Maqolada insonlarning emotsional – psixologik tomomlarini ya’ni shaxsning individual xususiyatlarini, insonlarning o’z o’zini tushunishi, anglashi, o’zgalarning hissiy intellektini va o’z imkoniyatlarini xizmatlarini to’g’ri baholash, odamlarning o’zini xohlaganicha tutish huquqini tan olish, ziddiyatli vaziyatlarni ko’p oylar davomida ularning muammolarig aylanmasdan, manfaatlar to’qnashuvida hal qilish qobiliyatini anglatishi haqida fikr yuritiladi.
Maqolada oliy ta’lim muassasalari pedagoglarining kasbiy shakllanishining o‘ziga xos xususiyatlari ko‘rib chiqilgan. Mazkur xususiyatlarni aniqlash orqali “O‘qituvchilarning hissiy charchash sindromi” -o‘qituvchilarning hissiy charchashining oldini olish qanchalik ahamiyatli ekanligi e’tirof etilgan.
Ushbu maqolada emotsional intellekt, emotsional intellektning oilaviy munosabatlardagi o‘rni, emotsional savodxonlik
Ushbu tesizda hissiy intellektning rivojlanishning psixologik omillari, insonlardagi tuyg‘ularni boshqarish, ijtimoiy ko‘nikmalarni shakllantirish va bu xususiyatlarni insonlarda o‘rganilishi yoritib berilgan.
Shaxsning qadriyatlar va emotsional intellektining o‘zaro aloqadorligi muammosi mamlakat va jamiyatning asosiy tayanchi hamda rivojlantiruvchi kuchi bo‘lgan yoshlarda zamonaviy kasblarni o‘zlashtirish, mutaxassis sifatida professional mehnat faoliyatini olib borish, shaxslararo munosabatlar jarayonida faol ishtirok etishiga bo‘lgan ehtiyojining ortib borishi yillar davomida emotsional intellekt va qadriyatlar bog‘liqligi borasida zamonaviy psixologik tadqiqotlarni amalga oshirish zaruriyatini hanuz saqlab qolmoqda. Maqolada emotsioanl intellekt va qadriyatlar o‘zaro aloqadorligini tadqiq etishga doir empirik natijalar tahlil qilinadi
Tibbiyot har doim o'z vakillariga (shaxsiy fazilatlar, yuqori darajadagi bilim, lining ko'p qirraliligi, uzluksizligi va boshqalar) yuqori talablarga ega bo'lgan kasb sifatida qaraladi. Ko'pgina tibbiyot xodimlari, yordam beradigan kasblarning vakillari sifatida, hissiy charchash xavfiyuqori, bu esa chet el adabiyotida "burnout" deb tarjima qilingan "toliqish", "charchash" deb nondanadi. Kuyish - bu insonning ruhiy va jismoniy sog'lig'iga va tashkilot samaradorligiga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin bo'lgan mehnat faoliyatini amalga oshirish jarayonida уuzaga keladigan qayg'u-alam borligi bilan bog'liq global muammo.
Kuchsizlanish tadqiqotchilarining aksariyati ushbu hodisa tashkilotlarga, xodindarga va ularning atrof-muhitiga salbiy ta'sir qiladi deb hisoblashadi, shutting uchun lining darajasini pasaytirishga harakat qilish kerak, bu esa ushbu ko'pkomponentli aqliy sindromni shakllantiruvchi omillarga doimiy ilmiy qiziqish uyg'otadi. Mah alliy va xorijiy fanlarda toliqish
muammosi bo 'yichajuda ко 'p materiallar to 'planganiga qaramay, toliqish mexanizjidari va lining tuzilishi bo 'yicha kelishmovchiliklar bugungi kunda ham davom etmoqda.
Kalit so 'zlar: charchash, hissiy charchash, shaxssizlashish, kasbiy yutuqlaming pasayishi, xavf omiUari, shifokorlar, tibbiyot talabalari, profUaktika, kasbiy samaradorlik va muvaffaqiyat, ish staji, kasbiy tiikenme dinamikasi.
Ushbu maqolada psixik holatlarning ta’lim jarayonidagi ahamiyati va o‘quv faoliyatidagi hissiy zo‘riqishlarning psixologik va fiziologik taraflari haqida fikrlar, mulohaza va turli xil yondashuvlar berilgan bo‘lib, hissiy stress va hissiy zo‘riqishlar va ularning shaxs faoliyatidagi o‘rni va psixik holatlar bilan psixik jarayonlarning bir-biri bilan bog‘likligi va individual psixologik xususiyatlariga ta’siri sabablari to‘g‘risida tushunchalar berilgan.
