохаси: тиббиёт.

Тадқиқот объектлари: ЎУНли тасмали узатма, лаборатория қурилмаси ва 1ХК (УХК) машинаси пахтани майда ифлосликлардан тозалаш секцияси.
Ишнинг мақсади: ЎУН тасмали механизмларни янги самарали конструкцияларини яратиш, кинематик ва динамик таҳлилларининг методларини ишлаб чикиш, параметрларнинг боғланиш конуниятларини аниқлаш ва макбул кийматларини асослаш.
Тадқиқот услуби: Диссертация ишида назарий ва тажрибавий усуллардан фойдаланилган. Назарий тадқиқотларда машина ва механизмлар назарияси, назарий механика, олий математика, машина агрегатлари динамикаси, тасмали узатмалар назарияси ва бошка фанларнинг назарий асосларидан фойдаланилган. Тажрибавий изланишларда тензометрия усули, тахогенератор, магнитоэлектрик датчик ва технологик машиналарни тажрибавий динамикаси усулларидан фойдаланилган. Тажрибаларда олинган натижаларни аниқлашда математик статистика усулини қўллаб компьютер технологияларидан кенг фойдаланилган.
Олинган натнжалар ва уларнинг янгилигн: ЎУНли тасмали узатманинг янги конструкцияси яратилди ва унинг кинематик тахдили учун янги аналитик метод тавсия қилинди. Назарий ва тажрибавий изланишлар асосида машинанинг айланувчи массалари ҳаракат конунлари, етакланувчи звенонинг юкланишлари аниқланди. Ишлаб чикилган янги ЎУНли тасмали узатмани 1ХК (УХК) пахтани майда ифлосликлардан тозалаш машиналарига қўллаш тавсия қилинди. Амалий ахамияти: Тадқиқот натижалари пахта тозалаш корхоналарида кенг қўллаш ва «Машина ва механизмлар назарияси» фанини магистратура талабаларига ўқитиш дастурига киритиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: Наманган вилояти «Поп пахта толаси» ҳиссадорлик жамиятида пахтани майда ифлосликлардан тозалаш машинасининг узатиш механизмида ЎУНли тасмали узатмани кўллаш натижасида кутилган йиллик иқтисодий самарадорлик 41959,19 минг сўмни ташкил этади.
Қўлланиш сохаси: Машинасозлик, пахта тозалаш корхоналари.

Тадқиқот объектлари: ҳозирги дунё ўзгараётган шароитларда давлат суверенитета институтининг тадрижий ривожланиши, ахборот жамиятининг шаклланиши муаммолари ва сўнгги ўн йилликлар мобайнида ахборотлаштириш ва сиёсий глобаллашув жараёнлари доирасида “суверенитет” тушунчаси мазмунининг аста-секин ўзгариши.
Ишнинг мақсади: давлат суверенитета муаммоси ҳозирги тадқиқотларда қай тарзда акс эттирилганини аниқлаш, шунингдек, ахборот асри шароитида мазкур сиёсий-хуқуқий институтнинг тадрижий ривожланишини тадқиқ этишга нисбатан асосий ёндашувларни тахлил қилиш.
Тадқиқот методлари: Узбекистан Республикасииинг Конституцияси, Ўзбекистон Республикаси Президента Ислом Каримов асарлари, қонунлар, норматив-ҳуқуқий хужжатлар, ижтимоий-ҳуқуқий тадқиқотларда қўлланиладиган фалсафий категориялар ва илмий билишнинг мантиқий методлари диссертациянинг методологии асоси ҳисобланади. Муаммонинг мураккаблигиии ҳисобга олиб, диалектик методни сифатли қўллашга алоҳида эътибор берилди.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: диссертацияда давлат суверенитета ҳақидаги сиёсий-ҳукукий қарашларнинг шаклланиши ўрганилди, ахборот асри шароитида давлат суверенитетини ҳуқуқий таъминлашнинг назарий жиҳатлари тахлил қилинди.
Амалий ахамияти: ишнинг асосий коидалари давлат суверенитета хақида яхлит тасаввур ҳосил килиш имконини беради. Тадқиқот ахборот асри шароитида давлат суверенитети муаммоларига алохида эътиборни каратиш, жорий амалиётга янгича назар ташлаш, унга янгича методологии нуқтаи назардан ёндашиш учун имконият яратади.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтнсоднй самарадорлиги: илмий таклифлардан ахборот сохасида Узбекистан Республикасининг конунчилигини шакллантиришда фойдаланиш режалаштирилган.
