№ 1 (2022) СТАТЬИ ПО ЭКОНОМИЧЕСКИМ НАУКАМ

Ushbu maqolada raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish va uni jamiyatga tatbiq etish hozirgi kunda biz uchun qanchalik ahamiyatli ekanligini anglash, raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish orqali yashirin iqtisodiyotni qisqartirish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biri ekanligi, yashirin iqtisodiyotni qisqartirish dunyo miyosida jadal tus olganligi haqida so‘z boradi. Maqolaning maqsadi raqamli iqtisodiyotni tubdan rivojlantirish, yangiliklar kiritish, jamiyat a’zolarini raqamli iqtisodiyot haqida tanishtirish orqali ularning dasturiy savodxonligini oshirishdir

This article refers to the theoretical and practical aspects of business, its development paths and strategy selection in the Uzbek economy, the statistical analyses through methods of observation, collection of statistical data, classification, and tabulation; and also diagrams and graphs frequently used in presenting data, dynamic changes, comparison and prognosis of indicators of the development of business, including the ways of improvement of the private sector in the formation of the economy as well as the perspectives of development of business in Uzbekistan.

Maqolada qishloq xo‘jalik korxonalarida asosiy vositalarni ta’mirlash xarajatlari hisobining xususiyatlari ochib berilib, ta’mirlash xarajatlari hisobini moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari asosida takomillashtirish bo‘yicha taklif va tavsiyalar berilgan.

Ushbu maqola biznesning nazariy va amaliy jihatlari, uning O‘zbekiston iqtisodiyotida rivojlanish yo‘llari va strategiyasini tanlash. O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan biznes subyektlari haqida, biznesning ulushlari va ular haqida ma’lumotlar yig‘ish, bizne

Maqolada kichik biznes va xususiy tadbirkorliknining, ijtimoi yiqtisodiy tizimdagi o‘rni muhokama qilinadi. Korxonadan oldingi talqinlarni umumlashtirishga asoslanib, iqtisod bilan bir qatorda, uning ijtimoiy tarkibi, ayniqsa rivojlanayotgan bozorlarga ega mamlakatlar uchun ham ahamiyatli ekanligi ko‘rsatilgan. Ayniqsa, kichik tadbirkorlik rivojlanishida, iqtisodiy o‘sish va siyosiy barqarorlikka chiqishida bajaraladigan funksiyalar va ommaviy innovatsiyalarning o‘ta muhimligi ko‘rsatildi.

Ushbu maqolada buxgalteriya balansida korxonaning moliya xo‘jalik faoliyati to‘g‘ risida katta hajmdagi ma’lumotlar: korxonaning mulkiy holati, moliyaviy resurslarning mavjudligi, ularning taqsimlanishi va foydalanilishi, moliyaviy natijalar(foyda) ning kapitalizatsiyasi, o‘z va qarz mablag‘lari, pul mablag‘larining mavjudligi va holati,debitorlik va kreditorlik qarzlarining holati, asosiy vositalar, nomoddiy aktivlarning holati va o‘zgarishi va shu kabilar haqida ma’lumotlar taqdim qilinadi.

Mazkur maqolada biznesning nazariy va amaliy jihatlari, uning O‘zbekiston iqtisodiyotida rivojlanish yo‘llari va strategiyasini tanlash, kuzatish usullari orqali statistik tahlillar, statistik ma’lumotlarni yig‘ish, tasniflash, jadvallar tuzish; shuningdek, biznesni rivojlantirish ko‘rsatkichlarini, jumladan, iqtisodiyotni shakllantirishda xususiy sektorni takomillashtirish yo‘llari, shuningdek, O‘zbekistonda biznesni rivojlantirish istiqbollarini dinamik o‘zgarishlarni, taqqoslash va prognozlash ma’lumotlarini taqdim etishda tez-tez foydalaniladigan diagramma va grafiklar o‘rganilgan.

Bu maqolada raqamli media an’anaviy va ommaviy axborot vositalarini auditoriya bilan ta’minlash, hamda yangi komunikasiya jihozlari bilan ta’minlash, global va mahalliy brendlar uchun strategik ahamiyatga ega bo‘lgan raqamli media vositaga aylangan.Internet, reklama kanallari, axborot vositalari, gazeta jurnallarga kata e’tibor qaratiladi. Raqamli media muhitining o‘ziga xos xususiyatlariga egadir. Maqola ilmiy izlanishlarga hamda, reklama tajribalariga asoslanadi.

The article is devoted to econometric modeling and forecasting of business development using correlation and regression analysis. Also, a model for the development of GDP business is given, taking into account the indicators of the share of business in the number of employees in the volume of agricultural production, exports of the Republic of Uzbekistan, and the forecast value of the share of business in GDP by 2021–2025.

