№ 5 (2025) UNIVERSAL XALQARO ILMIY JURNAL

Ushbu tezisda asalarning shifobaxsh xususiyatlari va ularning sog‘liq uchun foydaliligi , xalq tabobatida va tibbiyotda qanday ishlatilishi, ularning antibakterial, antivirus ta'siri va organizmning immunitet tizimiga bo‘lgan ijobiy ta'siri haqida maʼlumotlar keltirilgan

Ushbu maqolada dasturxon nutqi bilan bogʻliq nutqiy janrlar xilma-xilligi toʻgʻrisida fikr yuritiladi. Xususan, ingliz va oʻzbek lingvomadaniyatida dasturxon nutqida faol qoʻllaniluvchi nutqiy janrlar adresant va adresat omillariga bogʻliq tarzda yuzaga kelishi, ularning milliy-madaniy koʻrsatkichlari, verbal ifodalarining mikro, makro va gipermatn xajmidagi matn sifatida shakllanishi hamda ularning lingvistik oʻrganilish usullari haqida ilmiy va nazariy fikrlar taqdim qilinadi

Mazkur maqolada zamonaviy o‘quv jarayonida infografik dasturlardan foydalanishning ahamiyati, samarali metodikasi va amaliy qo‘llanilishi haqida so‘z yuritiladi. Infografika yordamida murakkab ma’lumotlarni sodda va tushunarli tarzda ifodalash, o‘quvchilarda vizual idrok va tahliliy fikrlash qobiliyatini rivojlantirish usullari yoritilgan. Shuningdek, eng ommabop infografik dasturlar, ularning afzalliklari va ta’limda qo‘llash strategiyalari misollar bilan bayon etilgan. Maqola ta’limni innovatsion yondashuvlar asosida tashkil qilishga qaratilgan

Mazkur maqolada XV asr forsiy tarixnavislik maktabining yirik namoyandalaridan biri bo‘lgan Abdurazzoq Samarqandiyning “Matlaʼ us-saʼdayn va majmaʽ ul-bahrayn” asari tarixiy manba sifatida o‘rganiladi. Asarda Temuriylar sulolasining siyosiy, ijtimoiy va madaniy hayotiga oid boy maʼlumotlar jamlangan. Muallif Hindiston, Eron va Movarounnahr hududlarida guvoh bo‘lgan voqealarni tafsilot bilan bayon qilgan. Maqolada bu asarning ilmiy ahamiyati, uslubiyati va boshqa tarixiy manbalar bilan o‘zaro bog‘liqligi yoritilgan

Ushbu maqolada Temuriylar davlati tarixini o‘rganishda Zahiriddin Muhammad Bobur qalamiga mansub “Boburnoma” asarining o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Asarda keltirilgan tarixiy voqealar, ijtimoiy-siyosiy holatlar, madaniy hayot va geografik tasvirlar orqali XV–XVI asrlar Markaziy Osiyo tarixini o‘rganish imkoniyatlari ko‘rsatib o‘tilgan. Shuningdek, “Boburnoma”ning boshqa tarixiy manbalar bilan solishtirilgan holda ilmiy manba sifatidagi roli ochib berilgan

Ushbu maqolada xodimlar o'rtasida sog'lom va ma'naviy muhitni yaratishda xodimlar boshqaruvining o'rni tahlil qilinadi. Maqolada, boshqaruvning sog'lom muhit va ma'naviy qadriyatlarni shakllantirishdagi ahamiyati, xodimlar ehtiyojlarini inobatga olish, motivatsiya tizimi, o'qitish va rivojlanish imkoniyatlari kabi boshqaruv mexanizmlari yoritilgan. Shuningdek, boshqaruvchilar tomonidan amalga oshiriladigan adolat, tenglik, o'zaro hurmat va qo'llab-quvvatlash kabi tamoyillar muhokama qilinadi. Xodimlar boshqaruvining ijtimoiy va psixologik ta'siri, stressni boshqarish va ijtimoiy qo'llab-quvvatlash muhitining tashkil etilishining tashkilot muvaffaqiyatiga qanday ta'sir ko'rsatishi ko'rsatilgan. Maqola, xodimlar boshqaruvi orqali tashkilotda sog'lom, samarali va ma'naviy muhitni shakllantirishning zarurligini isbotlaydi.