Қўлланиш (фойдаланиш) сохаси: тадқиқот натижаларидан "Шахсий хусусиятга эга бўлган ахборот тўғрисида", "Давлат ҳокимияти органлари фаолияти тўғрисида ахборот олишни таъминлаш тўғрисида", "Хизмат сири тўғрисида", "Халқаро ахборот айирбошлашда Узбекистан Республикасининг иштироки тўғрисида" қонунларни тайёрлашда, хуқуқни қўллаш амалиётида ва ўқув жараёнида фойдаланилади.

Тадқиқот объекти: Ўзбекистон Республикаси қишлоқ меҳнат бозори.
Ишнинг мақсади: иқтисодиётни модернизациялаш шароитида қишлоқ меҳнат бозорининг самарали ривожланишини назарий-методологик асослаш негизида иқтисодий фаол қишлоқ аҳолисини иш билан бандлик даражасини ошириш бўйича илмий-амалий тавсияномалар мажмуасини ишлаб чиқишдан иборат.
Тадқиқот усуллари: иқтисодий-статистик таҳлил, таққослаш, эксперт бахолаш, кадрлар маркетинги тадқиқоти, социологик сўров, иқтисодий-математик моделлаштириш ва бошқалар.
Олинган натнжалар ва уларнинг янгилиги: ҚМБнинг самарали ривожланишига методологик ёндашувлар умумлаштирилди ва тизимлаштирилди, унинг ижтимоий-иқтисодий ахамияти, объектив шарт-шароитлари, тамойиллари ва омиллари аниқланди, ривожланиш мезонлари ва кўрсаткичлари тизими таклиф этилиб, уни таҳлил этиш услубиётлари ишлаб чиқилди ва амалиётга татбиқ этилди, ишчи кучи талаби ва таклифини ўрганишнинг маркетинг тадқиқоти ҳамда қишлоқ иш берувчилари ва иш билан бандлар ўртасидаги ижтимоий-иқтисодий муносабатлар ва ишсизлик сабабларини ўрганишнинг аниқ социологик тадқиқотларини ўтказишнинг такомиллаштирилган услублари тавсия этилди, ҚМБнинг самарали ривожланишини назарда тутувчи “Қишлоқ ҳудудида меҳнат бозорини ривожлантириш” мақсадли дастури тузиш услуби яратилди ва келажакда ушбу бозорнинг самарали ривожланиши бўйича муаллиф стратегияси таклиф этилди, табиий ишсизлик даражасига эришиш механизмларини ишлаб чиқиш бўйича амалий тавсиялар ва таклифлар берилди.
Амалнй ахамияти: Ишда берилган таклиф ва тавсиялар дан ҚМБ ривожланишини тартибга солишда, аҳолини иш билан бандлиги ҳудудий дастурлари ва у билан боғлиқ меъёрий ҳужжатларни ишлаб чиқишда фойдаланиш мумкин.
Татбик этиш даражаси ва нқтнсоднй самарадорлнги: Ишлаб чиқилган таклиф ва тавсияномалар ЎзР Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги ҳузуридаги Республика аҳоли бандлиги, меҳнатни муҳофаза қилиш ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш Илмий маркази томонидан илмий ҳисоботлар, меъёрий ҳужжатлар ва аҳоли бандлиги бўйича давлат (ҳудудий) дастурларини ишлаб чиқишда (19.05.2010 йилдаги 63-сонли далолатнома), Қашқадарё вилояти Бош бошқармасининг (5.02.2009 йилдаги 138-сонли маълумотнома) амалий фаолиятида хамда ТДИУ (28.01.2010 йилдаги 04-350-сонли далолатнома) ва Ўрта махсус, касб-хунар таълими тизимининг (8.10.2009 йилдаги 27-сонли далолатнома) ўқув жараёнини ва амалий машғулотларини ўтказишда жорий этиш учун қабул қилинган.
Қўлланиш coxae и: иш билан таъминлаш бўиича давлат ва ҳудудии дастурларни ишлаб чиқишда ҳамда ижтимоий-иқтисодий фанларни ўқитиш жараёнида фойдаланиш мумкин.

