Мазкур мақола замонавий Кувайт адабиётида ўзининг салмоқли ўрнига эга бўлмиш истеъдодли адиба Фотима Юсуф Али ижодида аёллар руҳияти масаласига бағишланган бўлиб, унда ёзувчининг “Та марбута” ҳикоялар тўпламидан ўрин олган баъзи ҳикояларини таҳлил этиш асносида адибанинг бадиий-услубий маҳорати талқин этилади. Адиба қандай мавзуни танламасин, унда асосан араб аёлининг жамиятда ва оилада тутган мавқеи ҳамда ижтимоий ҳолати орқали руҳий оламини очиб бериш марказий ўринни эгаллайди. Ҳикоялар билан танишиш жараёнида биз муаллифнинг аёл ҳаётига, аёл аҳволини яхшилашга қаратилган асосий мақсадини англаймиз. Аёл аслида нозик ҳилқат аммо шу билан бирга улкан сабр-бардош, матонат соҳибаси эканлиги нозик чизгилар орқали Фотима Юсуф Али ҳикояларида ўз инъикосини топади. Ҳикоялар бадиий жиҳатдан ўз маромига етқазилгани ҳолида, унда турфа бадиий-услубий воситалар, образлар тизими, баёнчилик маҳорати, аёл шахсиятидаги психологизм билан боғлиқ масалалар етакчилик қилади. Шунингдек, ҳикоялардаги асосий қаҳрамонларнинг моҳияти уларнинг нутқи, монологлари асосида, портрет характеристикаси орқали намоён бўлади. Персонаж нутқини индивидуаллаштириш орқали эса унинг шахсияти, дунёқараши, руҳияти ҳақида маълумот беради. Ҳикоячининг персонажга айланиши ёки ҳикоячи персонаж ва муаллиф нутқининг чатишиш ҳодисалари, диалогларнинг фусха, яъни араб адабий тилида берилиши, ажнабий сўзларнинг истифода қилиниши – буларнинг бари адиба маҳоратининг бир қиррасидир. Ёзувчи ҳикояларидаги воқеалар ҳаётий тус олишига, турмуш ҳақиқатига мос келишига алоҳида эътибор қаратади, миллий хусусиятларни, миллий калоритни айнан, кувайтликларга хос бўлган ўзига хосликларни синчковлик билан ҳаққоний тарзда акс эттиради. Фотима Юсуф Али ҳикоялари асосига олган ҳаётни образли ўзлаштирди, унинг оригинал бадиий манзарасини яратишда истеъдоди, ижодий мустақиллиги, ўзига хослиги билан ҳаётий факт ва ҳодисаларни, инсоний муносабатларни янгича талқин қилди ва бунинг натижасида Кувайт адабиётида ўз овози, ўз услуби, маҳоратини яратди.
Ушбу мақолада Ўзбекистон халқ шоири Муҳаммад Юсуфнинг шеърияти ҳақида унинг услуби, баён этилиш тарзи ҳақида сўз боради ва уларни исботловчи мисоллар келтирилади. Ўз Ватанини жонидан ортиқ севиши, содда сўзлардан фойдаланиб, инсон қалбининг тубигача етиб боради, Ватанимиз тарихини, урф-одатларини қадрлаган ҳолда уларни севишга ундайди, ўтмишда из қолдирган Боболаримизни унутмасликка чорлайди, эътиқодли инсон сифатида Ислом дини ҳақида фикр юритиб уни қадрлашга чорлайди. Муҳаммад Юсуф яшаган давр Совет тузуми даври эди. Албатта ўз юртининг мустақил бўлишини хоҳлабгина қолмай, мустақилликка эришиш йўлида ўз ҳиссасини қўшишга интилади, Ватан учун жон тикмоққа тайёр эканлигини таъкидлайди, шовинизмга қарши исён қилади. Эски Совет тузумидаги Марказ томонидан ўша даврда юртимизга бўлган тазйиқлар, ноҳақликлар, туҳматлар ҳаддан зиёд ошгани оқибатида шоир Ватанининг жонкуяри сифатида бунга чидай олмай, исён қилади, Халқни уйғонишга даъват қилади. Халқимиз орасида Ватанини сотган, ватанфурушларга, лаганбардорларга атаб шеърлар битади, бошқа миллатлар, жумладан Қрим-татар хақлининг тақдирига бефарқ эмаслиги мавзулари кўтарилади. Турғунлик даврида Афғонистонда бўлган урушга озъ муносабатини билдириб уни қоралайди, афғон ва ўзбек халқи қадимдан дўст-қадрдон халқ эканлигинини, уларни бир- бирига душман қилиб қўйишларига шоир чидаб туролмайди. Мустақиллик уни кўра олмаган ёвлар ҳақида шеърлар битади. Бир кун келиб “Истиқлол куйчиси” ўз халқи томонидан тақдирланишига ҳамда қалбларимизда мангу қолишига ишонади.
