Zamonaviy ta’limning asosiy vazifasi o‘quvchiga nafaqat fundamental bilim berish, balki unga keyingi ijtimoiy moslashish, o‘z-o‘zini tarbiyalash tendensiyasini ri vojlantirish uchun barcha zarur shart-sharoitlarni ta’minlashdir. Hozirgi vaqtda o‘qituvchi oldidagi asosiy vazifalardan biri o‘quv jarayonini o‘quvchilar uchun qiziqarli, dinamik va zamonaviy qilishdir. Bunda esa o‘qituvchilarga interfaol texnologiyalar yordamga keladi. O‘qitishda eng yangi texnologiyalardan foydalanish ko‘rinishini oshiradi, materialni idrok etishni osonlashtiradi. Bu o‘quvchilarning motivatsiyasiga va o‘quv jarayonining umumiy samaradorligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Shu bois oliy texnika ta’lim muassasalari talabalari uchun interfaol o‘qitish metodlarini ishlab chiqish vazifasi O‘zbekiston Respublikasi uchun dolzarb hisoblanadi. Shu maqsadda elektrotexnika va elektronika fanining “Energiya tejovchi transformatorlar” mavzusidagi mashg‘ulotlarda quyidagi interfaol o‘qitish usullaridan foydalanish taklif etiladi: aqliy hujum, Venn diagrammasi, klaster, atamalar zanjiri va “SWOT – tahlil”.
Maqolada o'qitishda interfaol strategiyalardan foydalanish samaradorligiga asoslangan masalalar ko'rib chiqiladi. Innovatsion faoliyat o'qituvchining malaka oshirishning mavjud shakl va vositalarini egallashga ijodiy yondashishini nazarda tutadi. Yana shuni e’tirof etish kerakki, ta’lim va innovatsion pedagogik faoliyatdagi innovatsiyalarning barqaror va umume’tirof etilgan ilmiy g‘oyalari va tasniflari hali mukammal shakllanmagan. O‘qituvchi hech qachon o‘quvchining nuqtai nazarini inkor etmasligi, faqat o‘z vaqtida to‘g‘ri xulosa berishi bilan interfaol usullar ham muhimdir. Natijada talaba xatoni tushunadi. Bu ularning tushkunlikka tushishiga, fikrlashda tormozlanishiga yo'l qo'ymaydi. Interfaol usullar talaba va o‘qituvchi o‘rtasidagi o‘zaro hurmatga asoslanadi. O'qituvchi baribir o'quvchining fikrini tinglaydi va hurmat bildiradi, shu bilan birga o'quvchilarni bir-birini tinglashga o'rgatadi.
Interfaol metod – ta’lim jarayonida o‘quvchilar va o‘qituvchi o‘rtasidagi faollikni oshirish orqali o‘quvchilarning bilimlarni o‘zlashtirishlarini faollashtirish, shaxsiy sifatlarini rivojlantirishga xizmat qiladi. Interfaol metodlarni qo‘llash dars samaradorligini oshirishga yordam beradi.
Bugungi tez o‘zgaruvchan iqtisodiy, ijtimoiy va ma’naviy hayot o‘quvchi yoshlarga ta’lim-tarbiya berish, ularni dunyoqarashini shakllantirish ilg‘or pedagogik texnologiyalardan keng foydalanishni talab etadi. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev o‘quvchi tarbiyasiga alohida e’tibor qaratib shunday yozadi: “Agar mendan sizni nima qiynaydi?” deb so‘rasangiz, farzandlarimizning ta’lim va tarbiyasi deb javob beraman.
Bilim qanchalik mustahkam bo‘lsa, o‘quvchi dunyoqarashi, intellektual salohiyati shunchalik rivojlanadi va kamol topadi. Hozirgi kunda o‘quvchilar uchun informatsion savodxonlik ta’lim samaradorligini oshirishning muhim sharti hisoblanadi. Dars jarayonida o‘quvchilar faolligini oshirishda interfaol metodlarning ahamiyatini o‘rganish orqali, uning mohiyatini ochib berish hamda x darslarda foydalanish mumkin bo‘lgan interfaol metodlarni ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.