Тадқиқот объектлари: 18Р-Н-глицирризин кислотаси ва унинг тузлари, БСК, ПСК, АСК, салицил, бензой кислоталари, фенол, бензил спирта, уларнинг супрамолекуляр комплекслари.
Ишнинг мақсади: ГКМАТ ва АСК нинг супрамолекуляр комплексларини олиш ва улар асосида сувда эрийдиган янги, кам заҳарли, ульцероген таъсирсиз ва кенг терапевтик самарага эга бўлган НЯҚП ни яратиш.
Тадқиқот усуллари: биоорганик, супрамолекуляр кимё, хроматографик, физик-кимёвий (қовушкоқлик), физикавий усуллар (оптик спектроскопия).
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Илк бор ГК моноаммонийли, монокалийли, мононатрийли тузлари билан АСК нинг, ГКМАТ нинг БСК, ПСК, СК, БК, бензил спирта ва фенол билан турли нисбатдаги супрамолекуляр комплекслари олинди. ГКМАТ ва унинг айрим комплекслари сувли эритмаларининг гидродинамик хусусиятлари ўрганилди. ГКМАТ ва АСК комплексини (ГЛАС) сув-этанол муҳитида олиш жараёнида АСК кисман гидролизга учраб, СК га ўтиши аникланди.
ГЛАС комплекси юкори а- ва у- интерферон индукциялаш фаоллигига эга бўлиб, унинг максимал титри 12-48 соат мобайнида 2000 - 8000 бирликка етиши аникланди. ГЛАСнинг яллиғланишга қарши яққол таъсирга эга эканлиги хамда ульцероген таъсири йўқлиги кўрсатилди.
Амалий ахамиятн: Маҳаллий хом-ашё асосида юкори самарали янги ностероид табиатига эга бўлган яллиғланишга қарши дори воситаси яратилди.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: ГЛАС субстанциясини олиш учун лаборатория регламента лойиҳаси асосида 1,0 кг субстанция олинган. Унинг турли дори шаклларини (0,05г № 10, 20 таблеткаси ва 0,5% 10-20 мл назал томчи) олиш учун тажриба-саноат регламента лойиҳаси ишлаб чиқилган. ГЛАС препаратига оид барча МТХ лойиҳалари ЎзР ССВ ФҚ га такдим этилган.
Қўллаш соҳаси: биоорганик кимё, фармацевтика, тиббиёт.

Тадқиқотнинг объекта иқтисодиётни дивсрсификациялаш шароитида мамлакатимизда фаолият кўрсатаётган тадбиркорлик субъектларидир.
Ишнинг мақсади: тадбиркорлик фаолияти ривожланишининг назарий асосларини такомиллаштириш бўйича илмий-назарий таклифлар ва амалий тавсияларни ишлаб чикишдан иборат.
Тадқиқот методлари: илмий абстракция, таҳлил ва синтез, индукция ва дедукция, математика ва статистик, киёсий таккослаш, монографик тадкик этиш, кузатиш усулларидан фойдаланилган.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: «тадбиркор» ҳамда «тадбиркорлик фаолияти» тушунчалари ва улар ривожланишининг ўзига хос хусусиятлари, тамойиллари аниқлаштирилган; тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш омилларининг туркумланиш асослари ишлаб чикилган; тадбиркорликни ривожлантиришнинг ташкилий, ҳуқуқий ва иқтисодий жиҳатларини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чикилган; ривожланган хорижий мамлакатларнинг тадбиркорлик фаолиятини самарали ривожлантириш тажрибаларидан миллий иқтисодиётда фойдаланиш бўйича «кичик корхоналар фонди»ни шакллантириш ва давлат хариди тизимида кичик тадбиркорлик субъектларининг ролини ошириш каби тавсиялар ишлаб чикилган; инқирозга қарши дастурни амалга оширишда тадбиркорлик фаолиятини самарали ривожлантиришнинг устувор йўналишлари сифатида оилавий бизнссни кенгайтириш тавсия этилган.