The student is not only the object and subject of learning, but also the object and subject of future professional and pedagogical activity (teacher, coach). The article discusses the requirements for future volleyball players

Ushbu tezisda, don dukkakli ekinlarga zarar yetkazuvchi asosiy zararkunandalar va ularga qarshi kurashish usullari tahlil qilinadi. Axoli sonini ortib borishi va yildan yilga oziq ovqatga bo‘lgan talablarning ortishiga sabab bo‘lmoqda. Axoliga eng ozuqbob maxsulaotlardan Bug‘doy, arpa va suli juda katta axamiyatga ega

Mazkur tezisda g'alla zararkunandalariga, xususan, xasva zarariga qarshi kurashishning samarali usullari muhokama qilinadi. Tadbirlar qatorida shudgorlash, erta baxorda mineral o'g'itlar bilan oziqlantirish va yuqori sifatli urug‘lar ekish, xasva zararini kamaytirishda samarali hisoblanadi

Hasharotlar tabiatda keng tarqalgan va turli tuzilishlarga ega organizmlardir. Hozirgi vaqtda 1 milliondan ortiq hasharot turi ma'lum bo‘lib, ular muhitga moslashish darajasiga qarab o‘rganilmoqda. Bu o‘rganish zararkunandalar bilan kurashish va foydali hasharotlarni saqlash imkonini beradi. Markaziy Osiyoda bedaning turli bitlari, xususan, no‘xat biti va xoldor bitining o‘simliklarga zarar yetkazishi aniqlangan. Ushbu matnda bitlarning turli turlari, ular yaratadigan zarar va ularning tarqalish hududlari haqida so‘z boradi

Mazkur tezis hasharotlar sinfining toʻrqanotlilar turkumi vakillarining yer yuzida tarqalishi, ularning tuzilishi va ayrim vakillarining bioekologiyasi keltirilgan

Mazkur maqolada XIXasrning buyuk kompozitori va fortepiono ijrochisi Frans Listning fortepiono ijrochiligi rivojiga qo`shgan hissasitahlil qilinadi.Unda Listning texnik yondashuvlari,sahna madaniyatiga olib kirgan yangiliklari,ijrochilik maktabi va meros haqida so`z yuritiladi.Maqolada uning musiqiy ifoda va texnik imkoniyatlarni uyg`unlashtirishdagi o`rni yoritiladi

Ushbu maqolada STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, and Mathematics) yondashuvining o‘quvchilarda kreativ (ijodiy) va tanqidiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishdagi roli va ahamiyati o‘rganiladi. STEAM ta’limi fan, texnologiya, muhandislik, san’at va matematika fanlarini integratsiyalash orqali o‘quvchilarni real hayotdagi muammolarni hal qilishga yo‘naltiradi. Maqolada STEAM yondashuvi o‘quvchilarni ijodiy yechimlar izlashga, yangi g‘oyalar yaratishga va innovatsion loyihalar ishlab chiqishga undashi ta'kidlanadi.Shuningdek, STEAM ta’limi o‘quvchilarda tanqidiy fikrlash qobiliyatini rivojlantirishda ham muhim ahamiyatga ega ekanligi ko‘rsatiladi. STEAM loyihalari o‘quvchilarni ma’lumotlarni tahlil qilishga, dalillarga asoslangan xulosalar chiqarishga, turli nuqtai nazarlarni ko‘rib chiqishga va oqilona qarorlar qabul qilishga o‘rgatadi. Maqolada STEAM ta’limining kreativ va tanqidiy fikrlashni rivojlantirishga ta’siri bo‘yicha  tadqiqotlar natijalari keltiriladi