Ушбу мақола Мунажжимбоши Дарвеш Аҳмаднинг инсоният ибтидосидан тортиб, ўрта асрлар мусулмон ва туркий сулолаларнинг мухтасар тарихи бўйича баён қилинган “Саҳойиф ул-ахбор” асарининг илмий таҳлилига бағишланган. Тадқиқотда асар борасидаги ўша ва ҳозирги давр адабиёт ва манбааларнинг таҳлили ҳамда асарнинг илмий-амалий аҳамиятини кўрсатиш асосий мақсад қилиб олинган. Шунингдек, ўрта асрлар тарихини ёритишда асарнинг қай даражада ўрин эгаллаши ва асарда келтирилган воқеа-ҳодисаларнинг муфассаллиги ва тадри-жийлигини баҳолаш асосий вазифа қилиб белгиланди. Асарни ўрганишда тарихий-қиёсий таҳлил, тарихий-хронологик нуқтаиназардан тадқиқ қилиш усулларидан фойдаланилди. Инсоният тарихининг илк давридан ўрта асрлар даврига қадар бўлган тарихни ёритиш орқали Яқин ва Ўрта Шарқ, Марказий Осиё минтақасида ҳукм сурган араб ва туркий сулолаларнинг давлатчилик тарихини қамраб олиши, асар қадрини ва баҳосини оширади. Асарнинг қийматидан келиб чиқадиган бўлсак, унинг юртимиз сарҳадларида ҳукм сурган сулолаларнинг давлатчилик тарихига оид қисми ўрганилмаганлиги ва фақатгина Муҳаммад Юсуф Баёний таржима қилган Хоразм тарихига оид қисмларининг мавжудлиги, шунга доир бошқа фикр-мулоҳазаларни умумлаштирувчи тадқиқот иши олиб борилмаганлигини кўрсатмоқда. Асарнинг ўрганилганлик даражасига қараганда, аксар таҳлилий ишлар Туркияда амалга оширилганлигини кўрсатмоқда. Шу каби омилларни ҳисобга олиб, юртимизда ҳам ушбу асар юзасидан тадқиқот ишларини олиб борилишига рағбат кўрсатиш керак деб ҳисоблаймиз. Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, ушбу асар нафақат Одам Атодан бошлаб Усмонли турклар сулоласининг вакили Маҳмуд IV давригача бўлган воқеаларни баён этиши, балки юртимиз ҳудуди тарихига оид тарихий манбаа сифатида хизмат қилиши мумкин.
Адабиётда мифологик образ, сюжетларга янгича ижодий ёндашув жараёнида, албатта, диний дунёқараш ва халқ оғзаки ижоди ётади. Адабий жараёнда мифларга ижодий ёндашув ҳар бир даврда ўзига хос тарзда кечган. Замонавий араб насрида (ХХ асрнинг иккинчи ярми ва охирлари), хусусан ҳикоянависликда мифологик образлар ва сюжетлар, диний муқаддас манбалардаги ривоятлар, пайғамбарлар ҳаётига доир ҳикоятларга ижодий ёндошувларда ҳам янги бадиий изланишлар юзага келди. Миср адабиётида бу йўналиш “ رايت ةيروطسلأا ” “мифологик оқим” деб ҳам номланди. Мазкур оқимдаги ҳикояларда фантастик, сирли, ғаройиб унсурлар асар матнига кириб, ҳақиқий воқелик билан уйғунлашиб кетади. Замонавий араб адабиётида Нажиб Маҳфуз, Юсуф Идрис, Дийа аш-Шарқовий, Жўрж Салим, Мунир Утейба, Закарийа Тамер, Абдураҳмон Мажид ар-Рубейи, Муҳаммад Шаълан, Иброҳим Аслон ва бошқа бир қатор ёзувчилар мифологик сюжет ва образларга, диний муқаддас китоблардаги ривоятларга ижодий ёндашув натижасида ўзига хос, бетакрор услубга эга асарларини яратдилар. Мазкур мақолада мисрлик ёзувчи Мунир Утейбанинг “Огоҳлантириш” ҳикоясида ҳинд халқининг қадимий мифларидан бугунги замон, бугунги инсон қиёфасини, ундаги ахлоқий, маънавий камчилик ва иллатларни ёритишда истифода этгани, интертекстуалликнинг ўзига хос хусусиятлари таҳлил қилинган.
