АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ СОХАСИДА СОДИР ЭТИЛАДИГАН ЖИНОЯТЛАРДА ОНЛАЙН КРЕДИТ ТИЗИМИ ОРҚАЛИ АМАЛГА ОШИРИЛАДИГАН ЎҒРИЛИК ВА ФИРИБГАРЛИК ЖИНОЯТЛАРИНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ ВА ДОЛЗАРБЛИГИ.
Биргина мисол тариқасида оладиган бўлсак “Онлайн кредит тизими” Республика Марказий банки томонидан замон талабига мос ва фуқаролар томонидан фойдаланишга қулай, ортиқча оворагарчиликларни олдини олишни бекор қилган тизим бўлиб хисобланади. Хўш онлайн кредит ўзи нима, у нима асосида фаоллаштирилади ва фуқароларга унинг қандай фойдаси бор?
Онлайн кредит-фуқаролар томонидан ўзлари учун қулай бўлган банкларга улар томонидан яратилган илова орқали мурожаат қилинганидан кейин банк ва мижоз (мурожат қилган шахс) ўртасида оммавий оферта тартибида электрон шартнома расмийлаштирилиб банк томонидан белгиланган миқдорда кредит ёки микрокарз бериш амалиёти бўлиб хисобланади.
Хозирги кунда худудий тармоқларда мавжуд бўлган банклар томонидан фуқароларга ажратилаётган кредитлар ёки микрокарзларни бериш тартибини соддалаштирилиши бир тарафдан ўғрилик ва фирибгарлик каби жиноятларни содир этилишига кенг шароитлар яратмоқда. IT сохсида юқори малакага эга бўлган шахслар (хаккерлар) томонидан фуқароларнинг шахсига доир маълумотлар қўлга киритилиб ёки бўлмасам уларнинг ўзлари билан тўғридан-тўғри телефон қўнғироқлари орқали алоқага чиқиб улар тўғрисида зарур бўлган маълумотларни олиб, қўлга киритилган маълумотларни уларнинг номидан исталган банкга онлайн тарзда уларнинг номидан мурожаат қилиб жабрланувчиларнинг ишончларига кирган ҳолда номларига ажратилган онлайн кредитларни фирибгарлик ёки ўғирлик йўллари билан қўлга киритиб келмоқдалар.
Статистик маълумотларга қараганда 2024 йилнинг 7 ойи давомида биргина Тошкент шахрида сотир этилган онлайн кредит тизими билан боғлиқ бўлган ўғрилик ва фирибгарлик жиноятларидан фуқароларимиз жами 130 млрд сўм миқдоррида моддий зарар кўрганлар, бу эса жуда катта ахамиятга молик ва долзарб масала бўлиб хисобланади.