№ 38 (2024) Наука и инновация

Globallashuv jarayonida zamonaviy ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy munosabat­larning shiddat bilan rivojlanishi, kommunikatsiya va axborot texnologiyalarning tez sur’atlardagi taraqqiyoti g‘oyaviy ta’sir o‘tkazish imkoniyatlarining kengayishi, uslub va vositalarning takomillashuviga turtki bo‘lib, mafkuraviy kurash umumbashariy miqyos kasb etishiga olib keldi.

This article analyzes the advanced experience of foreign experts in ensuring the admissibility of evidence and the issues of its implementation in national legislation. The norms of the Criminal Procedure Code of the Republic of Uzbekistan on the admissibility of evidence are studied from a comparative legal point of view. Based on the results of the analysis and research, the author's substantiated proposals and recommendations are elaborated.

Jinoyat-huquqiy tahlilda ayrim davomli jinoyat turlarining o‘ziga xosliklarini o‘rganishda davomli poraxo‘rlik muammolari alohida e’tiborga loyiqdir. Eng murakkab masalalardan biri bu davomli pora olish va pora berish, shuningdek, davomli pora olishda vositachilikni tegishli jinoyatlar majmuidan ajratish muammosidir. Bu ko‘p epizodli korrupsion pora olishni malakalashda muqarrar ravishda yuzaga keladi.

Мазкур мақолада Ўзбекистон Республикасида ички ишлар органларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари таҳлил қилиниб, уларнинг лицензиялаш ҳамда хабардор қилиш тартибида амалга ошириладиган фаолиятлар устидан назорат қилиш ваколатлари ёритилган. Хусусан, умумий овқатланиш корхоналари ва кўнгилочар объектларнинг тунги вақтдаги фаолиятига қўйиладиган талаб ва шартлар, шу жумладан, видеокузатув тизимлари, ёнғин хавфсизлиги чоралари, шовқин даражасини назорат қилиш каби жиҳатлар бўйича ички ишлар органларининг текширув ва назорат қилиш ваколатларини аниқ белгилаш зарурлиги асослантирилган. Мақолада амалдаги нормалар ва меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларга мурожаат қилинган бўлиб, қонуннинг таклиф этилган таҳрири орқали ҳуқуқий тизимни такомиллаштиришга доир тавсиялар берилган.

Ushbu maqolada, ta'limning asosiy psixologik va pedagogik jihatlarini va ularning o'qitish va o'rganishga ta'sirini, psixologiya va pedagogikning o'zaro bog'liqlik va o'quv jarayonini tahlil qilish mumkin bo'lgan mavzularni, zamonaviy talimning shaxsiy muammolari, davolash texnikasi va talimning o'rtacha munosabati, pedagogik texnikalar va ta'limning o'rtacha munosabati, pedagogik jarayonning usullari, mustaqillikni qo'llab-quvvatlash roli haqida fikr yuritiladi.

Ushbu maqolada biyalogiya darsliklarida o‘quvchilarning tabiiy bilimlarni o‘zlashtirishi, tanqidiy fikrlashi va ekologik mas’uliyatini shakllantirishda muhim ahamiyatga ega ekanligi. Biologiya fani tabiiy fanlar ichida insonning atrof-muhit bilan aloqasini o‘rganishga yo‘naltirilgan muhim ta’lim yo‘nalishi haqida fikr bildirilgan.

With the growing demand for electricity in rural areas worldwide, improving the efficiency of energy supply and reducing network losses remain critical challenges. These issues are particularly significant for developing countries. Identifying and minimizing energy losses in power networks directly contribute to improving energy efficiency.

Mazkur tadqiqotda tush ko‘rish jarayonida tilni qayta ishlashga mas’ul bo‘lgan neyrolingvistik mexanizmlar o‘rganiladi. Tarixiy va zamonaviy tadqiqotlar (fMRI, PET skanerlari) asosida Broka va Vernike sohalari hamda miyaning temporal bo‘lagi faoliyati tahlil qilinadi. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, tush jarayonida til funksiyalari xotira mustahkamlanishi va hissiy jarayonlar bilan bog‘liq holda kechadi. Mazkur tadqiqot lingvistika va nevrologiya o‘rtasidagi bog‘liqlikni ochib berib, amaliy va nazariy jihatlarga e’tibor qaratadi.

Ushbu maqolada bir va ikki urug'pallali o'simliklar poyalarining anatomik tuzilishi  hamda ularning kelib chiqishi va ko'rinishi haqida ma’lumotlar keltirilgan.