Ushbu maqolada bugungi global texnik o‘zgarishlar jarayoni texnika imkoniyatlari, ayniqsa sun’iy intellektning algoritmlarni modellashtirish (nazariyalarni isbotlash, qaror qabul qilish), tabiiy tilni qayta ishlash, zamonaviy texnologiyalarni o‘zlashtirish (neyron tarmoqlar, bioalgoritmlar), tasvirni aniqlash, aqlli robotlar, mashina yaratish va xizmat ko‘rsatish sohalarini avtomatlashtirish kabi yo‘nalishlari jamiyat rivojlanishining ajralmas qismiga aylanib borayotganligi ko‘rib chiqildi. Shuningdek ilm-fan rivojlanishining hozirgi bosqichigacha bo‘lgan davrdagi o‘zgarishlar va ilmiy yutuqlar o‘zaro taqqoslangan va sun’iy intellekt imkoniyatlarining sanoat, ishlab chiqarish, iqtisodiyot, tibbiyot hizmatlar ko‘rsatish va boshqa bir qator sohalaridagi yutuq va kamchiliklari tahlil qilindi.
Ushbu maqolada sun’iy intellekt texnologiyasining ijtimoiy hayotga ta’siri o‘rganildi, kasbiy rivojlanishdagi o‘rni tahlil qilindi, kelgusi kasbiy faoliyatga ta’siri baholandi va sun’iy intellektni maktabda o‘qitish bo‘yicha yondashuvlar o‘rganildi. Hamda o‘rgatish jarayonini amaliy masalalar yechish orqali samarali tashkil etish aniqlandi.
Ushbu maqolada yuqori hissiy stress bilan bog'liq professional faoliyat bilan shug'ullanadigan odamlarda paydo bo'lishi mumkin bo'lgan hissiy charchash sindromi ko'rib chiqiladi. Maqolada ushbu sindromning paydo bo'lishiga yordam beradigan omillar, jumladan, uzoq davom etgan stress, haddan tashqari mas'uliyat, ish muhitini nazorat qilishning pastligi va boshqalar muhokama qilinadi. Kuchlanish sindromining oldini olish va davolashda ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash roliga alohida e’tibor qaratilmoqda. Maqolada ijtimoiy qo'llab-quvvatlashning turli xil turlari, masalan, hissiy qo'llab-quvvatlash, axborot yordami va instrumental yordam ko'rsatilgan va uni ta'minlashning samarali usullari ko'rib chiqiladi. Maqolada, shuningdek, charchash sindromining oldini olish, shu jumladan stressni boshqarish, sog'lom turmush tarzini saqlash bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Maqolada pandemiyaning talabalarning akademik samaradorligiga ta'siri muhokama qilinadi. 2020 yilda boshlangan global Covid-19 pandemiyasi ma'lum bir guruh talabalar uchun ruhiy va hissiy salomatlik muammolarini keltirib chiqardi. Hissiy va ruhiy muammolarga duch kelgan talabalar uchun alohida yondashuv talab etiladi va oqibatlari hali ham kuzatilmoqda. Bunday talabalar o'zlarining o'quv natijalari bilan qiyin vaziyatga tushib qolishganligi sababli, ular muammoni o'zlari hal qila olmaydilar. Ushbu muammoni hal qilishda o'zaro tushunish va individual yondashuv kabi usullar muhim ahamiyatga ega. Bundan tashqari, haqiqiy professional yordam ushbu muammoni hal qilishni sezilarli darajada yaxshilaydi, faollik va kognitiv qobiliyatlarni rag'batlantiradi.
Maqolada axborotlashgan jamiyatda sun’iy intellektning muvaffaqiyati natijasida yuzaga keladigan jarayonlar, jumladan, mehnat, aqlli mashinalarning inson mehnatini yengillashtirish bilan birga, insonning o‘z-o‘ziga bo‘lgan munosabatini qaytadan ko‘rib chiqish, mehnatning intellektuallashuvining ishlab chiqarish sifati va samaradorligiga ta’siri, axborotlashgan jamiyat muammolari ijtimoiy-falsafiy aspektda ochib berilgan.