Mazkur maqolada umumta’lim maktablarida moda va medianaga doir masalalarni interfaol metodlar yordamida yechish masalasi keltirilgan. Interfaol “Charxpalak” usulini qo‘llagan holda darsni o‘tish yo‘llari tushuntirilgan. “Charxpalak” metodidan foydalanib bir nechta masalalar yechimlari taklif qilingan.
Ushbu maqolada keltirilgan zamonaviy adabiyotda qo‘llanuvchi interfaol metodlar ta‘lim oluvchi talabalarda tahsil davomida ijodiy, tanqidiy, pozitiv, mustaqil fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirib yetuk mutaxassis bo‘lishlarida qanchalik muhim omil ekanligi ko‘rsatilgan. Hozirgi zamonaviy oliy o‘quv yurtlaridagi interfaol metodlar, innovatsion texnologiyalarni o’quv jarayonida foydalanishga, qollashga bolgan qiziqish, e’tibor kundan-kunga kuchayib bormoqda. Ushbu metodlarning o‘ziga xosligi shundaki, ular pedagog va talabalarning birgalikda faoliyat olib borishlari orqali yuzaga keladi.
Maqolada fan ta'limiga e'tibor qaratgan holda o'quv jarayonida interaktiv doskalardan foydalanish ko'rib chiqiladi. Mualliflar o'quv yurtlarida interfaol doskalardan foydalanish tajribasini o'rganadilar va ularning o'quv samaradorligi va o'quv materiallarini o'zlashtirishga ta'sirini tahlil qiladilar. Maqolada ushbu texnologiyadan foydalanishning afzalliklari va kamchiliklari yoritilgan, interfaol doskalarni o'quv jarayoniga integratsiya qilish usullari taklif qilingan va ularni yanada rivojlantirish istiqbollari muhokama qilingan. Tadqiqot natijalari zamonaviy ta'lim texnologiyalaridan foydalangan holda tabiiy fanlar bo'yicha o'quv jarayonini optimallashtirishga intilayotgan o'qituvchilar va ta'lim muassasalari uchun foydali bo'lishi mumkin.
Maqola boshlangʻich sinf texnologiya darslarini interfaol metodlar asosida samarali tashkil etishga qaratilgan. Xususan, ta’lim jarayonida interfaol metodlardan foydalanish orqali kafolatlangan natijalarga erishish mumkin ekanligi nazariy va amaliy dalillar asosida isbotlangan. Maqolada muallif texnologiya darslari orqali o‘quvchilar egallashi lozim bo‘lgan ma’lumotlarning mazmun–mohiyati, xususiyatlari, ob’ektlar - texnik va texnologik jarayonlar haqidagi bilimlarni interfaol metodlar yordamida chuqur o‘rgatishga asosiy e’tiborini qaratgan.
Uslub tilning tarixan tarkib topgan bir ko‘rinishi bo‘lib, o‘ziga xos tarkibi,birikish xususiyati va nutq vositalarini qo‘llash qonuniyatlari bilan ajralib turadi. Adabiy til uslubi bu ma’lum darajada adabiy til matnlarida o‘zining aniq ifodasini topgan, uslubiy bo‘yoqqa ega hamda uslub jihatidan betaraf til unsurlarini ongli ravishda tanlash asosida tashkil topgan ma’lum tizimdir
The article recommends the methods of using pedagogical technologies to improve the quality of education in the teaching of technical sciences. It is shown that these methods are implemented through the joint activity of pedagogues and students.
Maqolada umumta’lim muassasalarida rus tili darslarini tashkil etishda interfaol usullarning mazmun-mohiyati hamda dars jarayonida didaktik o‘yinlardan foydalanish haqida fikr yuritilgan. Shuningdek, bolalar tomonidan mavzularni samarali o‘zlashtirilishiga ta’siri asoslangan.
Bugungi kunda darslarga qo‘yilgan talablardan kelib chiqqan
holdadarslarni ilg‘or pedagogik va axborot kommunikatsiya texnologiyalardan foydalangan holda tashkil etish, shuningdek, o‘quvchilarni fikrlashga undaydigan savol, test topshiriqlardan ham o‘rinli foydalanish muhim ahamiyatga ega. Bu esa o‘quvchilarning matnni o‘qish va tushunish darajasini oshiradi, o‘quv materialini o‘zlashtirishga yordam beradi hamdasifatini oshiradi.