Мазкур маколада аруз илми асослари бўлмиш жузе, рукн ва баурларнинг амашй ауамияти ва ташкил топиши Маумуд Замахшарийнинг «Al-Qistas al-mustaqTm fi 'ilm al- 'arild» ва Абу Ҳафс Насафий(1068-1142)нинг «Muxtasar al-‘ariid ‘ala al-usiil al-ma‘rud» puco.iaiapu асарлари асосида кўриб чиуилади. Ҳар икки асар уам аруз тизимидаги энг кичикритмик бирликлар уисобланадиган жузвлар таснифидан бошланади. Сўнг жузвчардан уосил булувчи рукнлар уауида сўз боради. Замахшарий асарида рукнлар ўзига хос усулда таснифланган ва асл рукнлар сони 8 та берилган бўлиб, улар икки гурууга ажратилган. Замахшарий аслрукнлардаги ўзгаришларни зиуоф ва иллаларга ажратмасдан, уларнингуар биридан тармоурукнларуосил утинган. Асардаушбуўзгаришларнингуар бири таърифланиб,рукн пайдо бўлиши, уосил бўлган 8 та асл рукннинг жами 71 та рукнга тармоуланиш жараёни аник кўрсатиб берилган. Абу Ҳафс Насафий эса ўз рисоласида рукнлар таркибидаги харм ва хазм уодисасига aioyuda эътибор каратган ва бу борадаўз илмий хулосазарини келтирган.
Аслий рукнлардан таркиб топган аруз баурларининг таснифи 3 уисмга бўлиниб, Маумуд Замахшарий баурларнинг таркиб топишини батафсил ва ўзлаштириш учун қулай усулда баён уизган. Шунингдек, «Al-qistas» асарининг яна бир ўзига хос жиуати унда «Байтлар таутиъи» мавзусининг мисоллар билан батафсил ёритилганлигидир. Насафийнинг «Muxtasar al-‘arud» рисоласида эса 15 та арузий баҳрни байта аруз доиралари таркибида берилган. Буусул купгтна арузга дойр асарларда кузатичади..
Мазкур мақолада Темурийлар салтанати ҳукмдори Султон Абусайид Мирзонинг сиёсий фаолияти, унинг Самарқанд тахти учун кураши, Хуросон, Ғарбий Эрон ва Озарбайжон минтақаси масаласида оққўюнли сулоласи вакили Ҳасанбек ҳамда қорақўюнли Жаҳоншоҳ билан олиб борган ҳарбий, сисий ва дипломатик алоқалари ҳақида маълумот берилади.
2019 йилнинг декабрь ойи охирида Хитойнинг Хубэ провинцияси маркази бўлган Ухань шаҳрида илк бор коронавирус инфекцияси (COVID-19) қайд этилди. Шундан сўнг мамлакатнинг кўплаб провинцияларида, бошқа давлат ҳамда қитъаларда ушбу касаллик кенг ёйилди.
Мақолада Эрон замонавий адабиёти ва маданиятининг йирик намояндаси Мирзо Юсуфхон ибн Эътисомийнинг илмий мероси ҳақида маълумот берилади. Муаллиф адибнинг ёзувчилик, ноширлик ва таржимонлик соҳаларидаги машаққатли фаолияти орқали Эрон халқига, жамиятига кўрсатган беқиёс хизматларини ёритади.
Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти фондида 2225 рақамли қўлёзма сақланади. Ушбу қўлёзма Жалолиддин Румийнинг “Маснавийи маънавий” асарига ёзилган мукаммал шарҳ бўлиб, олтита дафтарни ўз ичига олади. Шарҳ “Шарҳи Маснавийи Мавлавий” деб номланади, муаллифи – Айюб. Шарҳда “Маснавий”нинг баъзи сўзларига изоҳ берилиши билан бирга, Румийнинг ҳаётига оид ва айтган ўгитлари акс этган ҳикоялар берилган. Баъзи ҳикоялар шориҳнинг ўзи томонидан келтирилган. Айюб берган ҳар бир изоҳи ёки ҳикоясининг аввалида ўша маълумот олинган манбани қайд этган. “Маснавий”ни шарҳлашда шориҳ қуйидаги асарлардан фойдаланган: Абдураҳмон Жомийнинг “Найнома”, “Юсуф ва Зулайҳо”, “Нафаҳоту-л-унс”, Аҳмад Афлокийнинг “Маноқибу-л-орифин”, Шайх Абдураҳим Бихорийнинг “Кашфу-л-луғот ва-л истилоҳот”. “Маснавий”нинг баъзи байтларида Қуръони карим оятларидан бир сўз ёки ибора келтирилади. Шориҳ шарҳда шу оятни тўлиқ ҳолатда, баъзан оятнинг бир жумласини бериб сўнг уни изоҳлайди. Румий “Маснавий” матнида Ҳадисларга ёки пайғамбарлар тарихидаги бирор-бир воқеага ишора қилиб ўтади. Айюб ўша Ҳадис ёки воқеани тўлиқ ҳолатда беради ва кейин унинг изоҳига ўтади. Шориҳ “Маснавий”га ёзилган бошқа шарҳлардан ҳам фойдаланади ва баъзи фикрларга ўз мулоҳазаларини айтиб ўтади, бироқ ўша манбани аниқ кўрсатмай “баъзи шориҳлар ёзмишлар” дея чекланади. Шарҳда “Маснавий”нинг бошқа қисмларидан мисоллар келтирилган ҳолатлар ҳам учрайди. Айюб шарҳни ёзишдан аввал Румий ҳаёти ва ижодига оид кўплаб асарлар мутолаа қилган, луғатлар билан ишлаган, диний ва тасаввуфий билимларини такомиллаштирган, ундан олдин ёзилган шарҳлардан маълумотлар тўплаган. “Шарҳи Маснавийи Мавлавий” асари учун фойдаланилган манбалар Румий ҳаёти ва ижодига оид кўплаб бошқа манбаларнинг энг сараларидир.
Тадқиқот мақсади иссиқлик ташувчисини мажбурий айланиш шароитида ҳажмий (Архимед) кучлари таъсири остида бакдаги сувни табиий табақаланиши асосида зарядлаш ва разрядлаш контурларидан аккумуляторга кириб келаётган иссиқлик ташувчиларни аралашиб кетишини олдини оладиган ўз-ўзини тартибга солувчи сувли иссиқлик аккумуляторининг янги конструкциясини ишлаб чиқишдан иборат.
Сувнинг ҳароратли табақаланиши ва аккумуляторлар ҳажмида стратификацияли (қатламли) оқимининг барқарорлиги шароитлари ва сув иссиқлик аккумуляторлари конструкциясини ишлаб чиқиш бўйича жаҳон тажрибасини таҳлил қилиш асосида ўз-ўзини тартибга солувчи сув аккумуляторининг янги конструкцияси таклиф этилди.
Қуёшли иссиқлик таъминоти тизимлари учун ўз-ўзини тартибга солувчи табақалаштирувчи сувли иссиқлик аккумуляторларидан фойдаланишнинг афзаликлари кўриб чиқилган. Қисқа ва узоқ муддатли иссиқлик тўпланиши учун табақаланишни қўллаш қуёш иссиқликнинг 15-20% билан тўлиқ аралаш аккумуляторига нисбатан кўпайишига олиб келади. Иссиқ сув тизимларида ушбу аккумуляторлар истеъмолчилар учун зарур бўлган ҳарорат билан олдинги иссиқ сув тайёрлашни таъминлайди.