 Ushbu maqola maktablarda tarix fani darslarida sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarini qo‘llashning o‘quv jarayoniga ta’siri va samaradorligini o‘rganadi. Tadqiqotda SI asosidagi vositalar, jumladan, shaxsiylashtirilgan o‘quv platformalari, virtual reallik simulyatsiyalari va aqlli repetitorlik tizimlari tarix fanini o‘qitishda o‘quvchilarning bilim olish darajasini, qiziqishini va tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarini oshirishdagi roli tahlil qilinadi. Empirik ma’lumotlar va sinov natijalariga asoslanib, SI yordamida tarixiy voqealarni interaktiv va kontekstual o‘rganish o‘quvchilarning o‘zlashtirish darajasini oshirishi va o‘qituvchilarning pedagogik yondashuvlarini boyitishi ko‘rsatildi. Shu bilan birga, SI’ning cheklovlari, masalan, tarixiy ma’lumotlarni talqin qilishda insoniy nuanslarni to‘liq qamrab ololmasligi va axloqiy masalalar muhokama qilinadi. Maqola SI’ni tarix ta’limida samarali integratsiya qilish bo‘yicha amaliy tavsiyalar beradi va kelgusidagi tadqiqotlar uchun yo‘nalishlarni belgilaydi.

Mazkur maqolada buyuk avstriyalik bastakor Frans Pyoter Shubertning hayoti va ijodi, ayniqsa uning vokal musiqa — romans janridagi faoliyati keng yoritiladi. Shubertning musiqiy merosi, ayniqsa, romanslarida poetik obrazlar, musiqiy ifoda vositalari, va fortepiano-vokal uyg‘unligi ilmiy asosda tahlil qilinadi.

Mazkur maqolada kasallik tarqatuvchi hasharotlarning tuzilishi, tarqalishi, odam va hayvonlarda turli xil kasalliklarni tarqatishi haqida ma’lumot keltirilgan

Mazkur maqolada Andijon viloyatida milliy hunarmandchilikning turizm sohasidagi o‘rni va uni rivojlantirishdagi geografik omillar tahlil qilinadi. Mahalliy hunarmandchilik turlari, ularning hududiy joylashuvi hamda turizmga ta’siri ilmiy asosda baholangan

Mazkur maqolada XIX asr italyan musiqiy madaniyatining yirik vakili Djuzeppe Verdi hayoti va ijodi tahlil qilinadi. Uning operadagi yangiliklari, dramaturgiya va milliy g‘oya bilan uyg‘unlashgan asarlari o‘rganiladi. Verdi ijodining italyan opera san’ati taraqqiyotidagi o‘rni, ijtimoiy-siyosiy harakatlar bilan bog‘liqligi hamda uning zamonaviy opera sahnasidagi davomiy ta’siri yoritiladi

Mazkur maqolada farmatsevtik preparatlarning o‘rnini bosuvchi tabiiy birikmalarning inson salomatligi uchun ahamiyati, ularning kimyoviy dori vositalariga nisbatan afzalliklari, xavfsizlik darajasi, biologik mosligi va ekologik tozaligi haqida tahliliy ma’lumotlar keltirilgan. Shuningdek, dorivor o‘simliklardan ajratib olingan faol moddalar, ularning terapevtik samaradorligi, zamonaviy farmatsevtikada tutgan o‘rni va klinik qo‘llanilishi yoritilgan. Tadqiqotlar va ilmiy manbalar asosida tabiiy birikmalarning immunitetni mustahkamlash, yallig‘lanishga qarshi, antioksidant va antibakterial xususiyatlari asoslab beriladi. Ushbu maqola sog‘liqni saqlash sohasida alternativ terapiya usullarini izlayotgan mutaxassislar, farmatsevtlar va ilmiy izlanuvchilar uchun foydalidir.

