Турли генетик фонга эга бўлган 337 нафар деструктив ўпка сили билан хасталанган беморларда яллиғланишнинг биохимик маркерлари ўрганилди. Деструктив ўпка сили билан хасталанган ва турли генетик фонга эга бўлган беморларда яллиғланиш кўрсаткичлари - сиал кислота, гаптоглобин, серомукоидлар реактивлиги турли бўлган шахсларда ишончли равишда фарқ аниқланди. Ўткир фаза оқсилларининг миқдоридаги чуқур ва узоқ сақланадиган ўзгаришлар нохуш ва нисбатан нохуш генетик фонга эга беморларда кузатилган
Ҳозирги замонда Ўзбекистонда чет эл мамлакатлари билан маданиятлараро ва адабиётлараро муносабатларнинг ривожланиши яққол кўзга ташланмоқда ва шу билан бирга адабиётга бўлган қизиқиш ортмоқдаки, беихтиёр хорижий асарларни ўзбек тилига ва ўзбек адабиёти дурдоналарининг бошқа тилларга таржима қилишга эҳтиёж ортмоқда. Бадиий асар таржимаси жуда мураккаб саналади ва унинг энг асосий вазифаларидан бири асарни адекват шарҳлашдан иборат.таржимон нафақат асарни тўғри таржима қилиши, маънони етказиб бериши , балки аслиятдаги асл маънони, образни ҳам етказиб бера олиши ва китобхонга эстетик завқ бағишлай олиши лозим. Асарни тўғри тушуниш ва эмоционалликни тўлиқ етказиш учун трансформация усули ёрдамга келади. Комиссаровга кўра, таржималардаги ўзгаришлар расмийсемантик хусусиятга эга бўлиб, формулаларни асл бирликлар маъносига ўзгартиради. Яъни, таржима трансформациялари - бу аслиятдаги бирон бир сўзга таржима тилида мос сўзлар мавжуд бўлмаса, ёки мавжуд бўлган сўз ушбу контекстда ишлатилмаса, турли хил асл матнларни таржима қилишда қўлланиладиган таржима усули. Биз ўз мақоламизда таржимашуносликнинг муҳим жиҳатларидан бири –грамматик трансформацияларни кўриб чиқамиз. Уларга грамматик алмашинувлар,сўзма-сўз таржима, гапларни боғлаш усули ҳамда гапларни бўлиш каби усулларни кўриб чиқамиз. Грамматик трансформацияларни ўрганиш учун мисоллар П.Қодировнинг “Юлдузли тунлар. Бобур” ва унинг рус тилига Ю.Суровцев томонидан таржима қилинган ва “Бобур” номи билан нашр этилган ҳамда урду тилига М.Салим томонидан “"نیدلاریہظ ربابноми билан нашр қилинган таржималар манба қилиб олинди. Таъкидлаш лозимки, асар ўзбек тилидан рус тилига ва рус тилидан урду тилига таржима қилинган. Мақола мультисистемали тилларга таржима қилиш жараёнида юз берадиган лексик-грамматик ўзгаришларга аҳамият қаратади ва уларни тизимлаштиради.
Ушбу мақолада Андижон вилояти қишлоқ хўжалиги тармоғини иқтисодий ривожланиш ҳолати, уларга таъсир қилувчи омиллар, соҳаларнинг ривожланиш динамикаси, макроиқтисодий кўрсаткичларда вилоят
иқтисодиётининг тутган ўрнига баҳо берилган
Ушбу мақолада Россия империяси мустамлакачилиги даврида Туркистонда маҳаллий давлатчилик анъаналарида, жумладан ўзини – ўзи бошқариш тизимида содир бўлган мураккаб ва зиддиятли ўзгаришлар таҳлил қилинган. Ушбу даврда маъмурий бошқарувда алоҳида маҳаллий давлатчилик таркибий қисмларининг сақланиб қолинишига сабаб бўлган омиллар очиб берилган.
Усуллари. Турли хил келиб чиқадиган қисман оптик асаб атрофияси (ПАНА) ташхиси қўйилган 105 бемор (155 кўз) анъанавий даволанишни, ретробулбар катетеризация ёрдамида даволашни, шунингдек, МС билан биргаликда ретробулбар катетеризациясини 10 кун давомида олди. ВА кўрсаткичларининг динамикаси, кўриш майдони, электрофизёлогик тадқиқотлар, офталмоскопия ва Допплер ультратовуш текшируви ўрганилди.
Натижалар. Олинган маълумотларнинг таҳлили шуни кўрсатадики, тавсия этилган даволаш усулларининг самарадорлиги ўсимтани йўқ қилиш даражасига боғлиқ, шунинг учун ПАИ ИИ босқичида даволаш самаралироқ бўлади. Шу билан бирга, комбинацияланган усул билан даволанган беморлар гуруҳида самарадорлик ПАИ нинг ИИ ва ИИИ даражаларида бир хил даражада юқори.