Илк туркий қўлёзма ҳисобланган Юсуф Хос Ҳожибнинг “Қутадғу билиг” достонини ўрганиш мобайнида сўнгги бир аср ичида жуда катта амалий ишлар бажарилди. Ўзбекистонда профессор Қаюм Каримов ушбу асарни ўзбек тилига ўгириб, уни шу халқ китобхонлари учун тушунарли тилда тақдим этди, лекин ушбу достон жаҳоннинг бир неча тилларига таржима қилинган ва унинг устида кўплаб самарали ишлар олиб борилган. Шундай бўлса ҳам унинг туб моҳиятини етказиб беришда жузъий камчиликлар мавжуд. Бу камчиликлар турли хил тилларда амалга оширилган таржималарда қўлланилган баъзи бир бадиий тасвир воситаларининг таржимада йўқолиб қолиши орқали кўзга ташланади. Мазкур мақолада “Қутадғу билиг”даги бадиий тасвир воситаларини хорижий тиллардаги таржималари асосида қиёслаб таҳлил қилинган. Илмий мақола устида ишлашда учта версиядаги таржималар танлаб олинди ва ўрганилди. Улардаги байтлар бир-бири билан таққослаб чиқилди. Натижада ҳар бир таржимада баъзи бир фарқли томонлар кўзга ташланди. Лекин биз таржималардаги ўхшашликни, айниқса, Мей ва Иванов томонидан қилинган таржималарда кўришимиз мумкин. Чунки Валтер Май бу асарни рус олими Иванов томонидан қилинган табдилидан таржима қилган. Юқоридаги икки таржима ҳам шеърий усулда таржима қилинганлигини ҳисобга олиб, уларда баъзи ўринларда бадиий тасвир воситалари тушиб қолдирилганини кузатишимиз мумкин. Бундай жараён машҳур шарқшунос олим Роберт Денкофф томонидан қилинган таржимада яққол кўриниб туради. Бунинг асосий сабаби Денкофф бу асарни асл ҳолатдан фарқли равишда насрий усулда таржима қилган. Асарнинг маълум бир байтларидан мисоллар келтириб, унда қўлланган бадиий тасвир воситалари, хусусан, истиора, ташбиҳ ва эпитетларни, тўрт хил китобдан уч хил тилда амалга оширилган таржималар орқали атрофлича қиёслаб кўрсатилди. Ва сўнггида шу нарса маълум бўлдики, таржимонларнинг баъзи ўринларда қилган камчиликлари асарнинг умумий мазмунига жиддий таъсир кўрсатмасдан унинг асосий ғояси сақлаб қолинган.
Мақолада Эрон замонавий адабиётининг моҳир таржимони Мирзо Юсуфхон ибн Эътисомийнинг таржима асарлари ҳақида маълумот берилади. Таржимон-ёзувчининг таржима асарлари орқали ўз халқининг маънавий-илмий меросига қўшган самарали фаолиятларини кўрсатади.
XIX асрнинг охири – XX аср бошларида Хоразмда Муҳаммад Раҳимхон Феруз соний саройида ўзига хос адабий муҳитни ташкил қилади. Бу даврда Табибий, Мутриб, Баёний, Аваз Ўтар, Чокар, Шиносий каби ижодкорлар фаолият юритганлар. Мазкур муҳитдаги аксарият шоирлар зуллисонайн бўлиб, ўзбек ва форс тилларида бирдек қалам тебратганлар. Хон фармонига биноан, кўплаб шеърхонлик кечалари уюштирилган, баҳру байтлар, ғазалхонлик мусобақалари ташкил қилинган, шоирлар янги шеърларидан намуналарни мажлис аҳлига ўқиб беришган. Шунингдек, Хива адабий муҳитидаги ижодкорлар фаолиятини ифодаловчи баёзлар, тазкиралар, мунтахаб (сайланма) девонлар мажмуаси тузилган, шоирлар шеърларини девон, мухаммасот, ғазалиёт, рубоиёт, маснавиётларда жамлаганлар, улар малакали котиблар томонидан кўп нусхада кўчирилган. Ҳозирги кунда бу асарларнинг муайян қисми Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти ҳамда Хива Ичан қалъа музейи қўлёзмалар фондида сақланмоқда. Улар қаторида хивалик зуллисонайн шоир Муҳаммад Ҳасан девон Ҳожи Табиб ўғли Мутриб Хонахароб адабий мероси