Амалий ахамияти: илмий тадқиқотнинг хулосалари тадбиркорлик фаолиятини самарали ривожлантириш назариясини маълум даражада бойитади. Дисссртацияда кслтирилган илмий таклифлар ва амалий тавсиялардан ушбу мавзуга оид илмий - тадқиқот ишларини олиб боришда ҳамда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш бўйича умумдавлат ва худудий, мақсадли дастурларни ишлаб чикишда фойдаланиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: тадкикот натижалари Узбекистан Республикаси савдо-саноат палатаси, Бухоро вилояти Иқтисодиёт бош бошқармаси томонидан амалиётда қўллаш учун қабул килинган. Илмий ишнинг назарий натижаларидан олий ўқув юртларида «Иқтисодиёт назарияси», «Тадбиркорлик асослари» фанларини ўқитишда фойдаланиш мумкин.
Қўлланиш сохаси: Узбекистан Рсспубликаси савдо-саноат палатаси, вилоят ҳокимликлари, олий ўкув юртлари.

Тадқиқот объектлари: думалаш подшипниги ва ўсимлик мойи гудрони асосидаги янги мойловчи материал.
Ишнинг мақсади: думалаш подшипниклари элементларининг ейилиш бардошлигига таъсир этувчи омилларни назарий баҳолаш услубиётини ишлаб чиқиш ва яратилган кўпфункцияли пластик мойловчи материалларни қўллаш ёрдамида уларнинг ейилиш бардошлигини ошириш.
Тадкиқот методлари: думалаш подшипниклари элементлари ейилишининг назарий ва экспериментал тадқиқотлари натижаларини қиёсий тахлил қилиш усулларидан фойдаланилди.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: Думалаш подшипниклари элементларининг ейилишига таъсир этувчи геометрик ва кинематик кўрсаткичлар, абразив заррача ва подшипник элементлари орасидаги ишқаланиш коэффициентини хисоблаш имконини берувчи аналитик богланишлар олинди; думалаш подшипниклари элементларининг ейилиши жараёнида иштирок этувчи абразив заррачаларнинг ўлчами ва ейилиш тезлигини назарий бахолаш имкониятини берувчи услубиёт ишлаб чиқилди; ўсимлик мойи гудрони асосидаги ейилиш бардошлиги юқори бўлган пластик мойловчи материал яратилди; мойловчи материалларнинг ейилиш бардошлигини бахолаш имконини берувчи думалаш подшипникларини синаш стендининг янги конструкцией ечими яратилди.
Амалий ахамияги: Махаллий иккиламчи хом ашё ресурслари асосида ишлаб чикилган ўсимлик мойи гудрони асосида янги мойловчи материал яратилди ва уни анъанавий қўлланиладиган мойловчи материалларга нисбатан самарадорлиги юқори эканлиги аниқланди.
Татбиқ этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: Ишлаб чикилган ўсимлик мойи гудрони асосидаги янги мойловчи материаллар Қашқадарё вилояти Яккабог машина трактор парки ДАЖ нинг ишлок хўжалик техникаларида (2010 йил 13 апрелдаги синов натижаларини жорий этиш тўғрисидаги акт) ва Олмалиқ тог-металлургия комбинатининг «Qolmoqir» кон бошқармаси экскаваторларида (2010 йил 20 августдаги ишлаб чиқариш синовлари натижалари тўғрисидаги акт) ишлаб чиқариш синовларидан ўтиб, юкори ейилиш бардошлиликка эга эканлигини кўрсатди ва ишлаб чикилган мойловчи материалларни ушбу корхоналарнинг машина ва механизмларида кенг фойдаланишга тавсия килинди.
Яратилган мойловчи материаллар қўлланилганда тракторлардан фойдаланишдаги кутилаётган иктисодий самара 1000 шартли трактор учун 94 432 минг сўмни, ишлаб чиқарилган 834 трактор учун кутилаётган иктисодий самара 55 544 минг сўмни ташкил килади.
Қўллаииш сохаси: машинасозлик, шу жумладан, тракторсозлик, қишлоқ хўжалиги.

Тадқиқот объектлари: Зомин давлат кўрикхонасининг табиий ҳолда ўсувчи ўсимликлари.
Ишнинг мақсади: Зомин давлат кўриқхонаси ўсимликларининг таҳлили ва унинг хозирги холатдаги рўйхатини тузиш.