Даволаш даврида ПАИ ИИ босқичи бўлган беморларнинг кўриш кескинлиги динамикасига кўра, агар анъанавий усул билан даволанган беморлар гуруҳида таъсир фақат 64,3% ҳолларда кузатилган бўлса, ретробулбар билан даволанган беморлар гуруҳида. катетеризация самарадорлиги 89,3% да кузатилди.
МС билан биргаликда ретробулбар катетеризациясининг комбинацияланган усули билан даволанган беморларда ВА динамикаси, назорат гуруҳи билан солиштирганда, ушбу даволаш усулининг самарадорлигини ҳам кўрсатади. Ушбу гуруҳда текширилган беморларни даволаш самарадорлиги 90,9% ни ташкил қилади.
ИИ ва ИИИ асосий гуруҳларнинг ИИ босқичи ПАИ бўлган беморларда кўриш майдони чегаралари назорат гуруҳига нисбатан периферияда 51 - 60 0 дан ортиқ кенгайтирилди. Мутлақ марказий ва парасентрал скотомлар сони назорат гуруҳига нисбатан 4,7 ва 5 ўзбошимчалик бирликларига камайди.
ПАИ ИИИ босқичи бўлган беморлар гуруҳида ИИ ва ИИИ гуруҳлардаги кўриш майдонининг чегаралари назорат гуруҳига нисбатан периферик равишда 69 ° ва 70 ° га кенгайтирилди. Скотомлар сони текширилганларнинг И гуруҳига нисбатан 6 ва 11,6 анъанавий бирликларга камайди.
Кўз тубининг ҳолати динамикаси тавсия этилган даволаш усуллари билан қисқа муддатли кузатув (2-3 ҳафта) туфайли ўзгаришлар изига учради: марказий асаб тизимининг томирларининг кенгайиши, камайиши. капилляр тортуозлик, ретинал шишнинг пасайиши, шунингдек, фовеал ва макула рефлексларининг аниқ кўриниши.
Допплер ультратовуш маълумотлари даволанишдан кейинги дастлабки босқичларда турли хил келиб чиқадиган ПАИ билан оғриган беморларда марказий асаб тизимидаги гемодинамик параметрларнинг сезиларли яхшиланишини кўрсатади. Систолик қон босимининг яхшиланиши қайд этилди. Текширилаётган беморларнинг ҳар бир ҳолатида гемодинамик қаршилик индексининг Ри даражасининг нормаллашувга қараб яхшиланиши аниқланди. Шунга кўра, диастолик босимнинг сезиларли ўсиши кузатилди, бу эса даволаниш таъсирида қон томирларининг эластик-эластик хусусиятларининг ошишини кўрсатди.
Бизнинг фикримизча, тавсия этилган даволаш усулидан сўнг гемодинамик кўрсаткичларнинг яхшиланиши ретробулбар катетеризация ва МС орқали МН га тўғридан-тўғри таъсир қилиш соҳасидаги микротомирлар ҳажмининг ошиши билан боғлиқ.
Мазкур мақолада адвотура институтининг ривожланиши борасидаги қонунчиликдаги ўзгаришлар ҳамда адвокатларнинг малакасини ошириш бўйича қонунчиликдаги талаблар, уларнинг ижроси юзасидан таҳлил қилинган. Шунингдек, адвокатлар томонидан малакасини ошириш бўйича қўйилган талаблар бўйича муаммолар ва камчиликларни бартараф этишга қаратилган таклиф ва мулоҳазалар илгари сурилган.