Ushbu maqolada: Butun dunyoda oziq – ovqat muammosi va O‘zbekiston xalqi o‘zini o‘zi oziq – ovqat bilan ta’minlashi va boshqa davlatlarga eksport qilishi uchun barcha sharoitlar yaratilgan. Maqolaning asl mohiyati shundan iboratki, tashlandiq yerlardan qancha unumni foydalanish va u yerlardan foyda olish oziq – ovqat bilan ta’minlash kerakligi aytib o‘tilgan.

Mazkur maqola O‘zbekistondagi turizmning rivojlanish darajasi, potensiali va sohaning kelajakdagi istiqbollari xususidadir. Bu sohadagi muammolar va ularning yechimlari ham ko‘rib o‘tilgan. Shuningdek, hozirgi kundagi zamonaviy texnologiyalar va innovatsion g‘oyalarning hayotga tatbiq etilishi darajasi ham o‘rganib chiqillgan.

Ushbu maqolada korxonalarning birlashishi vaqtida “gudvill” nomoddiy aktiv yoki “manfiy gudvill” nomli kechiktirilgan daromad hisobini moliyaviy hisobotda bux galteriya hisobining milliy standartlari (BHMS) hamda moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari (MHHS)ga muvofiq hisoblanish tartibi o‘rganib chiqilgan.
Bundan tashqari, nomoddiy aktivlarga kiruvchi gudvillga berilgan ta’riflar, gudvillni hisobga olish 7-sonli BHMS “Nomoddiy aktivlar” nomli standartida aks ettirilishi, gudvillning boshlang‘ich hisobi va hisob-kitobi 3-sonli IFRS “Bizneslarni birlashtirish” standarti bilan tartibga solinishi, gudvill – bu amortizatsiya qilinmaydigan aktiv ekanligi 36 sonli IAS “Aktivlarni birlashtirish” standartida belgilanganligi va gudvill har yili qadrsizlanishi yuzasidan sinovdan o‘tkazilishi lozimligi tushuntirib o‘tilgan.

Ushbu maqolada bugungi kunda tijorat bank faoliyatiga bevosita va bilvosita ta’sir etuvchi axborot texnologiyalari, innovatsion g‘oyalar hamda raqamli marketing, shuningdek, tijorat banklarida yangicha yondashuvni talab qiladigan texnologiyalarning ahamiyati yoritib berilgan.

В текущее время неопределенности и волатильности мирового рынка, энергетическая безопасность страны является необходимостью для поддержки экономического и социального прогресса и повышения качества жизни, особенно в развивающихся странах. Но использование этой энергии по всему миру подразумевает ответственность и приверженность к рациональному использованию ограниченных природных ресурсов. Не стремясь защищать окружающую среду, стимули- ровать рост использования альтернативных источников энергии, а наоборот, иметь приверженность к злоупотреблению природными ресурсами с целью получить краткосрочную сверхприбыль, следует считать недопустимой в современном мире и такая практика должна быть пересмотрена c целью недопущения экологических катаклизмов. В этой статье рассматривается значимость энергетического сектора для развития экономики страны вместе с последствиями злоупотребления использова- ния традиционных источников.

Mazkur maqolada mamlakatimiz iqtisodiy rivojlanishida turizm sektoriningo‘rni va ahamiyati, ziyorat turizmi sohasi taraqqiyotida joylashtirish vositalari va infratuzilmaning aloqadorligi, bugungi kunda mamlakatimizda ushbu sohani strategik tarmoq sifatida rivojlantirish bo‘yicha qilinayotgan amaliy ishlar tahlil etilgan. Ushbu yo‘nalishda boy tajriba ega rivojlangan xorijiy davlatlarning ilg‘or tajribasi tadqiq qilindi hamda shu asosda yurtimizda ziyorat turizm sohasini va uning xizmatlari diversifikatsiyasini rivojlantirish bo‘yicha takliflar keltirilgan.

Sanoat iqtisodiyotning byudjetni shakllantiruvchi asosiy tarmoqlaridan biri hisoblanadi. Shu bois ham ushbu maqolada O‘zbekistonda to‘qimachilik sanoatining rivo jlanishi, shu jumladan, jahon bozorlaridagi mahalliy korxonalarimizda ishlab chiqarilayotgan to‘qimachilik mahsulotlarining hajmini ko‘paytirish va to‘qimachilik sanoatining iqtisodiyotda tutgan o‘rnining ortishida hukumat tomonidan amalga oshirilgan choratadbirlar, jumladan, Prezidentimizning to‘qimachilik sanoatiga doir Farmoni, Eksportni rag‘batlantirish agentligi tarkibida To‘qimachilik sohasini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasining tashkil etilishi va uning ahamiyati, shuningdek, Jizzax viloyatida joriy yilning birinchi yarmida sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish va ba’zi iqtisodiy ko‘rsatkichlar haqida ma’lumotlar keltirilgan.