Тадқиқот методлари: классик флористик, қиёсий-морфологик, киёсий-географик методлари ва ўсимликлар систематикаси.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: 1192 та юксак ўсимлик турларидан иборат бўлган Зомин давлат қўриқхонаси флорасининг янги конспекта тузилди. Ўсимлик копламида 5 та асосий флораценотиплар ажратилди. Қўрикхона ҳудуди Тоғлиўртаосиё провинциясининг Куҳистон округи таркибига мансуб эканлиги аникланди. Қўрикхона худудида фан учун янги 2 тур (Astragalus russanovii, Allium levichevii) топилди.
Амалий ахамияти: Тадқиқот натижалари Узбекистан Республикаси флорасининг янги рўйхатини тузишда фойдаланиш мумкин. Зомин давлат қўриқхонаси флорасининг тузилган рўйхати қўриқхона илмий бўлимига кабул қилинди ва хозирги вақтда қўриқхонанинг илмий ҳисоботларида ва муҳофаза фаолиятида фойдаланилмокда. Зомин давлат қўриқхонаси флораси ва унда таркалган эндем ва «Кизил Китоб» га киритилган турлар тўғрисидаги маълумотлар олий ўкув юртларида флора, ўсимликлар систематикаси ва географияси фанларидан маърузалар ўқиш ва амалий машгулотлар олиб боришда фойдаланиш мумкин.
Татбиқ этиш даражаси ва иктисодий самарадорлиги: ишлаб чикилган тавсиялар УзР Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Ўрмон хўжалиги бош бошкармаси, Қўрикхоналар, миллий боглар ва овчилик хўжалиги бошкармаси, Зомин давлат қўриқхонасига (№011-сонли далолатнома, 14.10.2011) ва Жиззах давлат педагогика института биология ва уни ўқитиш методикаси кафедрасига (№4-сонли далолатнома, 13.10.2011) жорий этилган.
Қўланилиш (фойдаланиш) сохаси: флористика, систематикаси, ботаник география, табиатни муҳофаза қилиш.

Тядқиқот объектляри: Зоминсув хавзасининг ўсимликлар коплами.
Ишнинг мақсади: Зоминсув ҳавзаси ўсимликлар копламининг фитоценотик хилма-хиллиги ва минтақалар бўйича тарқалишини аниқлаш ҳамда йирик масштабли харитасини тузиш.
Тадқиқот методлари: анъанавий маршрутли-гсоботаник ва космик фотосуратлардан фойдаланилган ҳолда масофавий ўрганиш методлари.
Олинган натижалар ва уларнинг янгилиги: илк бор Зоминсув ҳавзаси ўсимлик жамоаларининг фитоценотик хилма-хиллиги ўрганилди. 4 та минтакада 6 та тип, 9 та эдафотип, 19 та ценотип, 27 та формация, 85 та ассоциациядан иборатлиги аниқланди. Ҳавзада «Растительный покров Узбекистана» монографиясига киритилмаган 5 та янги ассоциациялар тавсифланди. Иирик масштабли рақамланган инвентаризацион “Зоминсув ҳавзаси ўсимликлар копламининг харитаси” (М 1:200000) ва кўп босқичли изоҳи топо-типологик тамойилда ишлаб чикилди. Харитада 36 та картографик бирлик ва антропоген модификациялари кўрсатилиб, инкирозга учраш даражаси - индексларда (А, Б, В) бсрилди. Ҳавза мониторинг майдонларида 516 тур рўйхатга олиниб, 249 туркум, 61 оилага мансублиги қайд этилди.
Амалий ахамияти: олинган натижалардан яйлов, ўсимлик ва ўрмон хом-ашёларини тайерлашни режалаштиришда ҳамда пайҳон бўлган ўрмон майдонларини реконструкция килиш, камайиб ва йўқолиб борастган ўсимлик турларини кайта тиклаш ва ҳудуд генофондини асрашда фойдаланиш мумкин.
Тадбиқ этиш даражаси ва иқтисодий самарадорлиги: “Зоминсув ҳавзаси ўсимликлар копламининг харитаси” (Ml:200000) ва ишлаб чиқилган тавсиялар Жиззах вилояти табиатни муҳофаза қилиш давлат кўмитасига (далолатнома № 1396, 12.12.2011), УзР Ер рссурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат қўмитасига қарашли Гсоинформкадастр давлат унитар корхонасига (далолатнома № 2, 6.03.2012) такдим этилди.
Қўлланиш сохаси: фитоценология, геоботаника, картография, экология, табиатни мухофаза килиш.