Ushbu maqolada XIX asr oxiri, XX asr boshlarida Rossiya mustamlakasi hisoblangan O’rta Osiyo, Kavkaz, O’rta Sibir xalqlari orasida boshlangan milliy, madaniy-ma’rifiy tiklanish jadidchilik harakati sifatida namoyon bo’lganligi, Turkiston jadidlari xalqni ozod etish,sharoit tamoyillarini isloh qilish,xalqqa ma’rifat tarqatish va milliy muhtoriyatga erishish g’oyasini ilgari surganligi hamda  Jadidlar milliy birlik, ma’naviy-ma’rifiy islohotlar bilan jamiyatni yangilash, yuksaltirish yo’llarini izlaganlari haqida ma’lumotlar keltirilgan.

So‘nggi yillarda ingliz tilining ilmiy va akademik dunyodagi ahamiyati juda oshdi. Ingliz tili global tadqiqotlarning lingua franca (umumiy tili) sifatida xalqaro hamkorlikni osonlashtiradi, bilimlarga kirishni kengaytiradi va ilmiy ishlarning tarqalishini qo‘llab-quvvatlaydi. Ushbu maqolada ingliz tilining ilmiy va akademik til sifatida rivojlanishi, ilmiy muloqotdagi roli va notanish tilni ishlatadigan tadqiqotchilar duch keladigan muammolar tahlil qilinadi. Ingliz tilining akademik dunyodagi ahamiyatini tushunish ilmiy, ta'lim va tadqiqot sohalaridagi mutaxassislar uchun muhimdir.

This article explores the similarities and differences between English idioms and Uzbek phrases. It highlights how these linguistic expressions reflect the culture, traditions, and worldview of their respective speakers. The author analyzes the structure, meaning, and usage of idioms in both languages, offering examples to illustrate their contextual nuances. The article also examines challenges in translating idioms due to cultural specificity and linguistic differences. It provides insights into how idioms enrich communication and serve as a bridge for understanding cultural diversity. This comparative study is valuable for linguists, language learners, and cultural enthusiasts.

O‘zbekistonda mintaqalarning iqtisodiy barqarorligini ta’minlash, hududlarni innovasion iqtisodiy rivojlantirish borasida keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Mintaqada innovasion iqtisodiy rivojlanishni moliyaviy-iqtisodiy qo‘llab-quvvatlash mexanizmini jadal rivojlantirish, tadbirkorlik subektlariga qulay investitsiya muhitini yaratish, iqtisodiyot tarmoqlari va ijtimoiy sohani qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, davlat-xususiy sheriklik asosida yangi infratuzilma obektlarini barpo etish, shu asosda aholi bandligini ta’minlash va ularning turmush darajasini yanada yaxshilash» kabi muhim vazifalar belgilangan. Mazkur vazifalarning samarali tarzda bajarish uchun respublika hududlarining tabiiy-iqtisodiy salohiyatini o‘rganish, ularning o‘ziga xos xususiyatlarini aniqlash, ishlab chiqarish ko‘lamini oshirish va barqarorligini ta’minlashda Innovatsiya faoliyatini rivojlantirish va istiqbollarini ishlab chiqish bo‘yicha chuqur tadqiqotlar olib borish mazkur mavzuning dolzarbligini belgilaydi.

Energetika resurslari samaradorligini oshirishning iqtisodiy modellari va metodlari, jumladan ekonometrik modellar, hududlarda energiya sarflashning optimizatsiyasi va iqtisodiy o‘sishga ta’sirini tadqiq qilishda muhim ahamiyatga ega. Bu maqola hududlarda energetika resurslari samaradorligini oshirish uchun qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan ekonometrik modellar va ularning imkoniyatlari haqida tushunchalarni taqdim etishga qaratiladi.

Maqolada mintaqa iqtisodiyotida ishlab chiqarishni tizimlashtirishning eng maqbul yechimlaridan biri sifatida ko’rilayotgan  klasterlashtirish hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi, chunki bu jarayon bir qator omillarni birlashtirib, kompleks rivojlantirishning o‘ziga xos iqtisodiy tahlili, ularning ko‘rsatkichlarning guruhlangan tizimi keltirilgan. Hududlarda agrosanoatni klasterlashtirish hududlarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishda tashkil etishda alohida e’tibor qaratiladigan ijtimoiy-iqtisodiy jihatlar tadqiqi keltirilgan.

В статье рассматривается творчество писателя-постмодерниста В.Пелевина на примере романа «Поколение П» и ориентация на «массовую литературу» в этом произведении.

Ushbu maqolada soliq tizimining iqtisodiy barqarorlikni ta’minlashdagi o’rni tahlil qilingan. Soliq siyosatining nazariy va amaliy jihatlari ko’rib chiqilib, O‘zbekistonning milliy soliq tizimi misolida mavjud muammolar va ularni takomillashtirish yo‘llari o‘rganilgan. Shuningdek, iqtisodiy o’sishga ta’sir qiluvchi omillar va soliqlarni optimallashtirishning afzalliklari yoritilgan.