Ushbu maqolada ko`zi ojiz shaxslarning imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda egallashi mumkin bo`lgan kasblar hamda ularning afzalliklari to`g’risida so`z yuritilgan. Bundan tashqari, ko`zi ojiz o`spirin yoshlarning kasb tanlashda nimalarga ahamiyat berishi lozimligi bayon etilgan

Mazkur maqolada Yevropa musiqiy madaniyati tarixida muhim o‘rin egallagan Guido d’Arezzo hayoti, ilmiy merosi va nota yozuvi tizimiga qo‘shgan betakror hissasi tahlil etiladi. Muallif Guido d’Arezzo faoliyat yuritgan ijtimoiy-diniy muhit — Pomposo monastiri va Arezzo shahri sharoitida uning musiqiy fikrlari qanday shakllanganini yoritadi. Ayniqsa, uning to‘rt chiziqli nota tizimi, solmizatsiya metodikasi (“ut–re–mi–fa–sol–la”) va “Micrologus” nomli musiqiy risolasining o‘rta asr musiqasiga ta’siri chuqur tahlil qilinadi. Maqolada shuningdek, Guido d’Arezzo tomonidan yaratilgan metodik yondashuvlar orqali musiqa o‘rgatish jarayoni qanday soddalashgani, va bu tizimning keyingi asrlardagi musiqiy pedagogikaga asos bo‘lib xizmat qilgani ilmiy nuqtai nazardan asoslab berilgan. Ushbu maqola musiqa nazariyasi, tarix va pedagogika yo‘nalishlarida tahsil olayotgan talaba va tadqiqotchilar uchun foydali manba bo‘lib xizmat qiladi.

Ushbu maqolada milliy tarbiya konsepsiyasining nazariy-metodik asoslari, tarixiy ildizlari va zamonaviy ahamiyati chuqur tahlil etilgan. Milliy tarbiya – bu xalqning asrlar davomida shakllangan ma’naviy-madaniy qadriyatlari, urf-odatlari, an’analari, til, din, tarixiy xotira va milliy o‘zlikni anglash kabi omillarga tayangan holda yosh avlodni har tomonlama barkamol inson etib tarbiyalash tizimi sifatida qaraladi. Maqolada milliy tarbiyaning asosiy komponentlari – vatanparvarlik, milliy g‘urur, axloqiy poklik, madaniy merosga hurmat, ijtimoiy faollik va mehnatsevarlik singari fazilatlarni shakllantirishdagi roli yoritilgan. Bundan tashqari, xalq pedagogikasi, mashhur mutafakkirlar (Alisher Navoiy, Ahmad Yassaviy, Abdurauf Fitrat va boshqalar)ning g‘oyaviy merosi asosida milliy tarbiyaning o‘rni tahlil qilinadi. Maqolada milliy tarbiya jarayonida oila, maktab va jamiyat hamkorligining ahamiyati, shuningdek, globallashuv va zamonaviy axborot oqimi sharoitida milliy tarbiyani kuchaytirish zarurati asoslab berilgan.

Mazkur tezisda O‘zbekiston hududida va Farg‘ona vodiysida keng tarqalgan to‘g‘ri qanotlilar turkumi haqida batafsil ma’lumot berilgan. Shuningdek, qishloq xo‘jaligi va inson oziq ovqatlarining ma’lum qismini tashkil qilgan dukkakli o’simliklarga ham katta zarar yetkazdi. Ularni oldini olishni ilmiy asoslab berildi.

Mazkur maqolada O‘zbekistonda musiqiy-ma’rifiy taraqqiyotning ilk bosqichlari  XX asr boshlarida tashkil topgan musiqiy o‘quv maskanlari va teatrlari faoliyati ilmiy jihatdan keng yoritiladi. Bu maqolada o‘quv maskanlari va teatrlarning tashkil topishi, ularning asoschilari, shakllanish bosqichlari, jamiyatga ta’siri, milliy san’atimizdagi o‘rni haqida batafsil tahlil yuritiladi

Maqolada Oʻzbek xalq cholgʻularining kelib chiqishi, tarixiy rivojlanishi va musiqiy-madaniy hayotdagi oʻrni ilmiy asosda tahlil etiladi. Asosan torli, urilma va puflama cholgʻular guruhiga mansub dutor, rubob, tanbur, doira, karnay, surnay, nay singari an’anaviy asboblarning tuzilishi, ijro texnikasi va amaliy qoʻllanilishi yoritiladi. Maqola san’at yo’nalishida tahsil olayotgan talaba va o’quvchilar, pedagoglar, milliy musiqa sanʼatini o’rganishga qiziquvchilar uchun nazariy va amaliy ahamiyatga ega.