ҳам мавжуд бўлиб, шоир шеърлари №№ 2679/II, 903/V, 906/VII ашё рақамлари терма девон ва баёзлар таркибидан ўрин олган. Маълумки, айрим баёзларда шоир девонига киритилмаган шеърларни ҳам учратиш мумкин. Шундай баёзлардан бири, Феруз фармонига кўра, Мулла Муҳаммад Юсуф Чокар ибн Муҳаммад Юсуф девон Харрот томонидан кўчирилган бўлиб, унда Мутриб билан бир қаторда яна 21 та шоирнинг ғазал жанридаги шеърлари келтирилган. Мазкур баёз ЎзРФА Шарқшунослик институти асосий фондида 1184 ашё рақами билан сақланади. Мақолада Мутриб Хонахаробнинг адабий мероси ҳақида сўз юритилиб, унинг ЎзРФАШИ фондида сақланаётган терма девонлари ва баёзга киритилган шеърлари адабий манбашунослик матншунослик аспектида ўрганилди. Таркибий тадқиқ натижасида баёздаги 9 та ғазалнинг қўлёзма девонда мавжуд эмаслиги, тўртта ғазал матнининг қўлёзма девондаги нусхаси билан қиёсий таҳлили орқали фарқлари ва манбаларнинг кўчирилишидаги айрим камчиликлар кўрсатилди. Шоир девон қўлёзмаларида учрамайдиган тўққизта туркий ғазалининг тўлиқ матни табдили илк бор эълон қилинмоқда.
Borliqdagi predmetlarning muayyan lingvomadaniy jamoa muhitida shakllangan kognitiv
mexanizmlar vositasida lingvistik va ekstralingvistik reprezentlashuvida milliy-madaniylik belgilari ularni
ifodalovchilar qiyosiy-chog’ishtirma yondashuv asosida tahlil qilinganda yaqqolroq namoyon bo’lishi
aksiomadir
Ушбу мақолада ҳарбий педагогиканинг офицерларни ҳар томонлама тайёрлаш учун зарур восита сифатида ривожлантириш, дидактиканинг ва ҳарбий хизматчиларни тарбиялашнинг ҳарбий педагогик тадқиқотлари ҳамда замонавий муаммолари муҳокама қилинади. Миллий ҳарбий педагогиканинг услубий асослари ва ҳарбий таълимни ривожлантиришнинг ҳозирги шароитда қўллаш, шахсий таркиб билан ишлашда офицерларнинг ваколатлари даражаси масалаларига тўхталиб ўтилиб, ҳарбий касбий ваколатларни шакллантириш хусусиятлари акс эттирилади.
XI аср бошларида Марказий Осиёда туркий халқ, қабила ва уруғларнинг йирик марказлашган давлати – Қораҳонийлар сулоласи ташкил бўлиши билан эски туркий тилнинг нуфузи ошди, унинг юксак адабий тил даражасига олиб чиқиш жараёнида қатор олиму шоирлар етишиб чиқди. Буларга XI-XII асрларда ижод қилган Маҳмуд Қашғарий, Юсуф Ҳос Ҳожиб, Аҳмад Югнакий, Аҳмад Яссавий, Сулаймон Боқирғоний ижодларини кўрсатиш мумкин. Бу муаллифларнинг асарлари ҳам ўзлари яшаб ижод этган XI-XII асрлар китобот тил маҳсулоти сифатида эмас, балки XIII асрдан бошлаб кўчирилган қўлёзмалар орқали етиб келган. Демак, араб ёзувида яратилган ҳозирги туркий қўлёзмалар китоботларининг тарихи XIII асрдан бошланади. Араб мақолларини тадқиқи этиш 8 асрдан бошланган. Араб адиби Убайд Журжумий(8 аср) Сахар ибн Дабий, форс адиби Абу Фадл Майдоний каби бир қатор олимлар каби Маҳмуд Замахшарий ҳам “ал-Мустақсо мин амсали--араб” номли китобини тузган. Унда турли давр поэмаларидан ташқари “Калила ва Димна” китобидан ҳам парчалар келтирган. Мазкур мақолада араб мақол ва маталлари ҳақида ижод этган буюк туркий алломалар асарлари аниқланди ва Марказий Осиё халқларининг маданияти, маърифати, миллий қадрияти осори-атиқаларини ўрганган тарихшунос, шарқшунос олимлар — Херман Вамбери, А.Ю.Якубовский, С.П.Толстов, Е.Э.Бертельс, В.В.Бартольд, Е.Березиков ва бошқаларнинг машаққатли меҳнатларини алоҳида эътироф этилди.