Maqolada mamlakat iqtisodiyotini rivojlantirishda investitsiyalardan foydalanishning afzalliklari hamda investitsiyalarni kiritishda kengaytirilgan ko’p omilli va tavakkalchilik bilan bog’liq yondashuvlar, korxonalar miqyosida investitsiya faoliyatini baxolash ko’rsatkichlari bilan bog’liq masalalar yoritilgan.

Ushbu maqoladamamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar zamonaviy iqtisodiy muhit barpo etish, qimmatli qog'ozlar bozorini rivojlantirishda mavjud muammolarni oldini olish, mamlakatimizda fond bozorini mamlakat iqtisodiyotining xayotiy elementi sifatida shakllantirish va uni samaradorligini oshirish asosida xalkaro printsiplariga mos keluvchi tizimini yaratishni taqozo qiladi.So'nggi yillarda O'zbekistonda fond bozorini isloh qilish va erkinlashtirish buyicha Prezident Farmonlari, Vazirlar Mahkamasining Qarorlari va qator boshqa me'yoriy hujjatlar qabul qilindi. Bu qonun xujjatlarining amaliyotga keng tatbiq etilishi respublika iqtisodiyotiga investitsiya oqimini oshirishga xizmat qiladi.Mamlakatimizda 2018-yilda jalb qilingan investitsiyalar hajmi 10,9 foizga o'sdi va AQSH dollari hisobida 14 milliard 600 million dollarni tashkil etdi. Bunda jami kapital qo'yilmalarning 21,2 foizdan ortig'i yoki 3 milliard dollardan ziyodini xorijiy investitsiya va kreditlar tashkil qildi. Ularning to'rtdan uch qismi to'g'ridan-to'g'ri xorijiy investitsiyalardir.

This article is dedicated to the study of the lexical features of somatisms. The research deeply analyzes the formation of words, word combinations, and phrases related to body parts, as well as their linguistic characteristics. Furthermore, relevant examples are provided to reveal the semantic flexibility, metaphorical richness, and cultural specificity of somatisms. The article highlights the importance of somatisms in understanding language and culture, emphasizing their role in cognitive and linguistic research.

Affixation, a fundamental morphological process in English, involves adding prefixes and suffixes to root words, significantly impacting word formation, meaning, and grammatical function. This article examines the role of affixation in expanding vocabulary, changing word classes, and conveying nuanced meanings. We explore derivational and inflectional affixes, illustrating their importance in English linguistic structure. By analyzing scholarly perspectives, we highlight affixation’s contribution to language evolution and fluency.

Maqolada, rentabellik va uni qurilishda oshirish yo’llari , uning xususiyatlari , qurilish mahsuloti. baho. narx. resurs. xarajatlar. daromadlar. smeta qiymati. to’g’ri xarajatlar. ustama xarajatlar. rejalashtirilgan jamg’armalar. haqiqiy foyda. reja foydasi. smeta foydasi. balans foydasi. rentabellik.

Ushbu maqolada, qurilishning moddiy-texnik bazasini tashkil etuvchi asosiy elementlar, resurslar va materiallar, shuningdek, sohaning kelajakdagi rivojlanish istiqbollari tahlil qilinadi.

Ushbu maqolada xizmat ko‘rsatish sohasining mamlakatlar milliy iqtisodiyotlari tarkibining o‘zgarishi hamda iqtisodiy faoliyatning barcha yo‘nalishlarini transformatsiyalashishiga, raqamli iqtisodiyotning raqamli axborot va bilimlar ishlab chiqarishning asosiy omili sifatida tavsiflangan.  

Ushbu maqolada investitsiyalarning iqtisodiy o‘sishga ta’siri, ularni jalb qilish mexanizmlari va ushbu jarayondagi dolzarb muammolar tahlil qilingan. Maqolada so‘nggi 10 yil davomida O‘zbekistonda investitsiyalar dinamikasi statistik ma’lumotlar asosida ko‘rib chiqilib, yalpi ichki mahsulot (YAIM) o‘sishi, bandlik darajasi, texnologik yangilanish, va eksport salohiyatiga bo‘lgan ijobiy ta’sirlar tahlil qilinadi. Shuningdek, maqolada investitsiyalarni jalb qilish uchun davlat va xususiy sektor hamkorligini rivojlantirish, qulay biznes muhiti yaratish, va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash bo‘yicha tavsiyalar keltirilgan. Ushbu tadqiqot investitsiyalarning strategik ahamiyatini yoritib, iqtisodiy rivojlanishni ta’minlashda ularning o‘rni va imkoniyatlarini ochib beradi.