Ushbu maqolada biznesning nazariy va amaliy jihatlari, uning O‘zbekiston iqtisodiyotida rivojlanish yo‘llari va strategiyasini tanlash, kuzatish usullari orqali statistik tahlillar, statistik ma’lumotlarni yig‘ish, tasniflash, jadvallar tuzish, shuningdek, biznesni rivojlantirish ko‘rsatkichlarini, jumladan, iqtisodiyotni shakllantirishda xususiy sektorni takomillashtirish yo‘llari, shuningdek, O‘zbekistonda biznesni rivojlantirish istiqbollari, dinamik o‘zgarishlarni, taqqoslash va prognozlash ma’lumotlarini taqdim etishda tez-tez foydalaniladigan diagramma va grafiklar keltirilgan.

Ushbu maqolada mamlakatimizda biznes sohasida olib borilayotgan ishlar va ularning tahlili, shuningdek, Respublikamizda biznesni rivojlantirishning yaqin yillarda kutilayotgan o‘zgarishlari turli usullar yordamida tahlil qilingan.

Jahonda xalqaro munosabatlarning globallashuvi sharoitida mamlakat majburiyatlari qandayligi va uni o‘z resurslari bilan qanday boshqarayotganligi moliyaviy holatni tushunish asosida amalga oshiriladi. Ushbu maqolada byudjet tizimi byudjetlari ijrosi hisobini takomillashtirishda Davlat sektori uchun buxgalteriya hisobi xalqaro standartlaridan foydalanishning ahamiyati hamda ilmiy uslubiy jihatlariga e’tibor qaratilgan.

Ushbu maqolada MDH mamlakatlarining iste’mol savatchasi va uni hisoblash uchun zarur bo‘lgan miqdor ko‘rsatkichlari tahlil qilingan. Shuningdek MDH mamlakatlaridan Rossiya Federatsiyasi, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Belarus Respublikalarining tirikchilik uchun zarur eng kam miqdor ko‘rsatkichlari tahlil qilingan.

Ushbu maqolada kambag‘allik tushunchasi, kambag‘allik muammosi va uni mamlakatda bartaraf etishning o‘zigaxos xususiyatlari yoritilgan.

Mazkur maqolada O‘zbekistonning ekoturizm salohiyati va uning samaradorligini oshirishda xorij tajribasini tatbiq etish masalalari ilmiy tadqiq etilgan. Shu jumladan, ekologik turizm, ekomarkazlar, innovatsiyalar, «Yashil iqtisodiyot» innovatsion tur mahsulotlarni tatbiq etish hamda ekoturizm barqarorligini ta’minlash maqsadida elektron ekoturizm innovatsion platformalarni optimallashtirish masalalari tahlil qilingan.

Today, the widespread introduction of computer technologies serves the development of the state and society, the development of the social sphere, and the sharp improvement of people’s lives.
Uzbekistan in the new and digital era: changes, priorities, achievements, and plans.
Describes new tasks to be performed in the future.

Maqolada dunyo bo‘ylab havo aloqalarining o‘rnatilishi va qatnov yo‘nalishlari doirasining kengayishi ishlab chiqaruvchilar uchun ham bir qator afzalliklar tug‘dirishi, birinchidan, ishlab chiqaruvchilarning chet ellik hamkorlar bilan uzviy aloqa o‘rnatishga, ijtimoiy munosabatlarni yaxshilashga, tez-tez ko‘rishib, o‘zaro tajriba almashishlari uchun yo‘l ochilganligi, ikkinchidan, mahsulotlarni sifatini saqlagan holda, qisqa fursatlarda, istalgan manzillarga yetkazish imkoniyati yaratilganliigi, Shu bois, havo transportidan foydalanuvchilar soni yildan-yilga ortib borib, mijozlar orasida havo transportini afzal deb bilayotganlar soni ko‘payotganligi tahlil etilgan.

Ushbu maqolada Jizzax viloyatidagi kichik biznes subyektlari tomonidan ishlab chiqarilgan va ko‘rsatilgan xizmatlar hajmi tahlil qilingan. Shuningdek, maqolada kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning mamlakat iqtisodiy salohiyatidagi o‘rni va aholi ijtimoiy-iqtisodiy farovonligiga ta’siri haqida so‘z boradi. Aholi turmush darajasini oshirishning eng muhim yo‘li kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishdir. Maqola mavzusini yoritishda xorijlik olimlarning ilmiy ishlaridan unumli foydalanildi.