Мақола Ўзбекистон Республикаси ва Франция Бешинчи Республикаси ўртасидаги ҳамкорликнинг асосий йўналишларининг миқдорий таҳлилига, яъни ҳисоблаш усуллари ёрдамида статистик маълумотларни ўрганишга бағишланган. Ўзбек-француз муносабатларининг ҳозирги ҳолати, ривожланишининг прогрессив ва регрессив динамикаси ҳамда истиқболларини аниқлаш, икки томонлама ҳамкорликнинг яширин салоҳиятини рўёбга чиқаришга хизмат қилувчи соҳаларни аниқлаш ва асосий саволларнинг бирига – Франция Ўзбекистон учун зарур ҳамкорми ёҳуд икки мамлакат ўртасидаги муносабатлар уларнинг мин-тақавий аҳамиятга эга бўлганлиги сабабли рамзий мақомга эгами – ушбу масалага жавоб бериш мақсадида муаллиф томонидан ижтимоий фанлар учун ноанъанавий миқдорий таҳлил усули танланди. Зеро, миқдорий маълумотларни таҳлил қилиш ўзбек-француз ҳамкорлигининг ҳақиқий ҳолатини бошқа илмий тадқиқот усулларидан кўра яхшироқ очиб беради. Мақоланинг кириш қисмида Ўзбекистон-Франция муносабатларининг бугунги ҳолати ва уларга таъсир этувчи замонавий шарт-шароитлар, тадқиқотнинг асосий мақсади, вазифалари ва усуллари, шунингдек, асосий қисмда эса, ҳамкорликнинг сиёсий, иқтисодий ва ижтимоий-маданий йўналишлари комплекс ўрганиб чиқилган. Муаллиф миқдорий таҳлил учун иккита форматни танлаган. Биринчиси кўп томонлама мулоқот ва ҳамкорликда томонларнинг манфаатларини таҳлил қилиш. Иккинчи формат – кўп векторли икки томонлама муносабатлар, бунда ўзбек-француз муносабатларидаги сифат ўзгаришлар миқдорий-қиёсий усуллар ёрдамида аниқланади. Тадқиқот натижалари яқин келажакда Ўзбекистон ва Франция ўртасидаги ҳамкорликда ижтимоий-иқтисодий масалалар ижтимоий-гуманитар масалаларнинг ўрнини эгаллаши ва биринчи ўринга чиқиши ҳамда ўзаро шерикчилик кўп томонлама ёки минтақавий форматдаги ҳамкорликка қараганда икки томонлама муносабатлар асосида ривожланиши тўғрисидаги хулосага олиб келади.
Мазкур мақолада Ўзбекистон Республикаси Президентининг Олий Мажлисга 2018 йилдаги Мурожаатномасида илгари сурилган таклиф ва ташаббуслар, концептуал ғоялар асосида ижтимоий ривожланишнинг ҳозирги давридаги устувор йўналишлари таҳлил қилинган. 2017–2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси юртимиз аҳолисининг ҳаётий эхтиёжларини ва қонуний манфаатларини таъминлаш ҳамда муносиб бўлган фаровон ҳаёт асосларини мустаҳкамлаш учун стратегик заминларни такомиллаштиришга хизмат қилаётгани қайд этилади. Шу муносабат билан мақолада Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан Олий Мажлисга 2018 йил 28 декабрда тақдим этилган Мурожаатномада 2019 йилга “Фаол инвестициялар ва ижтимоий ривожланиш йили” деб ном берилгани мамлакатимизда “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари”, “Фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш” йилларининг мантиқий давоми бўлгани таъкидланади. Бу эса, ислоҳотлар стратегиясининг учинчи босқичида ижтимоий ривожланиш соҳаси давлат сиёсатининг устувор йўналиши сифатида аҳамияти янада ортиб бораётганидан далолатдир. Муаллиф фикрича, инвестициялар жалб этиш ҳисобига мамлакатимиз иқтисодий салоҳиятининг юксалаши ўз-ўзидан ижтимоий соҳалар ривожланишига туртки беради. Мақолада ижтимоий соҳани ривожлантириш масаласига асосий эътибор қаратилган. Муаллиф томонидан “ижтимоий ривожланиш” тушунчасининг моҳияти очиб берилган. “Ижтимоий ривожланиш” жамиятда янги ижтимоий муносабатлар, институтлар, меъёрлар ва қадриятлар юзага келишига олиб келувчи ўзгаришлар деб қайд этилган. Шу жиҳатдан ижтимоий ривожланишнинг ўзига хос белгилари, мезонлари кўрсатиб берилган. Мақолада Президент Мурожаатномасида белгилаб берилган ижтимоий соҳани янада ривожлантиришнинг 2019 йилдаги асосий вазифаларига изоҳ берилган. Жумладан, илм-фан, замонавий ва узлуксиз таълим тизимини янада такомиллаштириш, ёшларни давлат томонидан ижтимоий қўллаб-қувватлашни янада кучайтириш, миллий ғояни ривожлантириш масалаларига доир илгари сурилган ташаббуслар ва концептуал ғояларга шарҳ берилган. Мақолада “инсон капиталига сармоя” тушунчаси кенг ёритилган. Мақолада қайд этилишича, инсон капиталига ажратиладиган сармояларга соғлиқни сақлаш, умумий ва махсус таълим олишга кетадиган харажатлар, иш билан таъминлаш, касбий тайёргарлик, болаларни вояга етказиш ва бошқалар билан боғлиқ сарф-харажатлар киради. Бундай сармояларнинг самараси ҳар жабҳада жамият тараққиётининг суръатларида акс этади. Мақолада мамлакатимиз ижтимоий ривожланишида ёшларга замонавий таълим-тарбия бериш ва уларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш масаласи нақадар долзарб аҳамиятга эгалиги кўрсатиб берилган. Мамлакатимизда таълим-тарбия соҳасининг бевосита инсон камолотига янада хизмат қилишини таъминлаш йўлида қўйилган муҳим амалий қадамлар таҳлил қилинган.