Ma’lumki, o‘rtacha jismoniy faoliyat uchun insonga bir kecha-kunduzda 1200-1300 kJ kaloriyaga teng oziq-ovqat mahsulotlari iste'mol qilishi tavsiya etiladi. 100 g non 1100-1300 kJ quvvatga ega.To‘g‘ri ovqatlanish uchun zarur oziq-ovqat miqdori insonlarning yoshi, jinsi, mehnat faoliyati va iqlim sharoitiga bog‘liq. Oziqaviy qiymati jihatidan un va un mahsulotlari yuqori o‘rinda turadi.
Yildan-yilga aholining sifatli un mahsulotlariga bo’lgan talabi oshib bormoqda natijada esa ishlab chiqaruvchilar mahsulot sifatini yanada oshirish choralarini ko’rishmoqda. Natijada ishlab chiqaruvchilar mahsulot tahlilini zamonaviy uskuna va jihozlar bilan nazorat qilishni taqozo etmoqda. Bundan tashqari ishlab chiqaruvchilar nafaqat o’zlariga tegishli un mahsulotlarini bundan tashqari shu turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi korxonalar mahsulotlarini ham doimiy tarzda tadqiq qilib borishmoqda
Ushbu maqola O’zbekiston xalq shoiri Muxammad Yusufning Samarqand she’ri xaqida fikrlar xulosalar bilan yoritilib ketiladi. Samarqand she’ri kimga bag’ishlanganligi va ijodiy yondashuv bilan bayon etiladi.
Мақолада Ўрта асрлардаги араб ва арабийнавис олимларнинг аруз илмига бағишланган тадқиқотларининг тадрижий таҳлили берилади. Жумладан, аруз илмининг асосчиси Халил ибн Аҳмад яратган аруз тизимидан бошлаб, унинг издошлари томонидан арузшуносликни шакллантириш ва такомиллаштириш тамойиллари кўрсатиб берилган. Халил ибн Аҳмаддан сўнг яратилган аруз назариясига оид илк манбалар Абул Ҳасан ал-Ахфаш ва Абу Исҳоқ аз-Зужаж асарлари ҳисобланади. Х асрдан бошлаб ёзилган Ибн ‘Абду Раббиҳий, Абу Абдуллоҳ Хоразмий, Ибн Рашийқ Қайрований, Юсуф Саккокийларнинг машҳур энциклопедик асарларидан жой олган арузга оид қисмларида арузнинг назарий асослари чуқур ва батафсил тарзда баён қилинганлиги билан аҳамиятга эга. Аруз тизимини ўз ёндашувлари ва қарашлари билан муайян тарзда бойитган муаллифлардан Ибн ас-Саррож, Соҳиб ибн ‘Аббод, Ибн Жинний ва Маҳмуд Замахшарий каби филологларни аташ мумкин. Мавароуннаҳрлик аллома Абу Наср ибн Ҳаммод Жавҳарийнинг арузшуносликдаги ўрни барча арузга оид тадқиқотларда алоҳида қайд этилади ва олимга аруз илмининг ислоҳотчиси сифатида қаралади. XIII асрга келиб, арузни назмда баён этиш урфи бошланганлиги кузатилади. Шу жумладан, мумтоз даврнинг энг машҳур қасидаларидан “Ар-рисала ал-андалусийя”, “Қасида ал-Хазражийя”, “Қасида ал-Ҳусна” кабиларда аруз илмининг назарий асослари моҳияти қисқа ва қулай усулда ёритилган бўлиб, улар ушбу илмни яхши ўзлаштириш ва ёд олиш учун мўлжалланган эди. Мақолада таҳлилга тортилган Ўрта асрлар араб арузи назариясини тўлиқ қамраб олган манбалар орқали классик араб арузи тўғрисида тасаввур ҳосил қилиш мумкин.